|
ΤΕΤΑΡΤΟ ΣΤΑΣΙΜΟ (944-987)
Το τέταρτο στάσιμο αποτελείται από δυο στροφικά συστήματα. Μετά την αποχώρηση της Αντιγόνης, ο χορός αναφέρει τρία μυθικά πρόσωπα που είχαν την ίδια μοίρα με αυτή, για να τονίσει ότι τη δύναμη της μοίρας κανένας θνητός δεν μπορεί να αποφύγει.
![Αντιγόνη Δ΄ Στάσιμο – Ε΄ Επεισόδιο (βίντεο από παράσταση 1995) [πηγή: Ψηφιακό Αρχείο Εθνικού Θεάτρου]](extras/images/link_ext.png "Αντιγόνη Δ΄ Στάσιμο – Ε΄ Επεισόδιο (βίντεο από παράσταση 1995) [πηγή: Ψηφιακό Αρχείο Εθνικού Θεάτρου]")
| Α΄ Σύστημα |
| στροφή α΄ |
| 944-950. |
ἔτλα καὶ Δανάας.....χρυσορύτους (συνέβη κι η Δανάη......το σπέρμα στην κοιλιά της)· το πρώτο μυθικό πρόσωπο είναι η Δανάη, κόρη του βασιλιά του Άργους Ακρίσιου. Ο πατέρας της την είχε φυλακίσει σε χάλκινο κελί, γιατί, σύμφωνα με τον χρησμό, θα γεννούσε γιο που θα σκότωνε τον παππού. Ο Δίας όμως την επισκέφθηκε μεταμορφωμένος σε χρυσή βροχή και αυτή γέννησε τον Περσέα. Ο Ακρίσιος, για να αποφύγει το μοιραίο, έβαλε τη Δανάη και τον Περσέα σ' ένα κιβώτιο και το έριξε στη θάλασσα. Με την παρέμβαση όμως του Δία έφτασαν σώοι στη Σέριφο. Ποια ομοιότητα υπάρχει ανάμεσα στην τύχη της Δανάης και της Αντιγόνης;
 |
| 951-954. |
ἀλλ' ἁ μοιριδία.......ἐκφύγοιεν (μα είναι δύναμη δεινή.....δεν μπορούν)· οι σύντομες φράσεις και η επανάληψη της άρνησης τονίζουν τη φοβερή δύναμη της μοίρας την οποία κανένας δεν μπορεί να ξεφύγει. |
| αντιστροφή α΄ |
| 955-958. |
ζεύχθη.....ἐν δεσμῷ (δέθηκε.....κελί φραγμένο)· ο Λυκούργος, βασιλιάς των Ηδωνών της Θράκης, τιμωρήθηκε από τον Διόνυσο, γιατί προσπάθησε να εμποδίσει τη διάδοση της λατρείας του στη χώρα του. Η ομοιότητα με την Αντιγόνη είναι ότι φυλακίστηκε σε σπηλιά.
|
| 959-965. |
οὕτω τᾶς.....Μούσας (κι απ' τη μανία.....φλογέρες χαίρονται)· κλεισμένος στη σπηλιά ο Λυκούργος, κατάλαβε ότι είναι τρέλα να εναντιώνεται στον θεό. Η ασέβειά του τιμωρήθηκε. Ίσως η τιμωρία του Λυκούργου προοικονομεί την τιμωρία του Κρέοντα.
|
| Β΄ Σύστημα |
| στροφή β΄
|
| 966-976. |
παρὰ δὲ κυανέαιν.....ἀκμαῖσιν (κοντά στη μαύρη θάλασσα....τα ξερίζωσε)· το τρίτο πρόσωπο είναι η Κλεοπάτρα, κόρη του Βοριά και της Ωρείθυιας, της κόρης του βασιλιά της Αθήνας Ερεχθέα. Από τον γάμο της με τον Φινέα, γιο του Αγήνορα και βασιλιά της Σαλμυδησσού της Θράκης, απέκτησε δύο γιους, τον Πλήξιππο και τον Λανδίωνα. Ο Φινέας φυλάκισε την Κλεοπάτρα για να παντρευτεί την Ειδοθέα, κόρη του Κάδμου, η οποία τύφλωσε τα παιδιά της Κλεοπάτρας. Ούτε η Κλεοπάτρα ούτε τα παιδιά της γλύτωσαν τη μοίρα τους.
|
| αντιστροφή β΄ |
| 977-987. |
κατὰ δὲ τακόμενοι.....ἔσχον, ὦ παῖ (λιώναν οι μαύροι τη σύντριψαν....παιδί μου)· η τωρινή κατάσταση της Κλεοπάτρας γίνεται πιο τραγική, αν συγκριθεί η θεϊκή καταγωγή της (ο Ερεχθέας ήταν γιος του Ηφαίστου και της Γῆς) με την ευτυχισμένη νεανική της ηλικία. Η μοίρα της Κλεοπάτρας και των παιδιών της δεν έχει καμία ομοιότητα με τη μοίρα της Αντιγόνης παρά μόνο ότι ήταν κακή. |
|
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
- Πώς συνδέεται το στάσιμο με το προηγούμενο επεισόδιο;
- Ο χορός χρησιμοποιεί τρία μυθικά πρόσωπα που είχαν την ίδια μοίρα με την Αντιγόνη. Ποια κοινά στοιχεία έχουν αυτά με την Αντιγόνη και τι επιδιώκει να επιτύχει με την αναφορά αυτή;
- Η δύναμη της μοίρας κατέχει κυρίαρχη θέση στην ποίηση του Σοφοκλή. Με ποιο τρόπο ο χορός υποδηλώνει τη δύναμή της;
- Στο στάσιμο είναι έντονο το λυρικό στοιχείο, το οποίο παρουσιάζεται:
| α. με εικόνες και μεταφορές |
□ |
| β. με περιπέτεια και δραματική ένταση |
□ |
|
γ. με επαναλήψεις και προσωποποιήσεις |
□ |
| δ. με περιγραφή και πολυσύνδετα |
□ |
| Να σημειώσετε με Χ τις σωστές απαντήσεις. |
|
|
|
