Μουσική (A΄ Γυμνασίου) - Βιβλίο Μαθητή
1. Διάλογοι στην ήπειρο του ρυθμού 3. Ανακαλύπτω τη φωνή Επιστροφή στην αρχική σελίδα του μαθήματος
 Εικόνα
Α ΕΝΟΤΗΤΑ:
ΡΥΘΜΟΣ, ΗΧΟΣ ΚΑΙ ΧΡΩΜΑΤΑ
2. Μουσικοί διάλογοι και αντίφωνα
Σκοπόs: Εισαγωγή στην έννοια του ρυθμού μέσα από ρυθμικά παιχνίδια, κίνηση, ακρόαση και αυτοσχεδιασμό. Μορφή σε μικροεπίπεδο (ερώτηση-απάντηση), αντιφωνία, οστινάτο.
Λέξειs Κλειδιά: Ηχώ, spirituals, moderato, Βυζαντινά αντιφωνα.
Παιχνίδι «ΗΧΩ»
Να επαναλαμβάνετε τα πιο κάτω ρυθμικά σχήματα που εκτελεί o καθηγητήs σαs ως ερώτηση-απάντηση.

ΗΧΩ* Μπεντ Λόρεντζεν
Bent Lorentzen

Εικόνα

*Ηχώ. Ο αντίλαλος, η αντήχηση, το αντιβούισμα, για παράδειγμα «η ηχώ της φωνής μου αντήχησε στη σπηλιά».

ΕικόναΝέγρικα Spirituals. Στις αρχές του 19ου αιώνα δουλέμποροι ξερίζωναν μαύρους σκλάβους από την πατρίδα τους την Αφρική και τους φόρτωναν με τη βία στα καράβια για την Αμερική, όπου τους υποχρέωναν σε

Μουσικοί διάλογοι και αντίφωνα
Εικόνα

καταναγκαστική εργασία. Η μεταφορά Αφρικανών σκλάβων σε άλλες χώρες είχε αρχίσει κιόλας από το 15° αιώνα, αλλά τους πρώτους σκλάβους στην πολιτεία Βιρτζίνια της Αμερικής τους έφεραν Ολλανδοί το 1619. Τα επόμενα 250 χρόνια, ένα εκατομμύριο μαύροι μετανάστευσαν χωρίς τη θέλησή τους στη βόρεια Αμερική και ακόμα περισσότεροι μεταφέρθηκαν στις Δυτικές Ινδίες. Τα πρώτα είδη της μουσικής των μαύρων σκλάβων στην Αμερική ήταν τα τραγούδια δουλειάς (σύντροφοι στη σκληρή, απάνθρωπη και μονότονη εργασία τους) και τα νέγρικα spirituals. Τα νέγρικα spirituals εκφράζουν την νέγρικη αντίληψη του θείου μηνύματος. Για τους νέγρους σκλάβους το μήνυμα του Χριστού ήταν αυτό της ελπίδας για μια καλύτερη ζωή. Συνήθως έχουν τη μορφή της ερωταπόκρισης (call and response) με τη συνοδεία ρυθμικών χτυπημάτων των χεριών ή των ποδιών.

Τραγούδι 1
(α) Να χωριστείτε σε δύο ομάδες και να τραγουδήσετε το πιο κάτω νέγρικο τραγούδι στη μορφή «ερώτησης-απάντησης».

Εικόνα

ΡΥΘΜΟΣ, ΗΧΟΣ ΚΑΙ ΧΡΩΜΑΤΑ
(β) Να χωριστείτε σε δύο ομάδες και να τραγουδήσετε το πιο κάτω νέγρικο τραγούδι στη μορφή «ερώτησης-απάντησης».

Εικόνα

Μουσικοί διάλογοι και αντίφωνα
Τραγούδι 2
(α) Τραγουδήσετε το ελληνικό τραγούδι «Γιαλό- Γιαλό» το ρεφραίν του οποίου είναι στη μορφή «ερώτησης-απάντησης».

Εικόνα

ΡΥΘΜΟΣ, ΗΧΟΣ ΚΑΙ ΧΡΩΜΑΤΑ
ΑΚΡΟΑΣΗ Βυζαντινό Αντίφωνο, με βυζαντινή και ευρωπαϊκή σημειογραφία

Πιο κάτω, σας δίνουμε ένα Βυζαντινό Αντίφωνο. Παρουσιάζεται τόσο σε βυζαντινή σημειογραφία (παρασημαντική), όσο και σε ευρωπαϊκή. Ψάλλετε πρώτα από το δεξιό χορό και επαναλαμβάνεται πιστά, ως απάντηση, από τον αριστερό χορό. Στη συνέχεια επαναλαμβάνεται για τρίτη φορά από το δεξιό χορό, αλλά με διαφορετική μελωδική κατάληξη:

Εικόνα

Η πιο πάνω μεταγραφή του αντιφώνου από βυζαντινή σε ευρωπαϊκή σημειογραφία δεν μπορεί να αποδώσει με ακρίβεια κανένα μελωδικό διάστημα εξαιρουμένου του διαστήματος Φα-Σολ που αποδίδεται με ακρίβεια. Αν υποδιαιρέσουμε το διάστημα τόνου σε 12 μόρια και του ημιτόνιου σε 6, τότε εύκολα μπορούμε να κατανοήσουμε τη δυσκολία της ευρωπαϊκής σημειογραφίας να απεικονίσει στο πεντάγραμμο τα διαστήματα Μι-Φα και Σολ-Λα που απέχουν 8 μόρια καθώς επίσης και του Λα-Σι που απέχει 14.