| 1261. |
σύ δ'.... λέγω· ο Νεοπτόλεμος καλεί τον Φιλοκτήτη να βγει έξω. Είναι αποφασισμένος να αποκαταστήσει την αδικία και να μη υποταχθεί στην απάτη, υπηρετώντας την πολιτική σκοπιμότητα. |
| 1265. |
νέα.... κακά· νέα δεινά για τον Φιλοκτήτη θα ήταν η απαγωγή και η μεταφορά του στην Τροία. |
| 1268. |
λόγων... λόγοις... λόγοις· με την επανάληψη τονίζεται ότι ο ήρωας εξαπατήθηκε με τα λόγια από τον Νεοπτόλεμο. |
| 1275. |
παῦε· ο Φιλοκτήτης διακόπτει τον Νεοπτόλεμο στη μέση του στίχου, αυξάνοντας την ένταση (στ. 1275, 1277, 1280). Και ο Νεοπτόλεμος διακόπτει τον Φιλοκτήτη, όταν εκείνος ετοιμάζεται να εκστομίσει κατάρα (στ. 1286). Έτσι η ένταση υποχωρεί, μέχρι που ο Οδυσσεύς παρεμβαίνει στον στ. 1296. |
| 1284. |
αἴσχιστος γεγώς· ο Φιλοκτήτης με ιδιαίτερη σκληρότητα επιτίθεται στον Νεοπτόλεμο. Χρησιμοποιεί το γεγώς αντί του πεφυκώς, που χρησιμοποιήθηκε, όταν ο Νεοπτόλεμος υπερηφανεύτηκε για την καταγωγή του (φύσις, στ. 874). Τώρα τονίζεται ότι σ' αυτό το συγκεκριμένο περιστατικό φέρθηκε ανάρμοστα (αἴσχιστος, πρβ. αντίθετα στ. 874). |
| 1292. |
καὶ κράτει τῶν σῶν ὅπλων· ο Νεοπτόλεμος έμπρακτα επανορθώνει το σφάλμα του, επιστρέφοντας τα τόξα στον νόμιμο κάτοχό τους, και αποκαθιστά έτσι τη δικαιοσύνη. |
| 1293. |
ἐγὼ δ' ἀπαυδῶ· ο Οδυσσεύς παρακολουθούσε κρυμμένος τον διάλογο των δύο ανδρών (πρβ. στ. 1257) και τώρα πια δεν μπορεί να συγκρατηθεί. Παρουσιάζεται, για να προβάλει την αντίρρησή του. Η ξαφνική εμφάνιση του Οδυσσέα τονίζει το εξωτερικό δραματικό στοιχείο στη σκηνή αυτή. |
| 1295. |
τίνος φώνημα; Ο Φιλοκτήτης απορροφημένος πλήρως από τον διάλογο με τον Νεοπτόλεμο, δεν είδε τον Οδυσσέα και μόνο τώρα στο άκουσμα της φωνής του κοιτάζει κάτω και τον βλέπει. |
| 1300-1302. |
πρὸς θεῶν, μεθῇς... μέθες... πρὸς θεῶν... μεθείην· αυτές οι λέξεις συνδέουν στενά τους στίχους που περιγράφουν τη σύγκρουση Νεοπτόλεμου - Φιλοκτήτη. Η δράση επί σκηνής επιτείνεται από την προσπάθεια του Νεοπτόλεμου να εμποδίσει τον Φιλοκτήτη να επιτεθεί στον Οδυσσέα. |
| 1304. |
ἀλλ' οὔτ'.... καλόν· ο Νεοπτόλεμος υποστηρίζει ότι δεν πρέπει να επιτεθεί ο Φιλοκτήτης στον Οδυσσέα με τα όπλα του. Υπονοώντας ότι δεν είναι σωστό να σκοτώνει κανείς έναν εχθρό άοπλο. Ο Οδυσσεύς έχει μόνο ένα ξίφος απέναντι στα θανατηφόρα βέλη του Φιλοκτήτη. |
| 1306. |
ψευδοκήρυκας· έτσι χαρακτηρίζει ο Φιλοκτήτης τους αρχηγούς του στρατού, γιατί συνηθίζουν επιδεικτικά να διακηρύσσουν αυτό που δεν μπορούν να πραγματοποιήσουν. Προφανώς υπονοεί τον Οδυσσέα, που είχε διακηρύξει ότι θα οδηγούσε οπωσδήποτε τον Φιλοκτήτη στην Τροία. |
| 1308. |
εἶεν· εκφράζει την αλλαγή του θέματος. |
| |
|
| 1314-1324. |
ἥσθην πατέρα.... ὅρκιον καλῶ (χαίρομαι...τον όρκιο Δία βάζω μάρτυρά μου)· ο Νεοπτόλεμος έχει κερδίσει πλέον την εμπιστοσύνη του Φιλοκτήτη και έχει απαλλαγεί ο ίδιος από τις τύψεις του. Τώρα μιλάει αυθόρμητα, εκφράζοντας τις απόψεις του για το τι πρέπει πλέον να γίνει από εδώ και πέρα, σύμφωνα με τη θέληση των θεών. |
| 1325-1328. |
καὶ ταῦτα.... ὄφις (ετούτα μάθε....σπιτόφιδο κρυφό)· ο Νεοπτόλεμος επαναλαμβάνει και επεκτείνει αυτό που είχε ήδη πει στον χορό για παθήματα σταλμένα από τον θεό (στ. 192 κ. εξ). |
| 1329-1335. |
καὶ παῦλαν.... πέρσας φανῇς (και να το ξέρεις...το ξακουσμένο κάστρο)· ο Νεοπτόλεμος αποκαλύπτει στον Φιλοκτήτη ότι δεν θα υπάρξει γι' αυτόν θεραπεία, πριν ο ίδιος γυρίσει με τη θέλησή του στην Τροία, που θα την κυριεύσει με τα τόξα του, αφού θεραπευθεί. Έτσι θα επιστρέψει στην ηρωική ζωή.
|
| 1336-1346. |
ὡς δ' οἶδα.... λαβεῖν (το πώς τα ξέρω να πάρεις δόξα)· ο Νεοπτόλεμος εξηγεί στον Φιλοκτήτη ότι όσα του είπε προέρχονται από την μαντεία του Έλενου, ο οποίος μάλιστα προσδιόρισε και τον χρόνο εκπόρθησης της Τροίας. Τελευταίο επιχείρημα του Νεοπτόλεμου, για να μεταπείσει τον Φιλοκτήτη, είναι ότι θα κερδίσει τη μεγαλύτερη δόξα, γιατί θα γίνει ο εκπορθητής της Τροίας. |
| 1348-1361. |
ὦ στυγνὸς αἰών.... παιδεύει κακούς (ω μισητή ζωή... κακούς σε κάθε πράξη τους)· ο Φιλοκτήτης δείχνει να κλονίζεται αρχικά από την επιχειρηματολογία του Νεοπτόλεμου. Για πρώτη φορά βρίσκεται σε δίλημμα, αφότου έμαθε την πλήρη αλήθεια. Ταλαντεύεται ανάμεσα στην απόφαση να μείνει στη Λήμνο και στην προοπτική να ακολουθήσει τον γιο τού Αχιλλέα στην Τροία. Ο Φιλοκτήτης εμπιστεύεται τώρα πλέον τον Νεοπτόλεμο, αλλά δεν μπορεί να ξεπεράσει το μίσος του για τους Ατρείδες και για τον Οδυσσέα. Παράλληλα φοβάται ότι θα ακολουθήσουν και νέα δεινά, προερχόμενα πάλι από τους ίδιους, γιατί η κακία είναι στοιχείο της φύσης τους (στ. 1360-61).
|
| 1362-1372. |
καὶ σοῦ.... πεφυκέναι (ωστόσο παραξενεύομαι... τους κακούς βοηθώντας)· ο Φιλοκτήτης απορεί με τη στάση του Νεοπτόλεμου. Πώς θέλει να πάει στην Τροία, αφού και τον ίδιο προσέβαλαν οι Ατρείδες; Συμβουλεύει τον Νεοπτόλεμο να τον στείλει στην πατρίδα του και ο ίδιος (ο Νεοπτόλεμος) να παραμείνει στη Σκύρο, αφήνοντας τους Ατρείδες στην τύχη τους. Φαίνεται όμως ότι ο Φιλοκτήτης δεν έχει λάβει υπόψη του τη θέληση των θεών. |
| |
|
| 1373-1375. |
λέγεις μὲν εἰκότ'.... ἐκπλεῖν χθονός· ο διάλογος εξελίσσεται με ζωηρότητα, διπλωματικότητα και ευστροφία. Ο Νεοπτόλεμος έμμεσα προβάλλει το ταξίδι στην Τροία, επικαλούμενος τη θέληση των θεών, η οποία έχει εκφραστεί με την προφητεία του Έλενου. |
| 1376-1377. |
ἦ πρὸς τὰ Τροίας.... δυστήνῳ ποδί; Με την αναφορά στο σακατεμένο πόδι υπενθυμίζει ο ήρωας αυτό που έπαθε εξαιτίας της Τροίας και του Αγαμέμνονα, του μεγαλύτερου εχθρού του. |
| 1378-1379. |
πρὸς τοὺς μὲν.... κἀποσώσοντας νόσου· ο Νεοπτόλεμος δέχεται ότι ο Αγαμέμνων ως αρχηγός των Ελλήνων ήταν υπεύθυνος για την εγκατάλειψη του Φιλοκτήτη στη Λήμνο. Ο ίδιος όμως, ο Αγαμέμνων, όταν ο Φιλοκτήτης μεταβεί στην Τροία, θα τον σώσει από την αρρώστια του. |
| 1380. |
ὦ δεινόν.... τί φῄς ποτε; Ο Φιλοκτήτης θεωρεί τη σύσταση του Νεοπτόλεμου δόλια, γιατί υποπτεύεται ένα καινούριο ψέμα. |
| 1382-1383. |
καὶ ταῦτα.... ἂν ὠφελούμενος; Πλήρης η διαφωνία των δύο ανδρών: ο Φιλοκτήτης θεωρεί την παραίνεση του Νεοπτόλεμου για τη μετάβαση στην Τροία ασέβεια, γιατί αντιτίθεται στη δίκαιη και θεάρεστη αρχή «ὠφελεῖν τοὺς φίλους καὶ βλάπτειν τοὺς ἐχθροὺς καὶ κακούς»· αντίθετα ο Νεοπτόλεμος τη θεωρεί πράξη αρεστή στους θεούς και επωφελή και για τον ίδιο αλλά, και για τους Ατρείδες, τους οποίους όμως αποφεύγει να αναφέρει, για να μη προκαλέσει το μίσος του ήρωα |
| 1384. |
λέγεις δ'.... ἐμοὶ τόδε; Αναγκαία η ερώτηση, γιατί ο Νεοπτόλεμος δεν ξεκαθάρισε ποιον ωφελεί. |
| 1387. |
ὦ τᾶν.... κακοῖς· ο Νεοπτόλεμος συμβουλεύει τον Φιλοκτήτη να μην επιμένει με ισχυρογνωμοσύνη στις δυστυχίες του, γιατί διαπράττει ύβρη. Ο ήρωας όμως αρνείται να συμμορφωθεί στις συμβουλές του. |
| 1388-1389. |
ὀλεῖς με,.... οὔ σε μανθάνειν· η δυσπιστία του Φιλοκτήτη στηρίζεται στη μέχρι τώρα στάση του Νεοπτόλεμου, ο οποίος, παρά την ειλικρινή μεταστροφή του, δε γίνεται πιστευτός. |
| 1390-1391. |
ἐγὼ οὐκ Ἀτρείδας.... σώσουσ' ὅρα· ενώ ο Φιλοκτήτης αναφέρεται ξανά στην αδικία που έχει υποστεί από τους Ατρείδες, ο Νεοπτόλεμος του υπενθυμίζει τη θεραπεία που τον περιμένει με τη μετάβασή του στην Τροία. |
| 1393-1396. |
τί δῆτ' ἂν ἡμεῖς.... ἄνευ σωτηρίας· η τελευταία προσπάθεια του Νεοπτόλεμου να ευοδωθεί η αποστολή του απυτυχαίνει· έτσι καταλήγει στη χειρότερη λύση, να αφήσει δηλ. τον Φιλοκτήτη στη Λήμνο, χωρίς ελπίδα σωτηρίας. |
| 1397-1401. |
ἔα με πάσχειν.... τεθρήνηται γόοις· ο Φιλοκτήτης υπενθυμίζει στον Νεοπτόλεμο την υπόσχεσή του ότι θα τον οδηγήσει στην πατρίδα του. Η πραγματοποίηση της υπόσχεσης αυτής θα αποκαταστήσει πλήρως την τιμή του Νεοπτόλεμου. |
| 1402-1408. |
εἰ δοκεῖ, στείχωμεν.... προσκύσας χθόνα· με τους τροχαϊκούς τετράμετρους. σπασμένους σε αντιλαβές, που εκφράζουν την ψυχική ένταση των δύο ανδρών, το δράμα ουσιαστικά έχει φτάσει στη λύση του. Η ειλικρινής μεταστροφή του Νεοπτόλεμου οδηγεί στην ψυχική ταύτιση των δύο ανδρών. Μαζί σχεδιάζουν πώς θα αντιμετωπίσουν την ενδεχόμενη αντίδραση των Αχαιών. Η αναφορά του Φιλοκτήτη στα βέλη του Ηρακλή προοικονομεί την εμφάνισή του. |
