| ΑΙ. |
Αι, αι·38 ποιος θα το πίστευε πως έτσι |
|
| |
βαλμένο στ' όνομά μου θα ταιριάζει |
510 |
| |
στα πάθη μου· τι δυο φορές μου πρέπει |
|
| |
και τρεις να κράζω αιαι, μια και με βρήκαν |
|
| |
χαλασμοί τέτοιοι, εμένα που ο γονιός μου |
|
| |
πήρε απ' αυτήν εδώ τη γη της Ίδης,39
|
|
| |
πρώτος μες σ' όλο το στρατό, τα πρώτα |
515 |
| |
βραβεία40 και φορτωμένος λαμπρή δόξα |
|
| |
γύρισε στην πατρίδα του· κι ο γιος του |
|
| |
εγώ, στον ίδιο τόπο της Τρωάδας |
|
| |
φτασμένος ύστερα κι όχι πιο λίγη |
|
| |
δείχνοντας απ' αυτόν αντρεία κι έργα |
520 |
| |
μικρότερα καθόλου, ντροπιασμένος |
|
| |
χάνομαι απ' τους Αργείους. Όμως έχω |
|
| |
τη γνώμη πως καλά το ξέρω ετούτο. |
|
| |
Αν ζούσ' ο Αχιλλέας κι ήταν να κρίνει |
|
| |
ποιος θ' άξιζε για την παλικαριά του |
525 |
| |
τα όπλα του να λάβει, κανείς άλλος |
|
| |
εξόν εμένα δε θα τα 'παιρνε· μα τώρα |
|
| |
σ' έναν πανούργο τα 'δωσαν οι Ατρείδες, |
|
| |
καταφρονώντας τη δικιά μου αξία. |
|
| |
Κι αν δεν ξεστράτιζαν απ' το σκοπό τους, |
530 |
| |
τα μάτια μου κι ο σαλεμένος νους μου, |
|
| |
δε θ' αποφάσιζαν αυτοί γι' άλλον κανένα. |
|
| |
Τώρα η ανίκητη θεά, του Δία |
|
| |
η γοργομάτα θυγατέρα, καθώς είχα |
|
| |
πάνω σ' αυτούς το χέρι μου απλωμένο, |
535 |
| |
με παραλόισε βυθίζοντάς με |
|
| |
σε λυσσασμένη αρρώστια, ώστε τα χέρια |
|
| |
να αιματοβάψω σε κοπάδια τέτοια· |
|
| |
κι εκείνοι αναγελούν που αθέλητά μου |
|
| |
γλίτωσαν· ο θεός αν σε τυφλώνει, |
540 |
| |
τότε απ' τον δυνατό ο δειλός ξεφεύγει. |
|
| |
Και τώρα τι να κάμω πια, όταν όλοι |
|
| |
στα φανερά οι θεοί μ' εχθρεύονται, όταν |
|
| |
των Ελλήνων με μισεί ο στρατός κι η Τροία |
|
| |
ολάκερη κι οι κάμποι ετούτοι; Πίσω |
545 |
| |
να φύγω στην πατρίδα μου, το Αιγαίο |
|
| |
πέλαγο να περάσω, τους Ατρείδες |
|
| |
μόνους και το καραβοστάσι παρατώντας; |
|
| |
Και με τι μάτια το γονιό μου Τελαμώνα |
|
| |
θα δω; Πώς η καρδιά του θα βαστάξει |
550 |
| |
να μ' αντικρίσει μπρος του μ' άδεια χέρια |
|
| |
δίχως βραβεία παλικαριάς,41 που εκείνος |
|
| |
πήρε γι' αυτά λαμπρό στεφάνι δόξας; |
|
| |
Όχι, δεν το μπορώ. Αλλά να χιμήξω |
|
| |
στους Τρωαδίτες κάτω από το κάστρο, |
555 |
| |
μονάχος μου να χτυπηθώ μαζί τους |
|
| |
κι αφού κάποιο κατόρθωμα πετύχω, |
|
| |
το θάνατο να βρω στο τέλος; Μα έτσι |
|
| |
τρανή χαρά θα δώσω στους Ατρείδες. |
|
| |
Δε γίνεται, όχι. Πρέπει να 'βρω τρόπο |
560 |
| |
και στο γέρο γονιό μου ν' αποδείξω |
|
| |
πως όντας γιος του εγώ, δειλός δεν είμαι. |
|
| |
Είναι ντροπή στον άντρα να γυρεύει |
|
| |
πολύν καιρό να ζήσει, όταν δε βλέπει |
|
| |
καμιά αλλαγή στις πίκρες του. Ποια τάχα |
565 |
| |
μπορεί χαρά να δώσει η κάθε μέρα, |
|
| |
αφού κοντά στο θάνατο μας φέρνει, |
|
| |
κι ας δείχνει πως τον αναβάλλει; Διόλου |
|
| |
δε λογαριάζω εκείνον που ζεσταίνουν |
|
| |
κούφιες ελπίδες. Πρέπει ή τιμημένος |
570 |
| |
ο ακέριος άνθρωπος να ζει ή και πάλι |
|
| |
με τιμή να πεθαίνει.42 Ό,τι 'χα το 'πα. |
|
| ΧΟ. |
Τα λόγια που είπες, Αίαντα, κανένας |
|
| |
δε θα τα λογαριάσει ξένα, μα δικά σου. |
|
| |
Γαλήνεψε όμως κι άφησε τους φίλους, |
575 |
| |
όλες τις μαύρες σου έγνοιες παρατώντας, |
|
| |
να διαφεντέψουν όσα έχεις στο νου σου. |
|
| ΤΕ. |
Αίαντα αφέντη μου, χειρότερο δεν είναι |
|
| |
κακό για τους ανθρώπους απ' την τύχη |
|
| |
που τη γεννά η ανάγκη. Να, κι εμένα |
580 |
| |
λεύτερος ήταν ο γονιός κι απ' όλους |
|
| |
τους Φρύγες43 ο πιο πλούσιος· όμως τώρα |
|
| |
εγώ 'μαι σκλάβα. Τι έτσι αποφασίσαν |
|
| |
οι θεοί και το χέρι σου. Για τούτο |
|
| |
μια κι έγινα γυναίκα σου, φροντίζω |
585 |
| |
για το καλό σου και στου Εφέστιου44 Δία |
|
| |
τ' όνομα σ' εξορκίζω και στο γάμο |
|
| |
που μας έχει ενώσει, να μη στέρξεις |
|
| |
λόγια πικρά ν' ακούσω απ' τους εχθρούς σου, |
|
| |
σκλάβα σε κάποιον αν μ' αφήσεις. |
590 |
| |
Γιατί αν εσύ χαθείς κι έτσι μ' αφήσεις, |
|
| |
τότε να ξέρεις πως κι εμέ θ' αρπάξουν |
|
| |
την ίδια εκείνη μέρα με τη βία |
|
| |
οι Αργίτες και μαζί με το παιδί σου |
|
| |
την άχαρη σκλαβιά θα δοκιμάσω. |
595 |
| |
Κι απ' τους αφέντες κάποιος πικρά λόγια |
|
| |
θα ρίχνει για να με πληγώνει. «Ιδέστε45
|
|
| |
του Αίαντα την ομόκλινη, που πρώτος |
|
| |
ήτανε του στρατού, ποιαν άθλια τώρα |
|
| |
σκλάβα ζωή θα ζήσει μπρος σ' εκείνη |
600 |
| |
την πρωτινή της ευτυχία». Τέτοια |
|
| |
θα λέει· κι η συμφορά θα με σπαράζει, |
|
| |
κι εσέ και τη γενιά σου θ' ατιμάζουν |
|
| |
τα λόγια τούτα. Έπειτα σκέψου πόσο |
|
| |
ντρόπιασμα στον πατέρα σου θα δώσεις |
605 |
| |
σε γηρατειά πικρά σαν τον αφήσεις, |
|
| |
πόση ντροπή στη μάνα σου, με τόσα |
|
| |
χρόνια να τη βαραίνουν, που όλη μέρα |
|
| |
παρακαλάει τους θεούς στο σπίτι |
|
| |
να της γυρίσεις ζωντανός· λυπήσου |
610 |
| |
το γιο σου, βασιλιά, που αν του λείψουν, |
|
| |
χωρίς εσένα, όσες φροντίδες θέλουν |
|
| |
τ' ανήλικα, θα μεγαλώσει μόνος |
|
| |
στα χέρια ορφανοτρόφων, όχι φίλων· |
|
| |
και τι κακό για κείνον ο χαμός σου |
615 |
| |
μα και για μένα. Τι εγώ δεν έχω |
|
| |
να στρέψω αλλού τα μάτια, παρά μόνο |
|
| |
σ' εσένα. Γιατί εσύ με το κοντάρι |
|
| |
την πατρίδα μου αφάνισες και μοίρα |
|
| |
ξένη46 μου πήρε μάνα και πατέρα |
620 |
| |
νεκρούς να κατοικήσουνε στον Άδη. |
|
| |
Τι θα 'χω για πατρίδα μου, ποια πλούτη |
|
| |
άμα χαθείς εσύ; Από σε η ζωή μου |
|
| |
κρέμεται. Μην ξεχνάς κι εμένα· πρέπει |
|
| |
ο άντρας να θυμάται, αν έχει κάποια |
625 |
| |
γευτεί χαρά. Γιατί 'ναι η χάρη πάντα |
|
| |
που γεννά την αντίχαρη· όμως όποιος |
|
| |
το καλό που λαβαίνει αποξεχνάει, |
|
| |
ποτέ του αυτός καλής γενιάς δε θα 'ναι. |
|
| ΧΟ. |
Αίαντα, θα 'θελα σπλαχνιά γι' αυτήν να νιώθεις |
630 |
| |
καθώς εγώ· τα λόγια της σωστά θα βρίσκεις.47
|
|
| ΑΙ. |
Σωστά και παραπάνω, μόνο αν κάνει |
|
| |
με προθυμία αυτό που θα προστάξω. |
|
| ΤΕ. |
Αίαντα αγαπημένε, θα υπακούσω. |
|
| ΑΙ. |
Φέρε λοιπόν εδώ να δω το γιο μου. |
635 |
| ΤΕ. |
Φοβήθηκα κι αλλού τον έχω στείλει. |
|
| ΑΙ. |
Γι' αυτά μου τα δεινά ή γι' άλλη αιτία; |
|
| ΤΕ. |
Τρόμαξα για τον δύστυχο, μην έβρει |
|
| |
το θάνατο, αν σε συναντούσε. |
|
| ΑΙ. |
Θα 'ταν κι αυτό της σκοτεινής μου τύχης. |
640 |
| ΤΕ. |
Γνοιάστηκα εγώ, το κακό να προλάβω. |
|
| ΑΙ. |
Σωστή σου η πράξη κι η φροντίδα. |
|
| ΤΕ. |
Τι άλλο να κάνω πες για το καλό σου; |
|
| ΑΙ. |
Φέρ' τον μπροστά μου να τον δω, να του μιλήσω. |
|
| ΤΕ. |
Μα εδώ κοντά είναι, οι δούλοι τον προσέχουν. |
645 |
| ΑΙ. |
Τι αργοπορεί λοιπόν και δε ζυγώνει; |
|
| ΤΕ. |
Γιε μου, ο πατέρας σου σε κράζει· δούλε |
|
| |
που τον βαστάς, έλα και φέρ' τον. |
|
| ΑΙ. |
Σ' έναν που δεν ακούει μιλάς ή που ζυγώνει; |
|
| |
|
|
| |
(Έρχεται ο δούλος με τον Ευρυσάκη) |
|
| |
|
|
| ΤΕ. |
Να, τον οδηγάει ο σκλάβος μπρος μας. |
650 |
| ΑΙ. |
Σήκωσέ τον και φέρε τον κοντά μου· |
|
| |
καθόλου δε θα φοβηθεί κοιτώντας |
|
| |
το φρέσκο τούτο φόνο, άμα λογιέται |
|
| |
στ' αλήθεια γιος δικός μου. Τι από τώρα |
|
| |
στις σκληρές του πατέρα του συνήθειες |
655 |
| |
πρέπει ν' αναθραφεί και να του μοιάσει. |
|
| |
Πιότερο ευτυχισμένος από μένα, |
|
| |
παιδί μου, να 'σαι, μα όμοιος σ' όλα τ' άλλα |
|
| |
και κακός δε θα γίνεις. Σε ζηλεύω |
|
| |
τώρα για τούτο, που καμιά δε νιώθεις |
660 |
| |
από τις συμφορές αυτές. Γιατί όταν |
|
| |
τίποτα δεν καταλαβαίνεις, είναι |
|
| |
χαρούμενη η ζωή σου, ώσπου να μάθεις |
|
| |
τη χαρά και τη θλίψη. Κι άμα φτάσεις |
|
| |
σ' αυτό, θα πρέπει στους εχθρούς να δείξεις |
665 |
| |
του γονιού σου, ποιος είσαι και ποιος σ' έχει |
|
| |
γεννήσει. Ως τότε ας έχεις για βοσκή σου |
|
| |
της ξεγνοιασιάς τ' ανάλαφρο αεράκι, |
|
| |
τη νέα ψυχή σου θρέφοντας κι ας είσαι |
|
| |
της μάνας σου χαρά κι ελπίδα. Ξέρω |
670 |
| |
πως απ' τους Αχαιούς δε θα τολμήσει |
|
| |
με προσβολές πικρές να σε πειράξει |
|
| |
κανένας, κι ας μην είμαι πια κοντά σου. |
|
| |
Τέτοιο για σένα φύλακα προστάτη |
|
| |
θ' αφήσω ακούραστο για να σε θρέψει, |
675 |
| |
τον Τεύκρο, που όμως τώρα κυνηγώντας |
|
| |
εχθρούς, μακριά πλανιέται. Μα κι απ' όλους |
|
| |
εσάς, πολεμιστές μου ασπιδοφόροι, |
|
| |
θαλασσινή γενιά, την ίδια χάρη |
|
| |
ζητάω, την εντολή μου να του πείτε. |
680 |
| |
Γυρνώντας στην πατρίδα, το παιδί μου |
|
| |
στο γέροντα να δώσει Τελαμώνα |
|
| |
και στη μάνα μου Ερίβοια, κι εκείνο |
|
| |
να τους γεροκομήσει ως τη στερνή τους |
|
| |
ώρα που θα κατέβουνε στον Άδη. |
685 |
| |
Και τα όπλα μου κανείς αγωνοθέτης |
|
| |
στους Αχαιούς μη βάλει για βραβείο |
|
| |
μήδε κι αυτός48 που γίνηκε ο χαμός μου. |
|
| |
Μα εσύ, Ευρυσάκη γιε μου, που έχεις πάρε |
|
| |
τ' όνομα απ' την εφτάδιπλην ετούτη |
690 |
| |
και δυνατήν ασπίδα, κράτησέ την |
|
| |
να τη στριφογυρνάς απ' τη λαβή της· |
|
| |
τ' άλλα μου όπλα να ταφούν μαζί μου. |
|
| |
Γρήγορα πάρε το παιδί και κλείσε |
|
| |
τη θύρα και μην κλαις εδώ μπροστά μου. |
695 |
| |
Τι αρέσουν πάντα στη γυναίκα οι κλάψες. |
|
| |
Κλείσε γοργά. Ο σοφός γιατρός δεν πρέπει |
|
| |
τη συμφορά με θρήνους να ξορκίζει, |
|
| |
όταν μαχαίρι μόνο τη γιατρεύει. |
|
| ΧΟ. |
Φοβάμαι ακούγοντας τέτοια βιασύνη. |
700 |
| |
Κι ούτε μ' αρέσει γλώσσα ακονισμένη. |
|
| ΤΕ. |
Αφέντη μου Αίαντα, τι σκέφτεσαι να κάμεις; |
|
| ΑΙ. |
Μη με ρωτάς, μην εξετάζεις· είναι |
|
| |
μεγάλο πράγμα φρόνηση να δείχνεις. |
|
| ΤΕ. |
Αχ! τρέμω, στο παιδί σου σ' εξορκίζω |
705 |
| |
και στους θεούς, να μη μας παρατήσεις. |
|
| ΑΙ. |
Ενόχληση μου φέρνεις. Δεν το ξέρεις |
|
| |
πως δε χρωστάω στους θεούς τίποτα τώρα; |
|
| ΤΕ. |
Σώπασε, σώπα. |
|
| ΑΙ. |
Μίλα σε κάποιον που σ' ακούει. |
710 |
| ΤΕ. |
Εσύ δε θα μ' ακούσεις; |
|
| ΑΙ. |
Πολλά, πάρα πολλά τα λόγια σου είναι. |
|
| ΤΕ. |
Γιατί φοβάμαι, αφέντη. |
|
| ΑΙ. |
Ε! δε θα κλείσετε γοργά τη θύρα; |
|
| ΤΕ. |
Μαλάκωσε, για τους θεούς. |
715 |
| ΑΙ. |
Ανόητα σκέφτεσαι, θαρρώ, αν λογιάζεις |
|
| |
τώρα το χαρακτήρα μου ν' αλλάξεις. |
|
| |
|
|
| |
(Τα παραπετάσματα της σκηνής κλείνουν) |
|
| |
|
|
