Σοφοκλέους Τραγωδίαι (Β Λυκείου) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
Έξοδος: Β΄ Σκηνή: στ. 1314-1372 Έξοδος: Γ΄ Σκηνή: στ. 1409-1447 Επιστροφή στην αρχική σελίδα του μαθήματος
ΝΕ. Λέγεις μὲν εἰκότ', ἀλλ' ὅμως σε βούλομαι
θεοῖς τε πιστεύσαντα τοῖς τ' ἐμοῖς λόγοις
  φίλου μετ' ἀνδρὸς τοῦδε τῆσδ' ἐκπλεῖν χθονός. 1375
ΦΙ. Ἦ πρὸς τὰ Τροίας πεδία καὶ τὸν Ἀτρέως
ἔχθιστον υἱὸν τῷδε δυστήνῳ ποδί;
ΝΕ. Πρὸς τοὺς μὲν οὖν σε τήνδε τ' ἔμπυον βάσιν
παύσοντας ἄλγους κἀποσώσοντας νόσου.
ΦΙ. Ὦ δεινὸν αἶνον αἰνέσας, τί φῄς ποτε; 1380
ΝΕ. Ἃ σοί τε κἀμοὶ λῷσθ' ὁρῶ τελούμενα.
ΦΙ. Καὶ ταῦτα λέξας οὐ καταισχύνῃ θεούς;
ΝΕ. Πῶς γάρ τις αἰσχύνοιτ' ἂν ὠφελούμενος;
ΦΙ. Λέγεις δ' Ἀτρείδαις ὄφελος, ἢ 'π' ἐμοὶ τόδε;
ΝΕ. Σοί που, φίλος γ' ὤν· χὠ λόγος τοιόσδε μου. 1385
ΦΙ. Πῶς, ὅς γε τοῖς ἐχθροῖσί μ' ἐκδοῦναι θέλεις;
ΝΕ. Ὦ τᾶν, διδάσκου μὴ θρασύνεσθαι κακοῖς.
ΦΙ. Ὀλεῖς με, γιγνώσκω σε, τοῖσδε τοῖς λόγοις.
ΝΕ. Οὔκουν ἔγωγε· φημὶ δ' οὔ σε μανθάνειν.
ΦΙ. Ἐγὼ οὐκ Ἀτρείδας ἐκβαλόντας οἶδά με; 1390
ΝΕ. Ἀλλ' ἐκβαλόντες εἰ πάλιν σώσουσ' ὅρα.
ΦΙ. Οὐδέποθ' ἑκόντα γ' ὥστε τὴν Τροίαν ἰδεῖν.
ΝΕ. Τί δῆτ' ἂν ἡμεῖς δρῷμεν, εἰ σέ γ' ἐν λόγοις
πείσειν δυνησόμεσθα μηδὲν ὧν λέγω;
  Ὡς ῥᾷστ' ἐμοὶ μὲν τῶν λόγων λῆξαι, σὲ δὲ 1395
  ζῆν, ὥσπερ ἤδη ζῇς, ἄνευ σωτηρίας.
ΦΙ. Ἔα με πάσχειν ταῦθ' ἅπερ παθεῖν με δεῖ·
ἃ δ' ᾔνεσάς μοι δεξιᾶς ἐμῆς θιγών,
πέμπειν πρὸς οἴκους, ταῦτά μοι πρᾶξον, τέκνον,
  καὶ μὴ βράδυνε μηδ' ἐπιμνησθῇς ἔτι 1400
  Τροίας· ἅλις γάρ μοι τεθρήνηται γόοις.
ΝΕ. Εἰ δοκεῖ, στείχωμεν. ΦΙ. Ὦ γενναῖον εἰρηκὼς ἔπος.
ΝΕ.

Ἀντέρειδε νῦν βάσιν σήν. ΦΙ. Εἰς ὅσον γ' ἐγὼ σθένω.

ΝΕ. Αἰτίαν δὲ πῶς Ἀχαιῶν φεύξομαι; ΦΙ. Μὴ φροντίσῃς.
ΝΕ. Τί γάρ, ἐὰν πορθῶσι χώραν τὴν ἐμήν; ΦΙ. Ἐγὼ παρὼν
ΝΕ. Τίνα προσωφέλησιν ἔρξεις; ΦΙ. Βέλεσι τοῖς Ἡρακλέους 1405
ΝΕ. Πῶς λέγεις; ΦΙ. Εἴρξω πελάζειν σῆς πάτρας.
ΝΕ. Αλλ' εἰ <δοκεῖ σοι
τὸ> δρᾶν τάδ' ὥσπερ αὐδᾷς, στεῖχε προσκύσας χθόνα.

 

ΓΛΩΣΣΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ

1373 λέγεις μὲν εἰκότ'(α) τα λόγια σου είναι σωστά
  πιστεύσαντα (= πεισθέντα) αφού δείξεις εμπιστοσύνη
  φίλου μετ' ἀνδρὸς τοῦδε μαζί με μένα ως φίλο σου
  ἦ (ενν. βούλει με ἐκπλεῖν) πρὸς τὰ Τροίας πεδία αλήθεια (θέλεις να πάω) στις πεδιάδες της Τροίας;
  τῷδε δυστήνῳ ποδὶ μ' αυτό το σακατεμένο πόδι μου
  ἔμπυος βάσις (αντί ποὺς) το γεμάτο από πύο πόδι
  πρὸς τοὺς παύσοντας ἄλγους κἀποσώσοντας νόσου (σχ. πρωθύστερο) σ' εκείνους που θα σου γιατρέψουν τον πόνο και θα σε απαλλάξουν από την αρρώστια σου
1380 ὦ δεινὸν αἶνον αἰνέσας εσύ, που μου δίνεις φρικτή συμβουλή
  λῷσθ' ὁρῶ τελούμενα βλέπω ότι, αν γίνουν, θα είναι άριστα
  ὠφελούμενος (υποθ. μτχ.) αν ωφελείται
  σοί που (ὄφελος λέγω τόδε) για όφελος σου βέβαια
  πῶς (ενν. φίλος εἶ), ὅς γε τοῖς ἐχθροῖσι..... θέλεις πώς (είσαι φίλος), αφού θέλεις να με δώσεις στους εχθρούς μου
  ὦ τᾶν φίλε μου (προσφώνηση οικεία)
  διδάσκου.... κακοῖς μάθε να μην είσαι θρασύς στις συμφορές
οὔκουν ἔγωγε (ενν. ὀλῶ σε) εγώ βέβαια (δε θα σε καταστρέψω)
  μανθάνω κατανοώ
1390 ἐκβαλόντας (κτγρμ. μτχ.
από το ρ. οἶδα)
ότι με έριξαν εδώ
  εἰ πάλιν σώσουσ'(ι)
(πλάγια ερώτ.)
αν θα σε σώσουν πάλι
  οὐδέποθ' (ενν. γενήσεται
τοῦτο
)...... Τροίαν ἰδεῖν
ποτέ (δε θα γίνει αυτό), να δω δηλ. την Τροία με τη θέλησή μου
  εἰ σέ γ'.... δυνησόμεσθα....
ὧν λέγω
(εναλλαγή ενικ. πληθ.)
αφού δε θα μπορέσω να σε πείσω με τίποτε απ' όσα λέω
  σὲ - μηδὲν αντικ. του πείσειν
  ὡς ῥᾷστ' ἐμοὶ (= ῥᾷστον
ἐμοί ἐστιν) λῆξαι
είναι πολύ εύκολο για μένα να σταματήσω
  ἃ δ', ᾔνεσάς (αἰνέω -ῶ) μοι όσα μου υποσχέθηκες
  πέμπειν πρὸς οἴκους επξγ. του ἃ
1400 ἅλις (επίρρ.) γάρ μοι....
γόοις
(πλέον.)
γιατί αρκετούς θρήνους και στεναγμούς είχα
  στείχω βαδίζω, προχωρώ
  ὦ γενναῖον..... ἔπος τι λόγο ευγενικό είπες
  ἀντέρειδε (ἀντερείδω)
νῦν βάσιν σὴν
(ενν. τῇ ἐμῇ
βάσει
)
στηρίξου πάνω μου να πάμε
  αἰτία τιμωρία
  μὴ φροντίσῃς μη σε απασχολεί
  τί γὰρ (ενν. ποιήσω) τι λοιπόν (θα κάνω)
  πορθέω -ῶ καταστρέφω
  ἐγὼ παρών.... εγώ είμαι εδώ...
  τίνα προσωφέλησιν ἔρξεις
(ἔρδω = εκτελώ)
ποια επιπλέον βοήθεια θα προσφέρεις
  εἴρξω πελάζειν (ενν. τοὺς
Ἀχαιοὺς τῆς σῆς πάτρας
)
θα εμποδίσω (τους Αχαιούς) να πλησιάσουν (στην πατρίδα σου)
  στεῖχε προσκύσας (αντί
προσκυνήσας
) χθόνα
προσκύνα το χώμα και προχώρει

 

Ηρακλής αναπαυόμενος.
13. Ηρακλής αναπαυόμενος. Μπρούντζος. Ρωμαϊκό αντίγραφο προτύπου έργου του
Λυσίππου, περίπου 330-320 π.Χ. (Ηρακλής Farnese) Παρίσι, Λούβρο.

 

 

Ο Φιλοκτήτης πληγωμένος
14. Jean - Baptiste Carpeaux: Ο Φιλοκτήτης πληγωμένος. 1852.
Πηλός. Musée des Beaux - Arts, Valenciennes.