Σοφοκλέους Τραγωδίαι (Β Λυκείου) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
Έξοδος: Α΄ Σκηνή: στ. 1222-1258 Έξοδος: Β΄ Σκηνή: στ. 1314-1372 Επιστροφή στην αρχική σελίδα του μαθήματος
ΝΕ. Ἐσωφρόνησας· κἂν τὰ λοίφ' οὕτω φρονῇς,
  ἴσως ἂν ἐκτὸς κλαυμάτων ἔχοις πόδα. 1260
  Σὺ δ', ὦ Ποίαντος παῖ, Φιλοκτήτην λέγω,
ἔξελθ' ἀμείψας τάσδε πετρήρεις στέγας.
ΦΙ. Τίς αὖ παρ' ἄντροις θόρυβος ἵσταται βοῆς;
τί μ' ἐκκαλεῖσθε; Τοῦ κεχρημένοι, ξένοι;
  Ὤμοι· κακὸν τὸ χρῆμα. Μῶν τί μοι νέα 1265
  πάρεστε πρὸς κακοῖσι πέμποντες κακά;
ΝΕ. Θάρσει· λόγους δ' ἄκουσον οὓς ἥκω φέρων.
ΦΙ. Δέδοικ' ἔγωγε. Καὶ τὰ πρὶν γὰρ ἐκ λόγων
καλῶν κακῶς ἔπραξα, σοῖς πεισθεὶς λόγοις.
ΝΕ. Οὔκουν ἔνεστι καὶ μεταγνῶναι πάλιν; 1270
ΦΙ. Τοιοῦτος ἦσθα τοῖς λόγοισι χὤτε μου
τὰ τόξ' ἔκλεπτες, πιστὸς, ἀτηρὸς λάθρᾳ.
ΝΕ. Ἀλλ' οὔ τι μὴν νῦν· βούλομαι δέ σου κλύειν,
πότερα δέδοκταί σοι μένοντι καρτερεῖν,
  ἢ πλεῖν μεθ' ἡμῶν. ΦΙ. Παῦε, μὴ λέξῃς πέρα· 1275
  μάτην γὰρ ἃν εἴπῃς γε πάντ' εἰρήσεται.
ΝΕ. Οὕτω δέδοκται; ΦΙ. Καὶ πέρα γ' ἴσθ' ἢ λέγω.
ΝΕ. Ἀλλ' ἤθελον μὲν ἄν σε πεισθῆναι λόγοις
ἐμοῖσιν· εἰ δὲ μή τι πρὸς καιρὸν λέγων
  κυρῶ, πέπαυμαι. ΦΙ. Πάντα γὰρ φράσεις μάτην· 1280
  οὐ γάρ ποτ' εὔνουν τὴν ἐμὴν κτήσῃ φρένα,
ὅστις γ' ἐμοῦ δόλοισι τὸν βίον λαβὼν
ἀπεστέρηκας· κᾆτα νουθετεῖς ἐμὲ
ἐλθών, ἀρίστου πατρὸς αἴχθιστος γεγώς.
  Ὄλοισθ', Ἀτρεῖδαι μὲν μάλιστ', ἔπειτα δὲ 1285
  ὁ Λαρτίου παῖς, καὶ σύ. ΝΕ. Μὴ 'πεύξῃ πέρα·
δέχου δὲ χειρὸς ἐξ ἐμῆς βέλη τάδε.
ΦΙ. Πῶς εἶπας; Ἆρα δεύτερον δολούμεθα;
ΝΕ. Ἀπώμοσ' ἁγνόν Ζηνὸς ὑψίστου σέβας.
ΦΙ. Ὦ φίλτατ' εἰπών, εἰ λέγεις ἐτήτυμα. 1290
  Τοὔργον παρέσται φανερόν· ἀλλὰ δεξιὰν
  πρότεινε χεῖρα, καὶ κράτει τῶν σῶν ὅπλων.
ΟΔ. Ἐγὼ δ' ἀπαυδῶ γ', ὡς θεοὶ ξυνίστορες,
ὑπέρ τ' Ἀτρειδῶν τοῦ τε σύμπαντος στρατοῦ.
ΦΙ. Τέκνον, τίνος φώνημα, μῶν Ὀδυσσέως, 1295
  ἐπῃσθόμην; ΟΔ. Σάφ' ἴσθι· καὶ πέλας γ' ὁρᾷς,
ὅς σ' ἐς τὰ Τροίας πεδί' ἀποστελῶ βίᾳ,
ἐάν τ' Ἀχιλλέως παῖς ἐάν τε μὴ θέλῃ.
ΦΙ. Ἀλλ' οὔ τι χαίρων, ἢν τόδ' ὀρθωθῇ βέλος.
ΝΕ. Ἆ, μηδαμῶς, μὴ, πρὸς θεῶν, μεθῇς βέλος. 1300
ΦΙ. Μέθες με, πρὸς θεῶν, χεῖρα, φίλτατον τέκνον.
ΝΕ. Οὐκ ἂν μεθείην. ΦΙ. Φεῦ· τί μ' ἄνδρα πολέμιον
ἐχθρόν τ' ἀφείλου μὴ κτανεῖν τόξοις ἐμοῖς;
ΝΕ. Ἀλλ' οὔτ' ἐμοὶ τοῦτ' ἐστὶν οὔτε σοὶ καλόν.
ΦΙ. Ἀλλ' οὖν τοσοῦτόν γ' ἴσθι, τοὺς πρώτους στρατοῦ,
τοὺς τῶν Ἀχαιῶν ψευδοκήρυκας, κακοὺς
ὄντας πρὸς αἰχμήν, ἐν δὲ τοῖς λόγοις θρασεῖς.
1305
ΝΕ. Εἶεν. Τὰ μὲν δὴ τόξ' ἔχεις, κοὐκ ἔσθ' ὅτου
ὀργὴν ἔχοις ἂν οὐδὲ μέμψιν εἰς ἐμέ.
ΦΙ. Ξύμφημι. Τὴν φύσιν δ' ἔδειξας, ὦ τέκνον,
ἐξ ἧς ἔβλαστες, οὐχὶ Σισύφου πατρός,
ἀλλ' ἐξ Ἀχιλλέως, ὃς μετὰ ζώντων ὅτ' ἦν
ἤκου' ἄριστα, νῦν δὲ τῶν τεθνηκότων.
1310

 

ΓΛΩΣΣΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ

  ἐσωφρόνησας έβαλες μυαλό
  τὰ λοίφ' (= τὰ λοιπά· χρήση
επιρρ.)
στο μέλλον
1260 ἴσως ἂν ἐκτὸς κλαυμάτων
ἔχοις πόδα
(φράση παροιμ.
πρβ. Ἀντ. 619)
ίσως γλυτώσεις απ' τις στενοχώριες
  ἀμείψας αφού αφήσεις
  θόρυβος ἵσταται σηκώνεται θόρυβος
  τί μ' ἐκκαλεῖσθε;
(ο πληθ. γιατί ο Φιλ.
νομίζει ότι τον καλεί ο χορός)
γιατί με φωνάζετε;
  τοῦ κεχρημένοι τι έχοντας ανάγκη
  μῶν (= μὴ οὖν) πάρεστε μήπως λοιπόν έρχεστε
1270 οὔκουν.... πάλιν; δεν μπορώ λοιπόν να μετανιώσω;
  τοιοῦτος ἦσθα τέτοιος ήσουν (το τοιοῦτος επεξηγείται με το πιστὸς)
  χὤτε (= καὶ ὅτε) και όταν
  ἀλλ' οὔ τι μὴν νῦν αλλά βεβαίως όχι τώρα
  πότερα δέδοκταί σοι ποια είναι η απόφασή σου
  μένοντι μένοντας
  καρτερεῖν να υποφέρεις τη μοίρα σου
  καὶ πέρα γ' ἴσθ'
ἢ λέγω
και να ξέρεις βέβαια ότι είναι ακόμη πιο σταθερή η απόφαση απ' ό,τι λέω
  ἀλλ' ἤθελον μέν.....
εἰ δὲ μὴ τι.... πέπαυμαι
θα ήθελα βέβαια να πεισθείς στα λόγια μου· αλλά αν πραγματικά κανένα από τα λόγια μου δεν βρίσκει τον στόχο του, σταματώ
1280 δόλοισι με δόλο
  τὸν βίον τα μέσα να ζήσω
  γεγὼς (μτχ. παρακ. του γίγνομαι, αντί γεγονὼς) αν και κατάγεσαι, είσαι παιδί
  μὴ (ἐ)'πεύξῃ πέρα μην καταριέσαι άλλο
δολούμεθα (δολόομαι -οῦμαι)
(πληθ. αντί ενικού)
εξαπατιέμαι
  ἀπώμοσ' (ἀπόμνυμι) ορκίζομαι πως όχι
1290 ἐτήτυμα αληθινά
  τοὔργον παρέσται φανερὸν η πράξη μου θα είναι φανερή
  θεοί ξυνίστορες μάρτυρές μου οι θεοί
  μῶν ἐπησθόμην μήπως άραγε άκουσα
  ὃς....ἀποστελῶ αναφ. τελ. πρότ.
  ἀλλ' οὔ τι χαίρων
(τυπική έκφραση απειλής)
όχι χωρίς τιμωρία
  ἢν τόδ' ὀρθωθῇ βέλος αν τούτο το τόξο υψωθεί (δηλ. αν γίνει σωστή σκόπευση)
1300 μή...... μεθῇς βέλος για όνομα των θεών μη ρίχνεις το βέλος
  μέθες με χεῖρα (σχήμα
καθ' όλον και μέρος)
άφησέ μου το χέρι
  τί μ' ἀφείλου μὴ κτανεῖν
ψευδοκήρυκας
γιατί μ' εμπόδισες να σκοτώσω (επξγ. στη φράση τοὺς πρώτους στρατοῦ)
  εἶεν (εκφράζει αλλαγή
του θέματος)
ας είναι, αρκετά γι' αυτό
  οὐκ ἔσθ' ὅτου (αντί
οὗτινος, γεν. της αιτίας)
για τίποτα
1310 ἤκου'(ε) ἄριστα ονομαζόταν ήρωας