Μετά το θάνατο του Βασιλείου Β' (1025) άρχισε μια περίοδος κρίσης. Με την ενθρόνιση των Κομνηνών (1081) αντιμετωπίστηκε η κρίση και άρχισε η ανασυγκρότηση του κράτους. Η δυναστεία όμως που διαδέχτηκε του Κομνηνούς, οι Άγγελοι, δεν μπόρεσαν να αποκρούσουν τις εξωτερικές απειλές και το Βυζάντιο καταλύθηκε από τους σταυροφόρους (1204).

    Στα ερείπια του δημιουργήθηκαν ελληνικά και λατινικά κράτη. Ανάμεσα στα ελληνικά κράτη ξεχώρισε η αυτοκρατορία της Νίκαιας, η οποία επέτυχε την αποκατάσταση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας που διατήρησε το κύρος της ως τις αρχές του 14ου αι.

   Στη διάρκεια του 14ου αι. άρχισε η αποσύνθεση του Βυζαντίου, η οποία επιταχύνθηκε στα μέσα του 14ου αι. εξαιτίας κυρίως των εμφυλίων πολέμων και της εξασθένησης του στρατού και της οικονομίας, που ευνόησαν την επέκταση αρχικά των Σέρβων και αργότερα των Οθωμανών. Έτσι η άλλοτε κραταιά αυτοκρατορία μετατράπηκε σε μια αδύναμη αυτοκρατορία των Στενών που είχε πελώριο κεφάλι, αλλά πολύ ασθενικό σώμα.

    Στο επίπεδο της οικονομίας, σημειώνεται ανάπτυξη του εμπορίου και της βιοτεχνίας, αύξηση του πληθυσμού και της αγροτικής παραγωγής. Στο επίπεδο της κοινωνίας η κεντρική εξουσία προστατεύει τους αγρότες από την αρπακτικότητα των μεγάλων γαιοκτημόνων.