Νεότερη Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία (Β Γενικού Λυκείου – Επιλογής)

Α7

Πιέτρο Μεταστάζιο

ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ

Τώρα η άνοιξη μας έκρυψε τ’ ανθηρά, τα ωραία της δώρα, και προβαίνει ασταχοφόρα του καλοκαιριού η αυγή.

Και αποκάτου από τον ήλιο τόσο του άμμου η λαύρα αυξύνει, που εις τη βάρβαρη Κυρήνη μόλις είναι η λαύρα αυτή.

Τώρα πλέον το γλυκοχάραμα η δροσιά δε συντροφεύει, χόρτο ούτ’ άνθι θεραπεύει μήτε μία σταλαματιά.

Πλέον δε σέρνει ο ρύαξ το ρεύμα εις την γην οπού διψάει και σκασμένη αναζητάει τα καρπόφορα νερά.

Τη φαγό κοιτάζει ο ήλιος μπουχωμένη, χλωμιασμένη, που είδε ο Μάης ξανανιωμένη εις τα φύλλα, εις τη μορφή·

και εις την γην την μητρικήν της σκιάν ολίγη δεν αφήνει, μήτε σκιά του ρύακος δίνει που της έδωσε θροφή.

Ιδρωμένος στήθια, πρόσωπο, πάνω εκεί στα θερισμένα, με τα μέλη ξαπλωμένα, να, κοιμάται ο θεριστής·

πάει, και τς ίδρωτες που τρέχουν, από πάνου του γυρμένη, η βοσκούλα ερωτεμένη του σφουγγίζει παρευθύς.

Κείτεται στην γη την άκαρπη το σκυλί κι αδυναμίζει και ποτέ του δε γαβγίζει στον αυθέντη του κοντά·

αλλά το ξερό λαρύγγι πολεμάει να ξανασάνει, παίρνει αέρηδες και βγάνει λαχανιάσματα συχνά.

Κειος ο ταύρος, που ποιμένες, νύμφες, του ’χανε καμάρι, με τα κέρατα αντιβάρει εις τα δέντρα δυνατά, —

τώρα αργός κοιτάει, μουγκρίζει, στου αυλακιού την πρασινάδα, και με μούγκρισμα η γελάδα αποκριέται ερωτικά.

Τα πετούμενα ησυχάζουν· μελωδίες δεν ασηκώνει το γλυκόφωνο τ’ αηδόνι, αλλ’ ο τσίτσικας λαλεί.

Και τα εντύματα τα νέα δείχνουν τα παλαιά τα φίδια· διπλωμένα στα φραξίδια προς τον ήλιο έχουν στολή.

Της ημέρας της μακρίας εις την κάψα, ως και τα μαύρα και τα ψάρια από τη λαύρα έχουν κύματα ζεστά·

Και από τ’ άντρα τους δε βγαίνουν μέσ’ στο πέλαο να τρέχουν, αλλ’ οικιά στες πέτρες έχουν και εις τα φύκια τα πικρά.

	μτφρ. Διονύσιος Σολωμός (1798-1857)

φαγός (η): η οξυά
μπουχωμένος: αχνισμένος (εδώ: από τη ζέστη του ήλιου)
φραξίδια: ξερολιθιές

Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής

ΣΧΟΛΙΟ

Συγγραφέας ορισμένων από τα ωραιότερα σκηνικά μελοδράματα της εποχής του, ο Μεταστάζιο αποτελεί μιαν από τις πιο γνήσιες και ασφαλώς την πιο σημαντική έκφραση του πνεύματος της «Αρκαδίας». Ποιητής μιας ευρείας κλίμακας λυρικών μοτίβων που συγχωνεύουν λεπτές στιγμές της πετραρχικής ψυχολογίας με στοιχεία των ειδυλλιακών παρεκβάσεων του ηρωικού κόσμου του Τάσσο, δημιουργεί ένα κομψό πλέγμα σχέσεων, το οποίο, παρά την απουσία βαθύτερης δραματικότητας, δεν είναι επιφανειακό. Το «Καλοκαίρι», που χαρακτηρίζεται από μια θαυμάσια ισορροπία ανάμεσα στις ενορμήσεις της έμπνευσης και στις απαιτήσεις ενός συμβατικού θέματος, μας δίνει με κινηματογραφικό, θα έλεγε κανείς, τρόπο μια σειρά εικόνων που παράγουν την ατμόσφαιρα μιας γεμάτης χάρη συναισθηματικότητας. Η βουκολική περιγραφή της φύσης περιέχει, έστω αχνά, ένα στοιχείο απειλής, που προμηνύει ένα τυπικό χαρακτηριστικό του ρομαντικού τοπίου.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Πώς επιδρά, κατά τον Μεταστάζιο, ο ερχομός του καλοκαιριού στον φυσικό κόσμο και στον άνθρωπο;
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της εικονογραφίας του ποιήματος;

eikona

PIETRO METASTASIO (Ρώμη 1698 – Βιέννη 1782). Ελληνοποιημένο όνομα του Ιταλού ποιητή και θεατρικού συγγραφέα Πιέτρο Τραπάσσι. Από μικρός επιδόθηκε στα γράμματα και χαρακτηρίστηκε παιδί θαύμα. Το 1719 βρίσκεται στη Νάπολη, όπου εργάζεται σε δικηγορικό γραφείο. Παράλληλα ασχολείται με την ποίηση και έρχεται σε επαφή με το μουσικό θέατρο. Το 1730 εγκαταστάθηκε στη Βιέννη, όπου έζησε ως το τέλος της ζωής του ως αυλικός ποιητής του αυτοκρατορικού θεάτρου. Τον ευνόησε ιδιαίτερα η αυτοκράτειρα Μαρία Θηρεσία. Έγραψε κυρίως μελοδράματα και συνεργάστηκε με συνθέτες όπως ο Χαίντελ.

Σημαντικά έργα του: Η εγκαταλειφθείσα Διδώ (1724), Αρταξέρξης (1725-29), Δημήτριος, Θεμιστοκλής, Δημοφών, Ο Αχιλλέας στη Σκύρο (γράφονται στη δεκαετία 1730-40).