Το Γ΄ Στάσιμο αποτελείται από δύο στροφικά συστήματα (στροφή - αντιστροφή) μέχρι τον στ. 1168 και από τον στ. 1169 δεν υπάρχει στροφική αντιστοιχία (ανομοιόστροφα). Ο κομμός αυτός είναι ένας λυρικός διάλογος μεταξύ του Φιλοκτήτη και του Χορού. Ο Φιλοκτήτης εκφράζει την απέραντη δυστυχία του, το μίσος του για τους Έλληνες και την επιθυμία του να πεθάνει, ενώ ο Χορός μάταια προσπαθεί να τον μεταπείσει, για να σκεφθεί πιο λογικά και να δεχθεί να πάει στην Τροία.
| |
Α΄ Σύστημα |
| |
στροφή α΄ |
| |
|
| 1084-1085. |
ἀλλά μοι.... συνείσῃ (μα εδώ... πεθαίνω)· ο Φιλοκτήτης απελπισμένος αισθάνεται βέβαιος για το τέλος του, γιατί στερήθηκε τα όπλα του με τα οποία προμηθευόταν την τροφή του καθημερινά. |
| 1092-1094. |
εἶτ' αἰθέρος.... ἰσχὺς (ψηλά... τα τόξα)· σύμφωνα με το αρχαίο σχόλιο τα πουλιά είναι οι Άρπυιες. Ο ήρωας φοβάται ότι άοπλος και ανίσχυρος κινδυνεύει να κατασπαραχθεί από τα όρνια.
|
| 1098-1100. |
εὖτέ γε.... αἰνεῖν (κι ενώ μπορούσες.... το χειρότερο)· ο χορός κατακρίνει τις επιλογές του Φιλοκτήτη και ψέγει την άκαμπτη στάση του, που, κατά τη γνώμη του, είναι η αιτία της συμφοράς του. |
| |
|
| |
αντιστροφή α΄
|
| |
|
| 1111-1115. |
ἀλλά μοι.... ἀνίας (όμως απρόσμενα.... σαν εμένα)· στον θρήνο του αυτό δεν παραλείπει ο ήρωας να θυμηθεί τον αίτιο της συμφοράς του, τον Οδυσσέα, και τον καταριέται να γνωρίσει την ίδια δυστυχία. |
| 1116-1118. |
πότμος.... χειρὸς ἐμᾶς (Η μοίρα.... σε κατέστρεψε)· ο χορός δε δέχεται την αιτιολόγηση της συμφοράς που παρουσίασε ο Φιλοκτήτης, αλλά πιστεύει ότι τα δεινά του ήρωα προέρχονται από τους θεούς. Αν οι θεοί δεν ήθελαν, κανένας δόλος δε θα είχε δύναμη. |
| 1118-1122. |
στυγεράν..... ἀπώσῃ (άλλους πικρά.... την αρνιέσαι)· ο χορός φοβάται την κατάρα του Φιλοκτήτη και θέλει να την αποφύγει άλλωστε ο ίδιος δεν ευθύνεται για τη δυστυχία του ήρωα. |
| |
|
| |
Β΄ Σύστημα |
| |
στροφή β΄ |
| |
|
| 1123-1127. |
οἴμοι μοι.... ἐβάστασεν (Αχ... δεν κράτησε ποτέ)· ο Φιλοκτήτης φαντάζεται τον Οδυσσέα να τον περιγελά, κρατώντας τα όπλα του, γιατί μπόρεσε για άλλη μια φορά να τον εξαπατήσει. |
| 1140-1145. |
ἀνδρός τοι.... ὀδύναν (είναι σημάδι.... την πίκρα του)· δεν είναι σαφές σε ποιον άνδρα, που πρέπει να υποστηρίζει το δίκαιο, αναφέρεται ο χορός. Μπορεί να εννοεί τον Φιλοκτήτη που, υποστηρίζοντας τα δίκαιά του, φέρεται με αγένεια προς τον Οδυσσέα. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή ο χορός αναφέρεται στον εαυτό του, εννοώντας ότι πρέπει να πει στον Φιλοκτήτη το δίκαιο, χωρίς όμως να τον προσβάλει. Ίσως να εννοεί και τον Οδυσσέα τον οποίο δεν πρέπει κανείς να υβρίζει, γιατί αυτός υπηρετεί το κοινό συμφέρον και δεν κινείται από ιδιοτέλεια. |
| 1146-1162. |
ὦ πταναὶ θῆραι.... βιόδωρος αἶα (ω! εσείς κυνήγια των πουλιών.... η μάνα γη δωρίζει)· ο Φιλοκτήτης βιώνει τη μοναξιά του τραγικού ήρωα. Οι άνθρωποι τον εγκατέλειψαν, γι' αυτό στρέφεται στα πουλιά και στ' άψυχα. |
| |
|
| |
αντιστροφή β΄ |
| |
|
| 1163-1168. |
πρὸς θεῶν.... ξυνοικεῖ (Για τους θεούς.... φέρνει)· ο χορός εξακολουθεί να επιλέγει την τακτική της προσέγγισης με τον Φιλοκτήτη. Επιβεβαιώνει τα φιλικά του αισθήματα προς τον πάσχοντα ήρωα και επιμένει να του θυμίζει ότι η σωτηρία του εξαρτάται από τον ίδιον. |
| |
|
| |
ανομοιόστροφα ή επωδός |
| |
|
| 1169-1180. |
πάλιν.... τέτακται (Μάτωσες.... στο καράβι)· ο Φιλοκτήτης αναγνωρίζει τη φιλική στάση του χορού απέναντι του, αλλά συνεχίζει να απορρίπτει κάθε σκέψη - πρόταση για επιστροφή στην Τροία. Αντιδρά στην άποψη ότι το ταξίδι για την Τροία θα ήταν προς το συμφέρον του και εκδηλώνει την επιθυμία του να τον αφήσουν ήσυχο. Ο χορός δηλώνει ότι είναι ήδη έτοιμος να αναχωρήσει και προτρέπει να πάρει ο καθένας τη θέση του στο πλοίο. |
| 1181-1195. |
μή, πρὸς ἀραίου Διός.... θροεῖν (Για τ' όνομα.... σε μαύρη συμφορά παραμιλάει)· ξαφνικά ο ήρωας εξορκίζει τον χορό στο όνομα του Δία να μη φύγει· μεταστροφή, αμφιθυμία, που την εξηγεί ο ίδιος ως αποτέλεσμα της ψυχικής του κατάστασης. |
| 1196-1217. |
βᾶθί νυν.... οὐδέν εἰμι (Έλα μαζί μας...τίποτα πια δεν είμαι, τίποτα)· ο χορός νομίζει ότι ο Φιλοκτήτης μετεστράφη και θέλει να τους ακολουθήσει στην Τροία, γι' αυτό τον παροτρύνει να κάνει ό,τι τον συμβουλεύουν. Ο Φιλοκτήτης αντιδρά έντονα με μια απερίσκεπτη δήλωση για ένα θνητό, λέγοντας ότι ούτε κι αν τον κάψει ο Δίας με τους κεραυνούς του δεν θα πάει στην Τροία. Με ομηρικό ύφος δηλώνει κατηγορηματικά ότι αδιαφορεί για την τύχη της Τροίας. Η τελευταία επιθυμία του είναι να συναντήσει τον πατέρα του στον Άδη. Απελπισμένος και εγκαταλελειμμένος αποσύρεται στη σπηλιά του, για να πεθάνει. Η τραγικότητα του ήρωα είναι προφανής.
|
