1. Στο κείμενο 6 που ακολουθεί επιλέξτε ειδικές λέξεις ή φράσεις που χρησιμοποιούνται στη «γλώσσα» της μελέτης του διαστήματος. Στη συνέχεια, για όσες από τις λέξεις αυτές δε γνωρίζετε την ερμηνεία τους ή θέλετε περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα ερμηνευτικό λεξικό ή μια εγκυκλοπαίδεια στη βιβλιοθήκη του σχολείου.

   Λέξεις ή φράσεις για το διάστημα	«Άγνωστες» λέξεις	Eρμηνεία

   

   Nεφελώματα στον αστερισμό του Tοξότη

   Kείμενο 6 [Η γλώσσα των άστρων]

   Όπως γνωρίζουμε σήμερα, ο Γαλαξίας μας όχι μόνο δεν είναι μοναδικός, αλλά υπάρχουν δισεκατομμύρια άλλοι! Και ο αριθμός των αστέρων κάθε γαλαξία φτάνει τις μερικές εκατοντάδες δισεκατομμύρια. Μερικοί γαλαξίες μοιάζουν με δίσκο, όπως ο δικός μας, κι άλλοι έχουν σπειροειδή μορφή. Υπάρχουν ακόμα ελλειπτικοί γαλαξίες και επίσης γαλαξίες με εξαιρετική φωτεινότητα –οι μυστηριώδεις κβάσαρς– που ανιχνεύονται στις εσχατιές του Σύμπαντος. Δεν είναι, όμως, μόνον η έκταση και οι αριθμοί που εντυπωσιάζουν στην εικόνα που αποκάλυψε το Σύμπαν. Είναι και η απέραντη ποικιλία των αστρικών αντικειμένων, όπου η ύλη συχνά οδηγείται σε ακραίες καταστάσεις. Είναι οι αστέρες νετρονίων και οι μαύρες τρύπες, οι μεγαλειώδεις εκρήξεις αστεριών και τα νεφελώματα, οι αναρίθμητοι κομήτες και οι ερυθροί γίγαντες, οι λευκοί νάνοι αλλά και οι συγκρούσεις των γαλαξιών. Οι σκέψεις παγώνουν από το δέος ενώπιον των μεγεθών και του αγνώστου, αλλά και από την πραγματική (ή φαινομενική!) ασημαντότητά μας. «Για τον αστρονόμο ο άνθρωπος δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια κουκκίδα χωρίς σημασία σε ένα άπειρο Σύμπαν»,

   

   O γαλαξίας της Aνδρομέδας

   

   Nέφη γέννησης άστρων

   παρατήρησε κάποιος στον Αϊνστάιν. «Συχνά αισθάνομαι το ίδιο», απάντησε ο Αϊνστάιν. «Συνειδητοποιώ, όμως, ότι αυτή η ασήμαντη κουκκίδα, που είναι ο άνθρωπος, είναι επίσης ο αστρονόμος».

   Γ. Γραμματικάκης, στο Ανιχνεύοντας το σήμερα, προετοιμάζουμε το αύριο,
   Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, 2001

   
   
2. Eπισκεφτήκατε με τους φίλους σας ένα βιβλιοπωλείο και βρήκατε ένα βιβλίο που σας έκανε εντύπωση, όταν διαβάσατε προσεκτικά το οπισθόφυλλο (κείμ. 7). Eπειδή δεν καταλάβατε καλά τη σημασία ορισμένων φράσεων, προσπαθήστε να ξαναδιαβάσετε το κείμενο, προσέχοντας ιδιαίτερα τις φράσεις που συνοδεύουν τις «δύσκολες» λέξεις και βοηθούν στην κατανόηση της σημασίας τους. • Για την ανάγνωση του εξώφυλλου του βιβλίου (κείμ. 7) εκτός από τις γλωσσικές σας γνώσεις ποιες άλλες χρησιμοποιήσατε; • Για ποιο λόγο;

Kείμενο 7 [Μαθηματικά και ομορφιά]

Ο συγγραφέας, μαθηματικός στο Πανεπιστήμιο του Γουόρικ της Αγγλίας, είναι γνωστός από το βιβλίο του Παίζει ο Θεός ζάρια;. Εδώ προσπαθεί να εξηγήσει πώς φτιάχνονται τα υπέροχα σχήματα στη φύση. Θαυμάζουμε τα αστέρια που σπινθηροβολούν στον ουρανό. Μένουμε εκστατικοί μπροστά στον ιστό μιας αράχνης. Μας μαγεύουν οι φωτογραφίες του Σύμπαντος. Ζηλεύουμε την ικανότητα της μέλισσας που φτιάχνει τις τέλειες εξαγωνικές κηρήθρες. Πώς γίνονται όλα αυτά; Πρόκειται για έναν υπέροχο συνδυασμό μαθηματικών και ομορφιάς. Αυτό πραγματεύεται και ο συγγραφέας, το να βρει δηλαδή τον τρόπο που οι φαινομενικά ψυχροί αριθμοί βρίσκουν έκφραση στην ομορφιά της φύσης.

Ian Stewart, Oι Μυστικοί Αριθμοί, μτφρ. Α. Σπανού,
εκδ. Π. Τραυλός, 2003