Σοφοκλέους Τραγωδίαι (Β Λυκείου) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
Έξοδος: Δ΄ Σκηνή: στ. 1277-1353 ΦΙΛΟΚΤΗΤΗΣ - ΥΠΟΘΕΣΗ Επιστροφή στην αρχική σελίδα του μαθήματος
ΓΕΝΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ

 

  1. Η Αντιγόνη, κατά την πιθανότερη εκδοχή, γράφτηκε και διδάχτηκε το 442 π.Χ. Είναι πνευματικός καρπός μιας ώριμης δημοκρατίας και μιας μοναδικής άνθησης γραμμάτων και τεχνών, που ίσως για πρώτη φορά γνώρισε σε τέτοιο επίπεδο η ανθρωπότητα.
    α. Να παρουσιάσετε το ιστορικό και κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο της περιόδου 479-431 π.Χ.
    β. Να συνδέσετε την Αντιγόνη και με άλλες πνευματικές και καλλιτεχνικές δημιουργίες των χρόνων εκείνων.
    Αναζήτηση κοινωνικού, πολιτικού και πνευματικού πλαισίου της εποχής [πηγή: Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού] Η Κλασική Περίοδος [Πηγή: Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο]
     
  2. Ο Σοφοκλής στην ουσία μετέπλασε ένα γνωστό μύθο, πάνω στον οποίο δοκίμασαν τις δυνάμεις τους και οι άλλοι μεγάλοι τραγικοί, σε θεατρικό έργο. Δεν αναδιηγήθηκε απλώς τον μύθο, αλλά ξεκινώντας απ' αυτόν έθεσε ένα τεράστιο ηθικό ζήτημα.
    α. Να αποδώσετε επιγραμματικά την υπόθεση της τραγωδίας.
    β. Να εξετάσετε τον τρόπο με τον οποίο κατανέμει ο ποιητής τους θεατρικούς ρόλους.
    γ. Ποια είναι η γνώμη σας για τον ρόλο του χορού στο έργο;
     
  3. Η Αντιγόνη είναι ένα δράμα με δύο κύρια πρόσωπα, την Αντιγόνη και τον Κρέοντα. Ο μύθος στηρίζεται στη σύγκρουση των δύο αυτών προσώπων για την υπεροχή των γραπτών ή άγραφων νόμων· η σύγκρουση αυτή έχει τις συνέπειές της και για τον ένα και για τον άλλο.
    α. Θεωρείτε ότι και οι δύο ήρωες του έργου είναι τραγικοί; Σε τι έγκειται η τραγικότητα αυτή;
    β. Πώς διαγράφεται ο χαρακτήρας των δύο ηρώων, ως φορέων του τραγικού, μέσα στο δράμα;
     
  4. Ταυτόχρονα με το βασικό ηθικό πρόβλημα που θέτει η Αντιγόνη συνυπάρχουν και συνυφαίνονται και άλλα θέματα και προβλήματα. Τέτοια είναι:
    • Η τιμωρία των απογόνων για προγονικά αμαρτήματα
    • Η Μοίρα
    • Η ὕβρις και η Άτη
    • Το δίλημμα της επιλογής ανάμεσα στην ηθική που διέπει το γένος-συγγένεια (Αντιγόνη) και τις αρχές που διέπουν τη σύνθεση γενών-κράτους (Κρέων)
    • Η προσωπική σωτηρία με κάθε τρόπο
    • Το δυνατό της ανθρώπινης ευτυχίας
    α. Μπορείτε να εντοπίσετε μέσα στο δράμα τα θέματα αυτά και τους φορείς τους;
    β. Το πλήθος των θεμάτων, ερωτημάτων, αποριών και απαντήσεων, που προβάλλει η τραγωδία, δικαιολογούν για την παράσταση τον όρο διδασκαλία;

     
  5. Να διαβάσετε από το επίμετρο τα αποσπάσματα της Αντιγόνης του Ζ. Ανουϊγ και του Μ. Μπρεχτ.
    • Μπορείτε να εντοπίσετε κοινά στοιχεία με την Αντιγόνη του Σοφοκλή;
     
  6. Στο τέλος κάθε τραγωδίας ο ποιητής μεθοδεύει την κάθαρση, για «ν' ανακουφίσει» τους θεατές και να πετύχει την ἀπὸ τῆς τραγωδίας ἡδονήν. Μπορείτε να επισημάνετε στην Αντιγόνη τρόπους με τους οποίους ο Σοφοκλής πετυχαίνει αυτόν τον στόχο;
     
  7. Ο μύθος της Αντιγόνης αποτέλεσε πηγή εμπνεύσεως αρχαίων και νέων δραματουργών. Παράλληλα δεν έπαψε να είναι το πιο πολυπαιγμένο έργο της αρχαίας τραγωδίας.
    α. Πώς εξηγείτε το ενδιαφέρον του σύγχρονου θεατή για την Αντιγόνη και γενικότερα για την αρχαία τραγωδία;
    β. Μήπως και σήμερα ο άνθρωπος εξακολουθεί να είναι τραγικός και στην τραγικότητα των αρχαίων ηρώων αναγνωρίζει τον εαυτό του;