Αρχαία Ελληνική Γλώσσα (Γ Γυμνασίου) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
Επίμετρο - Ενότητα 6 Επίμετρο - Ενότητα 8 Επιστροφή στην αρχική σελίδα του μαθήματος

Ενότητα 7

Πρώτο παράλληλο κείμενο

Στο παρακάτω απόσπασμα προβάλλονται η εφευρετικότητα του Αρχιμήδη και ο ζήλος που επιδείκνυε ο Ιέρων σε κατασκευαστικά έργα.

Ἱέρων δὲ ὁ Συρακοσίων βασιλεύς, ὁ πάντα Ῥωμαίοις φίλος, ἐσπουδάκει μὲν καὶ περὶ ἱερῶν καὶ γυμνασίων κατασκευάς, ἦν δὲ καὶ περὶ ναυπηγίας φιλότιμος, πλοῖα σιτηγὰ κατασκευαζόμενος, ὧν ἑνὸς τῆς κατασκευῆς μνησθήσομαι. [...] Ὡς δὲ περὶ τὸν καθελκυσμὸν αὐτοῦ τὸν εἰς τὴν θάλασσαν πολλὴ ζήτησις ἦν, Ἀρχιμήδης ὁ μηχανικὸς μόνος αὐτὸ κατήγαγε δι’ ὀλίγων σωμάτων. Κατασκευάσας γὰρ ἕλικα τὸ τηλικοῦτον σκάφος εἰς τὴν θάλασσαν κατήγαγε. Πρῶτος δ’ Ἀρχιμήδης εὗρε τὴν τῆς ἕλικος κατασκευήν.

Ἀθήναιος, Δειπνοσοφισταί 5.40

Γλωσσικά σχόλια

ὁ πάντα Ῥωμαίοις φίλος   που σε όλα τα θέματα πολιτευόταν ως φίλος των Ρωμαίων
ἐσπουδάκει (οριστ. υπερσ. ρ. σπουδάζω) είχε επιδιώξει με ζήλο
γυμνασίων γυμναστηρίων
  ἦν φιλότιμος φιλοδοξούσε
πλοῖα σιτηγά πλοία για τη μεταφορά σιτηρών
ὧν από αυτά
μνησθήσομαι (οριστ. μέλλ. ρ. μιμνῄσκομαι) θα αναφέρω, θα κάνω μνεία
ὡς δὲ περὶ τὸν καθελκυσμὸν αὐτοῦ καθώς για την καθέλκυση του πλοίου
πολλὴ ζήτησις ἦν γινόταν πολλή συζήτηση, έρευνα
αὐτὸ κατήγαγε (οριστ. αορ. β΄ ρ. κατάγω) το κατέβασε στη θάλασσα
δι’ ὀλίγων σωμάτων με τη βοήθεια λίγων ανθρώπων
τὸ τηλικοῦτον σκάφος ένα τόσο μεγάλο σκάφος

Δεύτερο παράλληλο κείμενο

Όπως φάνηκε από το προηγούμενο απόσπασμα, ένα από τα μεγαλύτερα έργα που επιδίωξε να πραγματοποιήσει ο Ιέρων ήταν η κατασκευή ενός τεράστιου πλοίου. Πέρα από το μέγεθος και την πολυτέλεια των χώρων του, το πλοίο αυτό αποτελούσε και μια πολεμική μηχανή, αφού διέθετε οκτώ πύργους γεμάτους με πέτρες και βέλη, καθώς και εκτοξευτή λίθων, τον οποίο είχε σχεδιάσει και κατασκευάσει ο Αρχιμήδης.

 

Ἐπὶ δὲ τῶν πύργων ἕκαστον ἀνέβαινον τέτταρες μὲν καθωπλισμένοι νεανίσκοι, δύο δὲ τοξόται. Πᾶν δὲ τὸ ἐντὸς τῶν πύργων λίθων καὶ βελῶν πλῆρες ἦν. Τεῖχος δὲ ἐπάλξεις ἔχον καὶ καταστρώματα διὰ νεὼς ἐπὶ κιλλιβάντων κατεσκεύαστο· ἐφ’ οὗ λιθοβόλος ἐφειστήκει, τριτάλαντον λίθον ἀφ’ αὑτοῦ ἀφιεὶς καὶ δωδεκάπηχυ βέλος. Τοῦτο δὲ τὸ μηχάνημα κατεσκεύασεν Ἀρχιμήδης. Ἑκάτερον δὲ τῶν βελῶν ἔβαλλεν ἐπὶ στάδιον.

Ἀθήναιος, Δειπνοσοφισταί  5.43

Γλωσσικά σχόλια

ἐπὶ δὲ τῶν πύργων ἕκαστον   πάνω σε καθέναν από τους πύργους
τέτταρες μὲν καθωπλισμένοι (μτχ. παρακ. ρ. καθοπλίζομαι) νεανίσκοι τέσσερις οπλισμένοι νεαροί
πᾶν δὲ τὸ ἐντός όλο το εσωτερικό
ἐπὶ κιλλιβάντων πάνω σε στηρίγματα
ἐφ’ οὗ λιθοβόλος ἐφειστήκει (οριστ. υπερσ. ρ. ἐφίσταμαι) τριτάλαντον λίθον ἀφ’ αὑτοῦ ἀφιείς (μτχ. ενεστ. ρ. ἀφίημι) πάνω σε αυτό ήταν τοποθετημένος ένας εκτοξευτής λίθων ο οποίος μόνος του έριχνε πέτρα βάρους τριών ταλάντων
καὶ δωδεκάπηχυ βέλος και βέλος μήκους δώδεκα πήχεων
ἑκάτερον δὲ τῶν βελῶν καθένα από τα βέλη
ἔβαλλεν ἐπὶ στάδιον έφτανε σε απόσταση ενός σταδίου

Ερωτήσεις

  1. Να χαρακτηρίσετε τον Ιέρωνα και τον Αρχιμήδη, αντλώντας στοιχεία από τα παραπάνω παράλληλα κείμενα και το κείμενο της Ενότητας.
  2. Ποια άλλα επιτεύγματα του Αρχιμήδη γνωρίζετε από τα μαθήματα της Γεωμετρίας και της Φυσικής;