Νεοελληνική Γλώσσα (Α Γυμνασίου) - Βιβλίο Μαθητή
Ε. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΟΓΟΥ Επιστροφή στην αρχική σελίδα του μαθήματος

ΓΛΩΣΣΑΡΙ

Α. ΓΛΩΣΣΙΚOI OΡOI

ανισοσύλλαβα ονόματα

Oνόματα των οποίων ορισμένοι τύποι εμφανίζουν κατά την κλίση τους μια συλλαβή παραπάνω

δικατάληκτα ονόματα

Oνόματα που κατά την κλίση τους εμφανίζουν δύο διαφορετικές καταλήξεις

δραματοποίηση

H αναπαράσταση ενός γεγονότος, μιας κατάστασης κτλ. στην τάξη και η υπόδυση των αντίστοιχων ρόλων από μαθητές και διδάσκοντα

επιθήματα

Παραγωγικά στοιχεία της γλώσσας που προστίθενται (ακολουθούν) στο θέμα μιας λέξης, σχηματίζοντας μια νέα παράγωγη λέξη

ισοσύλλαβα ονόματα

Oνόματα των οποίων όλοι οι τύποι διατηρούν, όταν κλίνονται, τον ίδιο αριθμό συλλαβών

παραγωγή

Ένας από τους βασικούς τρόπους σχηματισμού νέων λέξεων που βασίζεται στην προσθήκη επιθημάτων στο θέμα

περίσταση επικοινωνίας

Tο σύνολο των εξωκειμενικών στοιχείων της περίστασης όπου παράγεται και χρησιμοποιείται ένα κείμενο, τα οποία λειτουργούν περιοριστικά για το κείμενο, αφού καθορίζουν το είδος, το θέμα, τα νοήματα και τις σημασίες του κειμένου, καθώς και τη έκταση και το ύφος του

προθήματα

Στοιχεία της γλώσσας που μπαίνουν μπροστά από το θέμα μιας λέξης, σχηματίζοντας μια νέα σύνθετη λέξη. Mαζί με τα επιθήματα ονομάζονται προσφύματα

σύνθεση

Bασικός τρόπος σχηματισμού νέων λέξεων με συνδυασμό άλλων

τρικατάληκτα ονόματα

Oνόματα τα οποία, όταν κλίνονται, εμφανίζουν τρεις διαφορετικές καταλήξεις σε κάθε αριθμό.

υποκοριστικά

Oνόματα που παράγονται με τη χρήση επιθημάτων τα οποία δηλώνουν ποσοτική ή συναισθηματική σμίκρυνση

B. ΞΕΝΙΚOI OΡOI

άλμπουμ

1. βιβλίο με χοντρό εξώφυλλο, λευκά φύλλα ή θήκες για τη συλλογή και ταξινόμηση φωτογραφιών, γραμματοσήμων, αυτογράφων 2. πολυτελής έκδοση όπου ανθολογούνται έργα τέχνης, τραγούδια ή στίχοι

κόμικ(ς)

σειρά από ασπρόμαυρα ή έγχρωμα σχέδια που αφηγούνται ποικίλου περιεχομένου ιστορίες και δημοσιεύονται είτε σε συνέχειες σε εφημερίδες και περιοδικά είτε σε αυτοτελείς εκδόσεις

λεζάντα

το σύντομο επεξηγηματικό κείμενο, που συνοδεύει εικόνα, σκίτσο, σχέδιο ή φωτογραφία

πορτρέτο

1. προσωπογραφία 2. οτιδήποτε λειτουργεί ως παρουσίαση προσώπου ή πράγματος, σκιαγράφηση των βασικών του χαρακτηριστικών

πόστερ

η αφίσα, κυρίως αυτή που προορίζεται να διακοσμεί τοίχους δωματίου

σερφάρισμα

γρήγορη περιδιάβαση στο διαδίκτυο, στον κυβερνοχώρο, αναζητώντας πληροφορίες, μηνύματα, εικόνες κτλ.

σκίτσο

1. πρόχειρο σχέδιο προσώπου ή πράγματος στις πολύ βασικές του γραμμές 2. σχέδιο με γελοιογραφικό ή άλλο περιεχόμενο, που δημοσιεύεται σε εφημερίδες ή περιοδικά ως σχόλιο της επικαιρότητας.

ΕΥΡΕΤΗΡΙO OΡΩΝ

Aγώνες Oλυμπιακοί 124-126, 128, 131-132, 134, 136

αθλητές 76, 124-125, 130-136

αθλητισμός 123, 128, 134-135

αντικείμενο 84-85, 103, 110, 141, 154, 156-157

άξονας παραδειγματικός 143-144

άξονας συνταγματικός 141, 143-144

άρθρο αόριστο 116-117

άρθρο οριστικό 115-117

άρθρων κλίση 115-116

αφήγηση 47-51, 58, 83, 94, 97, 103, 132-133, 135

βιβλίο 138, 141-148

γλωσσική ποικιλία 31, 140

Γυμνάσιο 10, 22, 24, 26, 35

δημιουργική απασχόληση 109

διαδίκτυο 29, 31, 58, 60, 109-110, 112, 117, 120, 122, 136, 140, 161

διατροφή 60-65, 67, 72, 74, 78-79

δομή 47- 48, 51, 102, 110

εικόνα 11, 13, 43, 51, 54, 56- 57, 76, 100-101, 119, 122, 145, 147, 150, 160

επεξήγηση 35, 105-106, 161

επίθετο 22, 36, 43, 46, 65, 67-69, 73-74, 78, 80, 84, 93, 106-107, 117-118, 120

επιθέτων κλίσεις 72

επίθημα 75, 106-107, 109, 118

επικοινωνία 11, 14-15, 17-18, 20-21, 24, 27, 29, 31, 33, 38, 68, 77, 84, 114

επικοινωνίας παράγοντες 12

επικοινωνίας συνθήκες / περιστάσεις 148

επιτονισμός 31, 77

επιχείρημα 53

θέατρο 93, 95-97, 120, 148

θεματική πρόταση 34-35, 43, 55, 107-108

κατακλείδα 34-35, 37, 108

κατάληξη 75, 80, 86, 90, 106-107, 109, 118

κατηγορούμενο 65, 91-92, 103, 110

κειμένου είδη 58

κινηματογράφος 84-85, 87, 89, 91, 93, 97, 114, 120

κώδικες επικοινωνίας 15

λεξικό 36, 75, 78, 108, 145, 158-159, 161

λεπτομέρειες 30, 34, 37, 43, 46, 55, 97, 100-102, 108, 113, 125, 134

λόγος γραπτός 22, 28-29, 31

λόγος προφορικός 28-29, 31, 33, 37, 45, 77, 105, 117

μόρφωση 139

οθόνη 18, 89, 114, 148

ουσιαστικό 22, 36, 63, 65, 67-71, 73, 78, 84-85, 93, 103-110, 116-118, 120, 141

ουσιαστικών κλίσεις 68

παιχνίδι 13, 18, 34, 38, 101-102, 109-110, 112, 129-130, 142

παράγραφος 20-21, 34-35, 37-38, 43, 46-48, 50, 52, 55, 58, 79, 107-108, 110, 130, 135, 144, 160

παραγωγή 74, 80, 106-107

παράθεση 105-106

παράσταση 13, 58, 82, 86, 90, 93, 96-97, 109

περιγραφή 43-47, 58, 78-79, 92, 109, 118-120

περίληψη 44, 48, 52-53, 58

περίοδοι λόγου 127

πλαγιότιτλος 43, 44, 47-48, 52, 58, 108, 110

πολιτισμός 113, 124-125, 148, 152-153, 160

πολυτροπικό κείμενο/πολυτροπικότητα 17, 56-58

πρόθημα 75, 80

προσδιορισμός επιθετικός 65, 67-68, 131

προσδιορισμός ετερόπτωτος 104-105

προσδιορισμός ομοιόπτωτος 104-106

προτάσεων είδη 20, 24

πρόταση απλή 18, 24

πρόταση αποφαντική 20-21, 24

πρόταση αρνητική 21

πρόταση δευτερεύουσα 127-130, 153-157

πρόταση ελλειπτική 17-19

πρόταση επαυξημένη 18-19

πρόταση επιφωνηματική 20, 24

πρόταση ερωτηματική 20-21, 24, 55

πρόταση καταφατική 21

πρόταση κύρια 127-130, 154-157

πρόταση προστακτική 20-21, 24

ρήμα 19, 22, 36, 43, 47, 50, 63-65, 70, 84-97, 103, 106, 110, 115, 117-118, 127, 131, 138, 141-142, 154, 156

ρήμα συνδετικό 91-93, 97-98, 103, 109

σήματα 12, 15-17, 22, 24

στίξης σημεία 19, 21, 129-131, 135, 158, 160-161

σύνδεση παρατακτική 128-130, 135, 155

σύνδεση υποτακτική 155-156

σύνδεσμοι 127-130, 136, 155, 157, 161

συνδετικές λέξεις 35-36, 47-48, 50-52, 131

σύνθεση 22, 46, 74, 80

σχήμα ασύνδετο 130-131, 135

σχολείο 12, 26, 28-29, 31, 33-35, 37-38, 51, 63, 67-68, 72, 102, 106-107, 115, 117, 121, 136, 145-148, 160

ταινία 66, 83-84, 90, 96, 115, 121

τόπος 40, 45, 47-48, 79, 84, 105, 107, 132, 148, 151-152, 154, 156, 159, 160-161

υγεία 54, 60-61, 63, 76, 79, 101

υποκείμενο 80, 85, 88, 91-92, 103, 110, 131, 141,

ύφος 14-15, 24, 28, 33, 37, 43, 48, 83, 95, 135

φαγητό 18, 48, 60, 67-68, 76, 78, 125

φράση ονοματική 63-65, 80, 84, 85, 105-106, 110, 142

φράση ρηματική 63-64, 85, 142

φύση 40, 42, 45, 51, 53, 55, 109, 146, 150, 157

χειρονομίες 11, 29, 31, 38, 77-78


Με απόφαση της Ελληνικής Κυβέρνησης τα διδακτικά βιβλία του Δημοτικού, του Γυμνασίου και του Λυκείου τυπώνονται από τον Οργανισμό ΕκδόσεωςΔιδακτικών Βιβλίων και διανέμονται δωρεάν στα Δημόσια Σχολεία. Τα βιβλία μπορεί να διατίθενται προς πώληση, όταν φέρουν βιβλιόσημο προς απόδειξη της γνησιότητάς τους. Κάθε αντίτυπο που διατύθεται προς πώληση και δε φέρει βιβλιόσημο θεωρείται κλεψίτυπο και ο παραβάτης διώκεται σύμφωνα με τις διατάξεις του 'αρθρου 7 του Νόμου 1129 της 15/21 Μαρτίου 1946 (ΦΕΚ 1946, 108 Α')

Απαγορεύεται η αναπαραγωγή οποιουδήποτε τμήματος αυτού του βιβλίου, που καλύπτεται από δικαιώματα (copyright), ή η χρήση του σε οποιαδήποτε μορφή, χωρίς τη γραπτή άδεια του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.