Σοφοκλέους Τραγωδίαι (Β Λυκείου) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
Β΄ Επεισόδιο: Α΄ Σκηνή: στ. 865-888 Γ΄ Επεισόδιο: Α΄ Σκηνή: στ. 927-962 Επιστροφή στην αρχική σελίδα του μαθήματος
ΦΙ. Αἰνῶ τάδ', ὦ παῖ, καί μ' ἔπαιρ', ὥσπερ νοεῖς·
  τούτους δ' ἔασον, μὴ βαρυνθῶσιν κακῇ 890
  ὀσμῇ πρὸ τοῦ δέοντος· οὑπὶ νηὶ γὰρ
ἅλις πόνος τούτοισι συνναίειν ἐμοί.
ΝΕ. Ἔσται τάδ'· ἀλλ' ἵστω τε καὐτὸς ἀντέχου.
ΦΙ. Θάρσει· τό τοι σύνηθες ὀρθώσει μ' ἔθος.
ΝΕ. Παπαῖ· τί δῆτ' ἂν δρῷμ' ἐγὼ τοὐνθένδε γε; 895
ΦΙ. Τί δ' ἔστιν, ὦ παῖ; ποῖ ποτ' ἐξέβης λόγῳ;
ΝΕ. Οὐκ οἶδ' ὅποι χρὴ τἄπορον τρέπειν ἔπος.
ΦΙ. Ἀπορεῖς δὲ τοῦ σύ; μὴ λέγ', ὦ τέκνον, τάδε.
ΝΕ. Ἀλλ' ἐνθάδ' ἤδη τοῦδε τοῦ πάθους κυρῶ.
ΦΙ. Οὐ δή σε δυσχέρεια τοῦ νοσήματος 900
  ἔπεισεν ὥστε μή μ' ἄγειν ναύτην ἔτι;
ΝΕ. Ἅπαντα δυσχέρεια, τὴν αὑτοῦ φύσιν
ὅταν λιπών τις δρᾷ τὰ μὴ προσεικότα.
ΦΙ. Ἀλλ' οὐδὲν ἔξω τοῦ φυτεύσαντος σύ γε
  δρᾷς οὐδὲ φωνεῖς, ἐσθλὸν ἄνδρ' ἐπωφελῶν. 905
ΝΕ. Αἰσχρὸς φανοῦμαι· τοῦτ' ἀνιῶμαι πάλαι.
ΦΙ. Οὔκουν ἐν οἷς γε δρᾷς· ἐν οἷς δ' αὐδᾷς ὀκνῶ.
ΝΕ. Ὦ Ζεῦ, τί δράσω; δεύτερον ληφθῶ κακός,
κρύπτων θ' ἃ μὴ δεῖ καὶ λέγων αἴσχιστ' ἐπῶν;
ΦΙ. Ἁνὴρ ὅδ', εἰ μὴ 'γὼ κακὸς γνώμην ἔφυν,
προδούς μ' ἔοικεν κἀκλιπὼν τὸν πλοῦν στελεῖν.
910
ΝΕ. Λιπὼν μὲν οὐκ ἔγωγε, λυπηρῶς δὲ μὴ
πέμπω σε μᾶλλον, τοῦτ' ἀνιῶμαι πάλαι.
ΦΙ. Τί ποτε λέγεις, ὦ τέκνον; Ὡς οὐ μανθάνω.
ΝΕ. Οὐδέν σε κρύψω· δεῖ γὰρ ἐς Τροίαν σε πλεῖν 915
  πρὸς τοὺς Ἀχαιοὺς καὶ τὸν Ἀτρειδῶν στόλον.
ΦΙ. Οἴμοι, τί εἶπας; ΝΕ. Μὴ στέναζε πρὶν μάθῃς.
ΦΙ. Ποῖον μάθημα; Τί με νοεῖς δρᾶσαί ποτε;
ΝΕ. Σῶσαι κακοῦ μὲν πρῶτα τοῦδ', ἔπειτα δὲ
  ξὺν σοὶ τὰ Τροίας πεδία πορθῆσαι μολών. 920
ΦΙ. Καὶ ταῦτ' ἀληθῆ δρᾶν νοεῖς; ΝΕ. Πολλὴ κρατεῖ
τούτων ἀνάγκη· καὶ σὺ μὴ θυμοῦ κλύων.
ΦΙ. Ἀπόλωλα τλήμων, προδέδομαι. Τί μ', ὦ ξένε,
δέδρακας; Ἀπόδος ὡς τάχος τὰ τόξα μοι.
ΝΕ. Ἀλλ' οὐχ οἷόν τε· τῶν γὰρ ἐν τέλει κλύειν
τό τ' ἔνδικόν με καὶ τὸ συμφέρον ποεῖ.
925

 

ΓΛΩΣΣΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ

889 αἰνῶ τάδ'(ε) (ευγενική άρνηση) τα επαινώ αυτά (δηλ. τη συνδρομή των ναυτών), αλλά δεν τα θέλω·
  ἐπαίρω εγείρω, σηκώνω
  ὥσπερ νοεῖς όπως υποσχέθηκες
  κακῇ ὀσμῇ (αναγκ. αίτιο) από τη δυσοσμία, την κακοσμία
  πρὸ τοῦ δέοντος πρόωρα
  οὑπὶ νηί....ἐμοὶ
(= ἱκανὸς αὐτοῖς
γενήσεται ὁ πόνος
ἐπὶ τῇ νηὶ συνεῖναί
μοι καὶ συνναίειν μοι,
Σχολ.)
αρκετό γι' αυτούς το βάρος που θα συνταξιδέψουν μαζί μου στο καράβι
  συνναίειν επξγ. στο πόνος
  ἔσται τάδ'(ε) έτσι θα γίνει
  ἵστω (= ἵστασο).....ἀντέχου σήκω όρθιος κι επάνω μου στηρίξου
  τὸ σύνηθες ἔθος η συνήθεια
  ὀρθώσει με θα με κρατήσει όρθιο
  τί δήτ' ἂν δρῷμ' ἐγὼ τι λοιπόν μπορώ εγώ να κάνω
  τοὐνθένδε (= τὸ ἐνθένδε) στο εξής, από δω και πέρα
  ποῖ ποτ' ἐξέβης (ἐκβαίνω)
λόγῳ
πού τέλος πάντων εκτράπηκες με τον λογισμό σου, πού πήγε το μυαλό σου
  τρέπω ἄπορον ἔπος λέω, ξεστομίζω με δυσκολία λόγο που δε λέγεται
  τοῦ (= περὶ τίνος) για ποιο λόγο
  ἐνθάδ' ἤδη τοῦδε τοῦ
πάθους
(γεν. διαιρ.)
σ' αυτό το σημείο, σ' αυτή τη δυσάρεστη θέση
900 δυσχέρεια δυσκολία, βάρος
  ναύτης (= ναυβάτης) καθένας που ταξιδεύει στη θάλασσα, επιβάτης στο πλοίο
  ἅπαντα δυσχέρεια
(ἅπαντα δυσχερῆ)
όλα είναι δύσκολα
  τὰ μὴ προσεικότα πράγματα που δεν του ταιριάζουν
  ἔξω τοῦ φυτεύσαντος μακριά απ' ό,τι θα ταίριαζε στον πατέρα σου, ανάξιά του
  ἐπωφελῶν (τροπ. μτχ.) βοηθώντας
  αἰσχρὸς σε αντίθεση προς τον ἐσθλὸν Φιλοκτήτη
  φαίνομαι αποδεικνύομαι
  τοῦτο (αναγκ. αίτιο) γι' αυτό
  οὔκουν....ὀκνῶ (= οὔκουν
αἰσχρὸς φαίνει ἐν οἷς
γε δρᾷς· ἐν οἷς δ' αὐδᾷς
ὀκνῶ μὴ αἰσχρὸς φανῇς)
καθόλου άτιμος δε θα φανείς σε όσα κάνεις· φοβούμαι όμως μήπως φανείς άτιμος με όσα λες
  ἐν οἷς (= ἐν τούτοις, ἅ) σ' αυτά τα οποία
  κακὸς κακόβουλος, άτιμος, ψεύτης
  ἃ μὴ δεῖ (ενν. κρύπτειν) εκείνα που δεν πρέπει να κρύπτω
  λέγων αἴσχιστα ἐπῶν
(γεν. διαιρ.)
λέγοντας αισχρά ψέματα· δηλ. ότι πηγαίνει στην πατρίδα
910 γνώμην (αιτιατ. αναφ.) στην κρίση μου
  προδούς μ' ἔοικεν φαίνεται πως με πρόδωσε
  κἀκλιπὼν (ενν. ἐμὲ) και εγκαταλείποντάς
  στέλλω τὸν πλοῦν ετοιμάζω το ταξίδι
  οὐ μανθάνω δεν καταλαβαίνω
  κακὸν η αρρώστια (εδώ)
920 τὰ Τροίας πεδία (περίφρ.) την Τροία
  ἀληθῇ (αντί ἀληθῶς) αλήθεια
  κρατεῖ τούτων ἀνάγκη είναι ανάγκη να γίνουν αυτά
  μὴ θυμοῦ μη θυμώνεις
  κλύω ακούω
  ποῶ (αντί ποιῶ) (εδώ) αναγκάζω