Αισθητική Αγωγή: Μουσική (Α Γυμνασίου): Ηλεκτρονικό Βιβλίο

Ε' ΕΝΟΤΗΤΑ:
ΤΑΞΙΔΕΥΩ ΜΕ ΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ
2. Στη χώρα του παραμυθιού

Σκοπόs: Εξοικείωση με το accelerando, το rallentando, το a tempo, τον τονισμό, το crescendo, diminuendo, τη μονομερή μορφή, την παύση τετάρτου και το τετραμερές μέτρο.

Λέξειs Κλειδιά: accelerando, rallentando, a tempo, τονισμός, crescendo, diminuendo, στακάτο, μovoμερής μορφή, παύση τετάρτου, τετραμερές μέτρο, φαγκότο, τύμπανα oρχήστρας, γκλόνκεσπίηλ, Έντουαρντ Γκριηγκ, Σουίτα Πέερ Γκυντ, πόλκα, Γιόζεφ και Γιόχαν ο ΙΙ Στράoυς.

Τετραμερές μέτρο. Είναι το μέτρο εκείνο, στο οποίο σε κάθε τέσσερις ρυθμικούς κτύπους, ο πρώτος είναι ισχυρός.

Μονομερής Μορφή. Όρος που χρησιμοποιείται για συνθέσεις που αποτελούνται από μια δομική ενότητα. Συνήθως πρόκειται για συνθέσεις που έχουν μόνο ένα μουσικό θέμα.

Τύμπανα ορχήστρας

(ιτ. timpani, αγγλ. Kettledrums). Είναι κρουστά μεμβρανόφωνα όργανα, χορδισμένα σε συγκεκριμένους ήχους με διαφορετικό τονικό ύψος.

AKΡΟΑΣΗ 1 Στο παλάτι του βασιλιά του βουνού (από τη Σουίτα "Πέερ Γκυντ").

Συνθέτης. Ένβαρντ Γκριηγκ (Edvard Grieg, 1843-1907). Νορβηγός συνθέτης. Δεν υπήρξε μόνο ο πιο σημαντικός συνθέτης της Νορβηγίας, αλλά ήταν και ο πρώτος Σκανδιναβός συνθέτης που κέρδισε παγκόσμια αναγνώριση. Αγάπησε με πάθος τη λαϊκή νορβηγική μουσική, χαρακτηριστικά της οποίας χρησιμοποίησε έντονα στη μουσική του.

Υπόθεση του αποσπάσματος. Στο συγκεκριμένο απόσπασμα, περιγράφεται ένα εξωτικό μέρος της ιστορίας. Ο ήρωας του έργου Πέερ Γκυντ είναι ένας ανήσυχος και επιπόλαιος νεαρός ο οποίος, μετά από μια κακή πράξη, καταφεύγει στο παλάτι του βασιλιά του βουνού που το φυλάνε τα ξωτικά. Ο βασιλιάς τον φιλοξενεί αλλά η συμπεριφορά του Πέερ δείχνει ασέβεια και ο βασιλιάς διατάζει τα ξωτικά να τον σκοτώσουν. Η μουσική περιγράφει τη σκηνή αυτή, όπου τα ξωτικά κινούνται

ΤΑΞΙΔΕΥΩ ΜΕ ΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

με αργές κινήσεις απειλητικά προς τον Πέερ, ενώ στη συνέχεια γίνονται όλο και πιο επιθετικά και με φωνές, ορμούν επάνω του εξαγριωμένα. Ο Πέερ φωνάζει δυνατά το όνομα της μητέρας του και με θαυμαστό τρόπο τα ξωτικά εξαφανίζονται. Ο Πέερ βρίσκεται έξω από το παλάτι του βασιλιά μόνος και ασφαλής.

Φαγκότο

(ιτ. Fagotto, αγγλ. Bassoon). Βαθύφωνο όργανο της οικογένειας των ξύλινων πνευστών. Έχει διπλή γλωττίδα, όπως το όμποε και το αγγλικό κόρνο.

Φύλλο ακρόασης. Ενώ ακούτε το απόσπασμα "Στο παλάτι του βασιλιά του βουνού" από τη Σουίτα "Πέερ Γκυντ" του Έντβαρντ Γκριηγκ, να συμπληρώσετε το πιο κάτω φύλλο ακρόασης:

Φύλλο Ακρόασης

Στο παλάτι του βασιλιά του βουνού (μέρος της παρτιτούρας)	Έντβαρντ Γκριήγκ Edvard Grieg (1843-1907)
Το θέμα ακούγεται πρώτα από τα βιολοντσέλα και μετά από το φαγκότο:

Εικόνα

1. Η πιο πάνω μελωδία επαναλαμβάνεται συνολικά 19 φορές. Με ποιους τρόπους, νομίζετε ότι ο συνθέτης διατηρεί αμείωτο το ενδιαφέρον του ακροατή:

Στη χώρα του παραμυθιού

(α) ........................................................................................................

(β) ........................................................................................................

(γ) ........................................................................................................

2. Ποια συναισθήματα σας δημιουργεί το άκουσμα του έργου;

...........................................................................................................

Τραγούδι

Να τραγουδήσετε το "Στο παλάτι του βασιλιά του βουνού", τραγούδι βασισμένο στο 4ο μέρος από τη Σουίτα "Πέερ Γκυντ" (Peer Gynt) του Έντβαρντ Γκριηγκ (Edvard Grieg), (1843-1907).

Εικόνα

ΤΑΞΙΔΕΥΩ ΜΕ ΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

Ενορχήστρωση

Να εκτελέσετε την πιο κάτω ενορχήστρωση, με τη βοήθεια του καθηγητή σας, και να προσέξετε τα εκφραστικά στοιχεία που υπάρχουν. Μια ομάδα να τραγουδά τη μελωδία με τους πιο πάνω στίχους.

Εικόνα

AKΡΟΑΣΗ 2 Καγκουρώ (από το έργο "Το Καρναβάλι των Ζώων") του Καμίγ Σαιν-Σανς (Camille Saint-Saens, 1835-1921), (βλ, Γ' ενότητα Μάθημα 3)

Φύλλο Ακρόασης

Να ακούσετε το "Καγκουρώ" από το έργο "Το Καρναβάλι των ζώων" του Καμιγ Σαιν-Σαvς και
(α) να κάνετε παρατηρήσει αναφορικά με την επιτάχυνση (accelerando), την επιβράδυνση (rallentando) και τη σταδιακή μείωση της έντασης του ήχου (diminuendo):

Στη χώρα του παραμυθιού

Καγκουρώ
(από το "Καρναβάλι των ζώων")	Καμίγ Σαιv-Σαvς Camille Saint-Saens (1835-1921)

Εικόνα

..................................................................................................................

(β) Ποια μουσικά όργανα εκτελούν το πιο πάνω κομμάτι;

..................................................................................................................

AKΡΟΑΣΗ 3 Pizzicato Polka, opus 234

Γράφτηκε το 1869 από τα αδέλφια Γιόζεφ και Γιόχαν Στράους Ο II (Το II αναφέρεται στον γιό Γιόχαν, ο οποίος είχε το όνομα του πατέρα του), για συναυλίες στη Ρωσία. Είναι ενορχηστρωμένη για ορχήστρα εγχόρδων και γκλόκενσπηλ. Το έργο αγαπήθηκε πολύ στη Βιέννη, στην Ιταλία και σε άλλες χώρες της Ευρώπης.

Πόλκα

Λαϊκός χορός της Βοημίας που διαδόθηκε σε όλη την Ευρώπη. Μελωδίες που χορεύονται στο χορό αυτό, χρησιμοποιήθηκαν από διαφόρους συνθέτες.

Εικόνα

Συνθέτης. Γιόχαν Στράους ο II (Johann Strauss II). Αυστριακός συνθέτης, διευθυντής ορχήστρας και βιολιστής. Έζησε από το 1825-1899 και είναι το πιο διάσημο μέλος της οικογένειας Στράους. Ήταν γιος του Γιόχαν Στράους Ι και δικαίως γνωστός ως ο "Βασιλιάς του Βαλς". Είναι πολύ γνωστός για ταβιεννέζικα βαλς του, τα οποία διακρίνονται για τη γοητευτική μελωδία τους και τον παιγνιδιάρικο ρυθμό τους. Ανάμεσα στις συνθέσεις του ξεχωρίζουν: "Ο ωραίος γαλάζιος Δούναβης", "Βιεννέζικο Αίμα" κ.ά. Έγραψε επίσης οπερέτες όπως "Δαντέλα της βασίλισσας", "Ο Τσιγγάνος Βαρόνος", "Νυχτερίδα" κ.ά. Έγραψε, επίσης, με επιτυχία πόλκες και εμβατήρια.
Youtube

ΤΑΞΙΔΕΥΩ ΜΕ ΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

Συνθέτης. Γιόζεφ Στράους (Joseph Strauss). Αυστριακός συνθέτης (1827-1870) που έγραψε βαλς και πόλκες, αδελφός του Γιόχαν Στράους II.

Εικόνα

Γκλόκενσπηλ (glockenspiel)

Κρουστό όργανο που αποτελείται από κουρδισμένες μεταλλικές πλάκες. Παράγει ένα λεπτό, σαν καμπάνα, ήχο, όταν παίζεται με επικρουστήρες.

Σταυρόλεξο με λέξεις-κλειδιά από την Ενότητα Ε΄

Εικόνα