Γλωσσική Διδασκαλία (Γ Γυμνασίου): Ηλεκτρονικό Βιβλίο

Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής

EΛΛHNIKΑ ΣE ΞENEΣ ΓΛΩΣΣEΣ Γ

Kείμενο 9 [Ελληνικά… στα αγγλικά]

Ιστοσελίδα www.factmonster.com

Aκούω και μιλώ

Προσπαθήστε να αποδώσετε στα ελληνικά το νόημα του κειμένου 9. Aν χρειαστεί, ζητήστε τη βοήθεια του καθηγητή σας των αγγλικών.
Σύμφωνα με το κείμενο, πολλές νέες λέξεις που χρησιμοποιούνται στα αγγλικά δημιουργούνται με συνθετικά που προέρχονται από την ελληνική γλώσσα. • Οι αγγλικές λέξεις geography και telephone, που αναφέρονται στο κείμενο, από ποια ελληνικά λεξικά στοιχεία προέρχονται; • Aν έχετε αμφιβολίες, συμβουλευτείτε το λεξικό σας.
Oι σύνθετες λέξεις γεωγραφία και τηλέφωνο είναι αρχαίες ελληνικές λέξεις ή μεταγενέστερες; • Πότε νομίζετε ότι μπορεί να έχουν δημιουργηθεί;

Διαβάζω και γράφω

Γράψτε τα λεξικά στοιχεία ελληνικής προέλευσης που αναφέρονται στο κείμενο 9.
Σκεφτείτε και καταγράψτε άλλες λέξεις-παραδείγματα από ξένες γλώσσες που να έχουν δημιουργηθεί από συστατικά στοιχεία της ελληνικής γλώσσας.

Kείμενο 10 [Σελίδα λεξικού]

biopsy (μπάιοψυ) βιοψία, μικροσκοπική εξέταση ζωντανού τμήματος ιστού του σώματος <βίος + όψις, εξωτερική μορφη, εμφανιση - biopsic (μπάιοψυικ) βιοψιακος, ο σχετικός με τη βιοψία

biopsychic, biopsychical (μπαϊοσαίκικ, -καλ) βιοψυχικός, ο αναφερόμενος σε βιολογικό και ψυχικό φαινόμενα <βίος + ψυχή πνοή, ζωή

biopsychology (μπαϊοσαϊκόλοτζυ) ψυχοβιολογία, η επιστήμη που ερευνά τα ζωικά φαινόμενα των φυτών και τα ερμηνεύει σύμφωνα με τις αρχές του ψυχοβιολογισμού (ότι δηλ. τα φυτά έχουν ψυχή)

biorhythm (μπαϊορύθμ) βιορυθμός, έμφυτος βιολογικός παράγοντας που επηρεάζει τη συμπεριφορα ή διαθεση του ατόμου <βίος + ρυθμός - biorhythmic, biorhythmicity (μπαϊορυθμίσιτυ) βιορυθμικότητα

biotechnology μπαϊοιτεικνόλοτζυ) βιοτεχνολογία, η εφαρμο-

γή των αρχών της τεχνολογίας στις επιστήμες της Ιατρικής και της Βιολογιας <βιος + τεχνολογια συστηματική εξέταση

biotelemetry (μπαϊοτηλέμετρυ) βιοτηλεμετρία, η από απόσταση παρακολούθηση και μέτρηση βιολογικὡν λειτουργιών, δραστηριοτήτων ανθρωπου η ζώου <βίος + τήλε μακρια + μέτρον

biotherapy (μπαϊαθέραπυ) βιοθεραπεία, θεραπεία ασθενειών με προϊόντα που παράγονται από ζώντες οργανισμούς (π.χ. εμβόλια, αντιγόνα κλπ.) < βίος + θεραπεία

biotic (μπαϊότικ) βιοτικός, αυτός που αναφερεται ή σχετίζεται με τη ζωή < βιοτικός ο κατάλληλος για τη ζωή, ζωηρός

biotomy (μπαϊότομυ) βιατομία, ζωοτομία, η ανατομία των ζώων <βίος + τομή

biotope (μπαϊοτόουπ) βιότοπος <βίος + τόπος

Αριστείδης Ε. Κωνσταντινίδης, Oι ελληνικές λέξεις
στην αγγλική γλώσσα, 1993

Ακούω και μιλώ

Ποιο είναι το πρόθημα των λέξεων της σελίδας του λεξικού (κείμενο 10); • Τι σημαίνει; • Ξέρετε άλλες ξένες λέξεις με το ίδιο πρόθημα;
biology, biochemical, biography: Προσπαθήστε να βρείτε τις ελληνικές λέξεις που έχουν χρησιμοποιηθεί ως ρίζες και καταλήξεις στις τρεις αυτές αγγλικές λέξεις.

Διαβάζω και γράφω

Δημιουργήστε και εσείς μια σελίδα λεξικού (όπως το κείμενο 10), χρησιμοποιώντας ένα άλλο ελληνικό πρόθημα (π.χ. geo-, tele- κ.λπ.).
Ψάξτε σε ξενόγλωσσα βιβλία και σε λεξικά ή σε διαφημίσεις και περιοδικά και γράψτε 10 αγγλικές λέξεις με ελληνική ρίζα.
Διαλέξτε τρεις από τις λέξεις που συλλέξατε στις δύο προηγούμενες δραστηριότητες και χρησιμοποιήστε τες σε δικές σας φράσεις.

Διαπιστώνω ότι:

Σε πολλές ξένες γλώσσες –ιδίως ευρωπαϊκές– υπάρχουν λέξεις που έχουν ελληνική ρίζα ή κάποιο συνθετικό ή κατάληξη που προέρχονται από την ελληνική.
H ελληνική γλώσσα έχει δώσει πλήθος από τέτοια γλωσσικά στοιχεία, ώστε να δημιουργηθούν νέες λέξεις σε ξένες γλώσσες, για να αποδώσουν έννοιες, ιδέες ή επιτεύγματα του τεχνολογικού πολιτισμού.
Αργότερα, οι νέες αυτές λέξεις πολύ συχνά επανεισάγονται στην ελληνική γλώσσα για να εξυπηρετήσουν σύγχρονες επικοινωνιακές ανάγκες.
Oι λέξεις αυτές, βέβαια, είναι σύγχρονες, αλλά αντλούν τα υλικά τους από την αρχαία ελληνική γλώσσα.

Kείμενο 11 [Tίτλοι από το γαλλικό Τύπο]

Kείμενο 12 [Ελληνικά και… στα ισπανικά]

[…] En concreto, cada uno de estos sectores de intervenciόn exige fόrmulas y modalidades profundamente diferenciadas según la complejidad de la crisis. Cada acciόn se prepara en funciόn de diversos factores: la duraciόn y la dimensiόn de la crisis (tras el genocidio de 1994, ante las fronteras de Ruanda hubo campos con más de 200 000 refugiados), las características propias de las sociedades afectadas (grado de bienestar, estructuras y costumbres de cada comunidad), el contexto geográfico de la crisis (clima caliente o frío, zona árida o húmeda). Hay situaciones donde las consecuencias de los conflictos provocados por el hombre se añaden a las de catástrofes naturales como sequías, inundaciones y terremotos.

Ιστοσελίδα www.europa.eu.com

Kείμενο 13 [Πίνακας περιεχομένων]

Introduzione e classificazione . . . . . . . . . . . . . . . . pag.	539
Cenni di fisiopatologia dell'osso . . . . . . . . . . . . . . . . .	541
Metabolismo del calcio e del fosforo . . . . . . . . . . . . . .	543
Osteopetrosi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	546
Osteopecilia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	547
Disostosi cleidocranica e craniofacciale . . . . . . . . . . . .	548
Osteogenesi imperfetta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	550
Ipofosfatasia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	552
Sindrome di Marfan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	564
Osteoporosi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	566
Rachitismo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	574
Osteoartropatia ipertrofizzante . . . . . . . . . . . . . . . . . .	591
Displasia fibrosa delle ossa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	595
Tumori maligni metastatici . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	601

Από ιταλικό βιβλίο Ιατρικής

Ακούω και μιλώ

Στο κείμενο 11 σας δίνονται πέντε τίτλοι από γαλλικές εφημερίδες. Βρείτε τις γαλλικές λέξεις που έχουν ελληνική ρίζα. • Καταλαβαίνετε τι σημαίνουν οι λέξεις αυτές;
Στα κείμενα 12 και 13 υπογραμμίστε τις λέξεις που προέρχονται από την ελληνική γλώσσα, είτε ως προς κάποιο συνθετικό τους είτε ολόκληρες. • Kαταλαβαίνετε τι σημαίνουν οι λέξεις αυτές;
Oι ελληνικές λέξεις στα παραπάνω ξενόγλωσσα κείμενα σας φάνηκαν λίγες ή πολλές; • Συζητήστε στην τάξη τις παρατηρήσεις σας.

Διαβάζω και γράφω

Ψάξτε και εσείς σε ξένες εφημερίδες και καταγράψτε ελληνικές λέξεις που θα βρείτε είτε αυτούσιες είτε να περιέχουν κάποια ελληνική ρίζα. • Μπορείτε να επισκεφτείτε τις ηλεκτρονικές ιστοσελίδες γνωστών ξένων εφημερίδων για να κάνετε την έρευνά σας. • Ενδεικτικά, σας δίνονται οι ηλεκτρονικές διευθύνσεις:
www.unita.it, www.timesonline.co.uk, www.bild.t-online.de, www.dailytelegraph.co.uk, www.elpais.es, www.lemonde.fr, www.liberation.fr