Σοφοκλέους Τραγωδίαι (Β Λυκείου) - Βιβλίο Μαθητή
Ε΄ Επεισόδιο: Α΄ Σκηνή: στ. 988-1090 Ε΄ Στάσιμο: στ. 1115-1153 Επιστροφή στην αρχική σελίδα του μαθήματος
ΧΟ. Ἁνήρ, ἄναξ, βέβηκε δεινὰ θεσπίσας·
ἐπιστάμεσθα δ᾽, ἐξ ὅτου λευκὴν ἐγὼ
τήνδ᾽ ἐκ μελαίνης ἀμφιβάλλομαι τρίχα,
μή πώ ποτ᾽ αὐτὸν ψεῦδος ἐς πόλιν λακεῖν.
 
ΚΡ. Ἔγνωκα καὐτὸς καὶ ταράσσομαι φρένας·
τό τ᾽ εἰκαθεῖν γὰρ δεινόν, ἀντιστάντα δὲ
ἄτῃ πατάξαι θυμὸν ἐν δεινῷ πάρα.
1095
ΧΟ. Εὐβουλίας δεῖ, παῖ Μενοικέως, λαβεῖν.  
ΚΡ. Τί δῆτα χρὴ δρᾶν; φράζε· πείσομαι δ᾽ ἐγώ.  
ΧΟ. Ἐλθὼν κόρην μὲν ἐκ κατώρυχος στέγης

1100

  ἄνες, κτίσον δὲ τῷ προκειμένῳ τάφον.  
ΚΡ. Καὶ ταῦτ᾽ ἐπαινεῖς καὶ δοκεῖς παρεικαθεῖν;  
ΧΟ. Ὅσον γ᾽, ἄναξ, τάχιστα· συντέμνουσι γὰρ
θεῶν ποδώκεις τοὺς κακόφρονας βλάβαι.
 
ΚΡ. Οἴμοι· μόλις μέν, καρδίας δ᾽ ἐξίσταμαι 1105
  τὸ δρᾶν· ἀνάγκῃ δ᾽ οὐχὶ δυσμαχητέον.  
ΧΟ. Δρᾶ νυν τάδ᾽ ἐλθὼν μηδ᾽ ἐπ᾽ ἄλλοισιν τρέπε.  
ΚΡ. Ὧδ᾽ ὡς ἔχω στείχοιμ᾽ ἄν· ἴτ᾽, ἴτ᾽, ὀπάονες,
οἵ τ᾽ ὄντες οἵ τ᾽ ἀπόντες, ἀξίνας χεροῖν
 
  ὁρμᾶσθ᾽ ἑλόντες εἰς ἐπόψιον τόπον.
Ἐγὼ δ᾽, ἐπειδὴ δόξα τῇδ᾽ ἐπεστράφη,
αὐτός τ᾽ ἔδησα καὶ παρὼν ἐκλύσομαι·
δέδοικα γὰρ μὴ τοὺς καθεστῶτας νόμους
ἄριστον ᾖ σῴζοντα τὸν βίον τελεῖν.
1110

 

ΓΛΩΣΣΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ

  θεσπίζω

μαντεύω, προφητεύω

  ἐξ ὅτου λευκὴν ἐγὼ τήνδ' ἐκ αφότου έγιναν άσπρα τα μαλλιά που σκεπάζουν το κεφάλι
  μελαίνης ἀμφιβάλλομαι τρίχα μου ενώ κάποτε ήταν μαύρα, δηλ. από τον καιρό που γέρασα
  μὴ λακεῖν (αόρ. β΄ του λάσκω) ότι δεν είπε
  τὸ εἰκαθεῖν (αόρ. β΄ του εἴκω) το να υποχωρήσω
  πατάξαι θυμὸν ἄτῃ να χτυπήσω την ψυχή μου με συμφορά
  ἐν δεινῷ πάρα (= πάρεστιν) υπάρχει κίνδυνος, φόβος
1100 κατῶρυξ στέγη στεγασμένο όρυγμα, υπόγειο δωμάτιο
  ἄνες (ἀνίημι) άφησε να βγει, άφησε ελεύθερη
  προκείμενος εκτεθειμένος, έκθετος (νεκρός)
  ἐπαινῶ επιδοκιμάζω, συμβουλεύω
  συντέμνουσι (ενν. τὴν ὁδὸν) συντομεύουν τον δρόμο, προφταίνουν
  κακόφρονες αντί: κακῶς φρονοῦντες = ξεροκέφαλοι
  ποδώκεις ταχύποδες, γοργοπόδαρες
  μόλις καρδίας ἐξίσταμαι με δυσκολία εγκαταλείπω την απόφασή μου
  ἀνάγκῃ δ' οὐχὶ δυσμαχητέον αλλά δεν πρέπει να μάχεται κανείς με την ανάγκη
  μηδ' ἐπ' ἄλλοισιν τρέπε αντί: μηδ' ἐπίτρεπε (= αφήνεις) ἄλλοισιν (ενν. δρᾶν)
  στείχοιμ' ἄν (το ἄν εκφράζει
απόφαση)
πηγαίνω, θα πάω
  ἴτ' ἴτ' ὀπάονες εμπρός, εμπρός, ακόλουθοι
  οἵ τ' ὄντες οἵ τ' ἀπόντες παρόντες και απόντες (όλοι ανεξαιρέτως)
  ἐπόψιος τόπος τόπος ψηλός, ολοφάνερος
1110 δόξα ἐπεστράφη τῇδ'(ε) η γνώμη έκλινε προς τα εδώ, άλλαξα την απόφασή μου
  παρὼν ἐκλύσομαι αυτοπροσώπως (δηλ. ο ίδιος) θα την ελευθερώσω
  οἱ καθεστῶτες νόμοι
(= ὅ,τι καὶ τὰ θεῶν νόμιμα)
οι νόμοι που ισχύουν από παλιά
  τελῶ τὸν βίον περνώ τη ζωή μου