Σοφοκλέους Τραγωδίαι (Β Λυκείου) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
Β΄ Στάσιμο: στ. 582-625 Γ΄ Επεισόδιο: Β΄ Σκηνή: στ. 766-780 Επιστροφή στην αρχική σελίδα του μαθήματος
ΤΡΙΤΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ (626-780)

 

Α΄ Σκηνή: στ. 627-765. Πρόσωπα: Κρέων - Αίμων - Χορός.

 

    Στη σκηνή βρίσκονται ο Κρέων και ο Χορός. Από τη δεξιά πάροδο έρχεται ο Αίμων. Η άφιξή του δεν είναι εντελώς απρόσμενη· η αναφορά της Ισμήνης (στ. 572) στο πρόσωπό του προοικονομεί τον ερχομό του.


 
626-630. ὅδε μὴν Αἵμων......ὑπεραλγῶν (αλλά να κι ο Αίμονας......χαμένο ταίρι)· ο Κορυφαίος, βλέποντας τον Αίμονα να έρχεται, διερωτάται για τις προθέσεις του.
631-634. τάχ' εἰσόμεσθα....φίλοι (αμέσως.....αγαπάς ακόμη)· ο Κρέων με τη διπλή ερώτηση προς τον Αίμονα: παιδί μου, μήπως άκουσες την τελεσίδικη ποινή.....μας αγαπάς ακόμη, υποδεικνύει το καθήκον του γιου προς τον πατέρα. Οι εκτιμήσεις του χορού και του Κρέοντα για τη στάση του Αίμονα είναι αντίθετες.
635-638. πάτερ, σὸς εἰμι......ἡγουμένου· η απρόσμενη απάντηση του Αίμονα ξαφνιάζει και τον χορό και τον Κρέοντα. Οι μετοχές ἔχων και ἡγουμένου είναι δίσημες· υποθετικές κατά τον Αίμονα, αιτιολογικές κατά τον Κρέοντα. Η διπλή σημασία τους είναι στοιχείο της δραματικής τέχνης του ποιητή.
639. οὕτω γάρ.....ἔχειν· το οὕτω γὰρ στην αρχή του στίχου υποδηλώνει ότι ο Κρέων επιδοκιμάζει την απάντηση του Αίμονα.
640. γνώμης πατρῴας.....ἑστάναι· κατά τους Έλληνες ο σεβασμός των παιδιών προς τους γονείς ήταν ένα από τα θεμελιώδη καθήκοντά τους. Σύμφωνες με την αντίληψη αυτή είναι και οι απαιτήσεις του Κρέοντα από τον Αίμονα. Οποιαδήποτε άλλη στάση του Αίμονα θα θεωρηθεί απρεπής απέναντι στην πατρική εξουσία.
643-644. ὡς καὶ τὸν ἐχθρόν.....ἐξ ἴσου πατρί· για τους αρχαίους βασική ηθική αρχή ήταν: φίλει τὸν φιλοῦντα καὶ μίσει τὸν μισοῦντα· γλυκὺν εἶναι φίλοις, ἐχθροῖς δὲ πικρόν.
645-647. ὅστις δ' ἀνωφέλητα......ἐχθροῖσιν γέλων· ο Κρέων πιστεύει ότι το κύρος του πατέρα συνδέεται με τη συμπεριφορά των παιδιών· ανάλογη άποψη απαντά και στον Αίαντα: οὔκουν γέλως ἥδιστος εἰς ἐχθροὺς γελᾶν; (στ. 79).
Σοφοκλής «Αίας», στ. 79: Περίγελος εις βάρος των εχθρών
648-652. μή νύν ποτ'.....φίλος κακός· η προτροπή του Κρέοντα προς τον Αίμονα να περιφρονήσει την Αντιγόνη υποκρύπτει το μίσος και την αποστροφή του προς αυτήν. Θεωρεί την αγάπη προς τη γυναίκα δουλική υποταγή.
653-654. ἀλλὰ πτύσας....νυμφεύειν τινί· τραγική ειρωνεία (πρβλ. στ. 1232, όπου ο Αίμων φτύνει τον πατέρα του), η οποία κορυφώνεται με τη φράση ἐν Ἅιδου νυμφεύειν· αυτός που τελικά θα νυμφευθεί στον Άδη είναι ο Αίμων (στ. 1240-41) και όχι η Αντιγόνη, της οποίας κύριο μέλημα είναι η ταφή του αδελφού της και όχι ο γάμος.
655-658. ἐπεὶ γάρ....ἀλλὰ κτενῶ· η θρασύτητα της Αντιγόνης, η οποία μόνη από όλους τους πολίτες παρακούει τη διαταγή του Κρέοντα, μειώνει το γόητρο του μονάρχη. Δεν μπορεί να δεχθεί την αμφισβήτηση της θέλησής του και μάλιστα από μια γυναίκα. Γι' αυτό και πρέπει να τιμωρηθεί σκληρά, γιατί, διαφορετικά, δε θα μπορούσε αυτός να κυβερνήσει. Η επιμονή του όμως αυτή θα αποδειχθεί μοιραία για τον ίδιο.
658-660. πρὸς ταῦτα.....ἔξω γένους· η περιφρονητική αναφορά στον Δία, τον προστάτη της όμαιμης συγγένειας, αποτελεί ύβρη και προοικονομεί τη σκηνή του Τειρεσία.
661-665. ἐν τοῖς γὰρ οἰκείοισιν.....ἐξ ἐμοῦ τυχεῖν· ο Κρέων δεν αντιλαμβάνεται το κίνητρο της πράξης της Αντιγόνης και θεωρεί τη στάση της ως προσπάθεια να επιβληθεί στους άρχοντες. Με τη φράση οὐκ ἔστ' ἐπαίνου τυχεῖν αποφεύγει να προκαλέσει περισσότερο τον χορό.
666-667. ἀλλ' ὅν πόλις....καὶ τἀναντία· πρόκειται για αναχρονισμό. Την εποχή του Κρέοντα οι άρχοντες είναι κληρονομικοί, ενώ την εποχή του Σοφοκλή εκλέγονται. Ο Κρέων, ανάγοντας τη βούλησή του σε νόμο της πόλης (πρβλ. στ. 738), απαιτεί απόλυτη και χωρίς αμφισβήτηση υποταγή, ανεξάρτητα αν αυτό είναι δίκαιο ή άδικο (πρβλ. Τραγ. Αδέσπ. 436: δοῦλε δεσποτῶν, ἄκουε καὶ δίκαια κἄδικα. κρεισσόνων γὰρ καὶ δίκαια κἄδικ' ἔστ' ἀκουστέα). Η αντίληψή του αυτή προκαλεί το δημοκρατικό αίσθημα των Αθηναίων.
Δημοκρατικές αρχές [πηγή: Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού] Ευριπίδης «Ικέτιδες», στ. 399-455: Δημοκρατικές αντιλήψεις του Θησέα για τη διοίκηση της πόλης
669. καλῶς μέν..... θέλειν· αναχρονισμός· αυτό ισχύει στη δημοκρατία, ενισχύει όμως τις απόψεις του Κρέοντα για την πειθαρχία.
671. μένειν δίκαιον παραστάτην· είναι ο γενναίος συμπολεμιστής· ανάλογος είναι ο όρκος των Αθηναίων εφήβων: Οὐ καταισχυνῶ ὅπλα τὰ ἱερά, οὐδ' ἐγκαταλείψω τὸν παραστάτην, ὅτῳ ἂν στοιχήσω.
Λυκούργος «Κατά Λεωκράτους» 77: Ο όρκος των Αθηναίων Εφήβων
672-676. ἀναρχίας δέ.....ἡ πειθαρχία· ο Κρέων με τη λέξη ἀναρχία εννοεί την ανυπακοή στους νόμους και επισημαίνει με έμφαση τις συνέπειες της αναρχίας. (πρβλ. Αισχύλου Ἑπτὰ ἐπὶ Θήβας, 225: πειθαρχία ἐστι τῆς εὐπραξίας μήτηρ, γυνὴ Σωτῆρος.)
Αισχύλος «Επτά επί Θήβας», στ. 223-5: Αξία της πειθαρχίας
679-680. κρεῖσσον γάρ.....καλοίμεθ' ἄν· ο Κρέων θεωρεί ταπεινωτικό για τον ανδρισμό του να υποκύψει σε μια γυναίκα (πρβλ. στ. 484, 525). Χαρακτηριστική η καχυποψία του να βλέπει παντού συνωμοσίες.
681-682. ἡμῖν μέν....δοκεῖς πέρι· ο χορός, με την παρέμβασή του, επιδοκιμάζει τα λόγια του Κρέοντα, όπως έκανε και προηγουμένως νόμῳ δὲ χρῆσθαι παντί, τοῦτ' ἔνεστί σοι (στ. 213), όταν του αναγνώρισε το δικαίωμα να αποφασίζει για όλους και για όλα. Δεν εκφράζει φανερά την αντίθεσή του, αλλά τη διατυπώνει με τρόπο υποθετικό.
683-684. πάτερ, θεοὶ.....ύπέρτατον· ο Αίμων, με λεπτότητα, αντιπαραθέτει στην πατρική σκληρότητα τη φρόνηση, την οποία θεωρεί ως το μεγαλύτερο αγαθό. Τα επιχειρήματα, με τα οποία εκφράζει την αντίθεσή του στον πατέρα του, στηρίζονται στη γνωμολογική αυτή διατύπωση για τη δύναμη της φρόνησης.
687. γένοιτο.....καλῶς ἔχον· με τη δυνητική και αόριστη διατύπωση ο Αίμων αμφισβητεί, με ευπρέπεια και σεβασμό, την εσφαλμένη απόφαση του Κρέοντα να καταδικάσει την Αντιγόνη. Η σχετικότητα της γνώσης: κανένας δεν τα γνωρίζει όλα και η παραδοχή της γνώμης του άλλου είναι στοιχεία διαλόγου και δημοκρατίας, που απηχούν τη διδασκαλία των σοφιστών.
Σχετικότητα της γνώσης και αγνωστικισμός σοφιστών [Ανθολόγιο Φιλοσοφικών Κειμένων, Γ΄ Γυμνασίου, Ενότητα 3η]
692. ἐμοὶ δ' ἀκούειν ἔσθ' ὑπὸ σκότου τάδε· η έλλειψη δημόσιας κριτικής υποδηλώνει τον φόβο που προκαλεί η εξουσία του Κρέοντα. Την αντίδραση της κοινής γνώμης στην απόφαση του Κρέοντα πληροφορείται ο Αίμων, ο οποίος, με μετριοφροσύνη, του αντιτάσσει τους κινδύνους που θα διατρέξει αν δεν αλλάξει γνώμη.
693-695. τὴν παῖδα ταύτην.....φθίνει· παρά τη συναισθηματική του φόρτιση ο Αίμων, αποφεύγει να αναφέρει το όνομα της Αντιγόνης και παρουσιάζει με έντεχνο τρόπο τις απόψεις του ως γνώμη των άλλων. Η θετική στάση της πόλης για την πράξη της Αντιγόνης προβάλλεται με τη συσσώρευση των υπερθετικών ἀναξιωτάτη, κάκιστ', εὐκλεεστάτων.
Αριστοτέλης «Ρητορική» 1418 b23-1418 b33: Ο Αίμονας υπερασπίζεται την Αντιγόνη σύμφωνα με τη γνώμη του πλήθους
699. οὐχ ἥδε χρυσῆς ἀξία τιμῆς λαχεῖν· τη γνώμη του λαού, που διαμαρτύρεται για την παράβαση του άγραφου δικαίου, συμμερίζεται και ο Αίμων. Χωρίς να εκδηλώνει φανερά τη θέση του, με την ευθεία ερώτηση, εκβιάζει καταφατική απάντηση, θεωρώντας το έργο της Αντιγόνης άξιο χρυσής τιμής.
700. τοιάδ' ἐρεμνή.....φάτις· η σκοτεινή φήμη που κυκλοφορεί (ὑφέρπει) στην πόλη της Θήβας υποδηλώνει τον φόβο που προκαλεί στους πολίτες η αυταρχική εξουσία του Κρέοντα. Η κατάσταση αυτή έρχεται σε αντίθεση με το δημοκρατικό φρόνημα των Αθηναίων. Κατά τον (Bowra): «Ο Σοφοκλής χρησιμοποιεί με δραματικό τρόπο εκείνο που ο Αισχύλος είχε διαπιστώσει, όταν έλεγε ότι τα οργισμένα λόγια των πολιτών εκπληρώνουν το καθήκον μιας δημόσιας κατάρας».
701-706. ἐμοὶ δὲ σοῦ πράσσοντος.....τοῦτο ὀρθῶς ἔχειν· ο Αίμων, για να αποφύγει τη μομφή του πατέρα του, ότι ο έρωτας υποκινεί τις σκέψεις του, τον διαβεβαιώνει για την αγάπη και την αφοσίωσή του προς αυτόν. Προκειμένου να μαλακώσει την ισχυρογνωμοσύνη του και να καταλήξει στην έμμεση προειδοποίηση μὴ νῦν ἓν ἦθος μοῦνον ἐν σαυτῷ φόρει, προβάλλει ως βασική του μέριμνα την ευτυχία και την καλή φήμη του πατέρα του.
707-709. ὅστις γὰρ αὐτός.....ὤφθησαν κενοί· η διατύπωση του αιτήματος του Αίμονα για τη σωτηρία της Αντιγόνης προετοιμάζεται κατάλληλα με μια σειρά γνωμολογίες: η σωστή σκέψη, η ευφράδεια του λόγου και ο χαρακτήρας αποτελούν τα βασικά στοιχεία του ήθους ενός ανθρώπου. Έτσι και οι πράξεις του είναι ανάλογες με το ήθος του.
711. τὸ μὴ τοίνυν ἄγαν· η φράση έχει μεταφορική και αλληγορική σημασία· είναι παρμένη από τις χορδές του τόξου ή των μουσικών οργάνων. Η αντίληψη πως οτιδήποτε ξεπερνά το μέτρο και φτάνει στην υπερβολή είναι επικίνδυνο, είναι κοινή για τους αρχαίους Έλληνες. Σύμφωνα με αυτή ο άνθρωπος, ή από τον φθόνο των θεών για την επιτυχία του ή από δικά του σφάλματα, εξαιτίας της αλαζονείας του, οδηγείται στην ύβρη που προκαλεί την τραγική του συντριβή (πρβλ. στ. 127-128).
Ηρόδοτος, «Ιστορίαι» 3. 39-44: Το δαχτυλίδι του Πολυκράτη [Αρχαία Ελληνικά (μτφ.) Ηροδότου Ιστορίες, Α΄ Γυμνασίου]
712-717. ὁρᾷς παρὰ ῥείθροισι.....ναυτίλλεται· ο Αίμων με μεταφορικές φυσικές εικόνες, προοικονομεί παραστατικά τη συντριβή του Κρέοντα, αν δεν υποχωρήσει στην οργή του. Ο άνθρωπος οφείλει απέναντι στις ανώτερες δυνάμεις να μη ξεπερνά το μέτρο της ανθρώπινης φύσης του, αλλά να υποχωρεί, γιατί δε θα βγει νικητής από τη σύγκρουση αυτή (πρβλ. και στ. 67-68).
718. ἀλλ' εἶκε θυμῷ καὶ μετάστασιν δίδου· ο Αίμων πιστεύει ότι ο θυμός είναι η αιτία της εμμονής του Κρέοντα να καταδικάσει την Αντιγόνη. Οφείλει να αναθεωρήσει την απόφασή του και να μη φτάσει στα άκρα, γιατί η αλαζονεία του αποτελεί ύβρη προς τους θεούς.
719-721. γνώμη γὰρ εἴ τις....ἐπιστήμης πλέων· με μετριοφροσύνη και λεπτότητα ο Αίμων αντιτάσσει στην παντογνωσία του Κρέοντα τη σχετικότητα της γνώσης.
722 -723. εἰ δ' οὖν.....καλὸν τὸ μανθάνειν· ο Αίμων, με το σχήμα αποσιώπησης εἰ δ' οὖν... (ἔφυ τοιοῦτος), προειδοποιεί με ήπιο τρόπο τον πατέρα του να μην ενεργήσει με αφροσύνη.
724-725. ἄναξ, σέ τ'.....εἴρηται διπλῇ· η επιφυλακτική και διαλλακτική παρέμβαση του χορού έρχεται σε αντίθεση με την προηγούμενη θέση του να αποδεχθεί τις απόψεις του Κρέοντα (στ. 681-682).
726-765. Η κλιμάκωση των αντιθέσεων Κρέοντα-Αίμονα οδηγείται με επιδεξιότητα στην απόλυτη ρήξη. Η σύγκρουση που ακολουθεί είναι ζωηρή και ταυτόχρονα δραματική και τραγική. Ο διάλογος αυτός λέγεται αγωνιστικός (Αριστ. Ρητορική, 1413b8). Αξιοπρόσεκτη η συμμετρία του λόγου ανάμεσα στους δύο άνδρες.
Αριστοτέλης «Ρητορική» 1413 b8-1413 b13: Αγωνιστικός διάλογος
726-727. οἱ τηλικοίδε.....τὴν φύσιν· ο Κρέων, με τη χρήση του πληθυντικού τηλικοίδε, θεωρεί ότι ο Αίμων με τις υποδείξεις του προσβάλλει όχι μόνον αυτόν αλλά και όλους τους συνομηλίκους του.
728-729. μηδὲν τὸ μὴ δίκαιον.....ἢ σκοπεῖν· η ωριμότητα και η σύνεση, κατά τον Αίμονα, δε βρίσκονται στα χρόνια αλλά στα έργα.
730-731. ἔργον....τοὺς κακούς· η σαρκαστική διάθεση του Κρέοντα, με την επανάληψη της λέξης ἔργον, έρχεται σε αντίθεση με την ήρεμη απάντηση του Αίμονα.
732. οὐχ ἥδε γὰρ τοιᾷδ' ἐπείληπται νόσῳ· ο Κρέων θεωρεί την πράξη της Αντιγόνης νόσο. Άρα και ο Αίμων, αφού παίρνει το μέρος της, δε σκέπτεται σωστά, γιατί έτσι τιμά τους κακούς.
733-735. οὔ φησι Θήβης.....ὡς ἄγαν νέος; Η ιδεολογική αντιπαράθεση Αίμονα - Κρέοντα για τον ρόλο της κοινής γνώμης αποτελεί δραματικό στοιχείο. Ο Αίμων επικαλείται τη μαρτυρία της πόλης όχι μόνο για την αθωότητα της Αντιγόνης αλλά και για τη φήμη της. Ο Κρέων, αλαζονικά, αρνείται να δεχθεί τις απόψεις της κοινής γνώμης.
736-738. ἄλλῳ γάρ.....νομίζεται· η αντίληψη του Κρέοντα ότι η πόλη είναι δική του θυμίζει απαίτηση τυράννων και αντιτίθεται στο δημοκρατικό ήθος των Αθηναίων, το οποίο εκφράζει ο Αίμων.
739. καλῶς ἐρήμης γ' ἄν σὺ γῆς ἄρχοις μόνος· ο ειρωνικός τόνος του Αίμονα υποδηλώνει ότι δεν ελπίζει να μεταπείσει πλέον τον πατέρα του. Με τη διάσταση πατέρα και γιου στις πολιτικές απόψεις διαγράφεται το ήθος του καθενός.
740-741. ὅδ, ὡς ἔοικε.....προκήδομαι· η ειρωνική ανταπάντηση του Κρέοντα κάνει τον Αίμονα να χάσει την αυτοκυριαρχία του και να μιλήσει προσβλητικά για τον πατέρα του.
742-745. ὦ παγκάκιστε.....τὰς θεῶν πατῶν· κατά τον Lesky «η κλιμάκωση της σύγκρουσης φτάνει στην κορύφωσή της. Ο Κρέων υπερασπίζεται την τιμή των δεσποτικών αξιωμάτων του, ενώ ο Αίμων τον μέμφεται ότι ποδοπάτησε τον σεβασμό των θεών». Η ασέβεια όμως αυτή προς τους θεούς αποτελεί ύβρη, η οποία θα τον οδηγήσει στην καταστροφή.
Ύβρις απέναντι στους θεούς
746. ὦ μιαρὸν ἦθος καὶ γυναικὸς ὕστερον· η έλλειψη επιχειρημάτων οδηγεί τον Κρέοντα σε ύβρεις εναντίον του γιου του.
747-749. οὔ τἄν ἕλοις.....τῶν νερτέρων· ο Αίμων δεν παρακολουθεί τον πατέρα του στις ύβρεις, αλλά μεταφέρει την αντιπαράθεση σε ηθικό επίπεδο. Με το πολυσύνδετο καὶ-κἀμοῦ-καὶ υποδηλώνει για ποιους ενδιαφέρεται.
750. ταύτην ποτ' οὐκ ἔσθ' ὡς ἔτι ζῶσαν γαμεῖς· η απειλή του Κρέοντα είναι αποτέλεσμα της ταραχής του. Η φράση ἔτι ζῶσαν υποκρύπτει τραγική ειρωνεία και προοικονομεί τον «γάμο» του Αίμονα με τη νεκρή Αντιγόνη (στ. 1240-1).
751. ἥδ' οὖν θανεῖται καὶ θανοῦσ' ὀλεῖ τινα· ο Κρέων νομίζει ότι η απειλή του Αίμονα απευθύνεται σ' αυτόν. Η δισημία της φράσης ὀλεῖ τινα είναι στοιχείο της δραματικής τέχνης του Σοφοκλή.
754-755. κλαίων φρενώσεις.....εὖ φρονεῖν· η σύγκρουση επικεντρώνεται στο θέμα της φρόνησης. Ο Αίμων μιλάει ακόμη με σεβασμό στον πατέρα του, παρά την έλλειψη αυτοκυριαρχίας. Η φράση κλαίων φρενώσεις είναι ανάλογη με το κλαύσῃ ἤ οἰμώξῃ που λεγόταν για τους δούλους, όταν επρόκειτο να τους τιμωρήσουν.
756. γυναικὸς ὢν δούλευμα, μὴ κώτιλλέ με· στους τραγικούς ήταν σύνηθες να χρησιμοποιούν σχήμα μετωνυμίας, για να δηλώσουν το αφηρημένο (δούλευμα) αντί για το συγκεκριμένο (δοῦλε). Ο Κρέων θεωρεί κολακεία την προσφώνηση του Αίμονα πατήρ.
758-761. ἄληθες; ἀλλ' οὐ.....τῷ νυμφίῳ· η επίκληση των θεών από τον Κρέοντα και η απειλή ότι θα σκοτώσει την Αντιγόνη μπροστά στα μάτια του Αίμονα δείχνουν την οργή του, που είναι αποτέλεσμα της περιφρονητικής στάσης του γιου του.
762-765. οὐ δῆτ' ἔμοιγε,.....μαίνῃ ξυνών· η συσσώρευση των συνωνύμων (τοὐμὸν κρᾶτα, προσόψει ἐν ὀφθαλμοῖς ὁρῶν) οφείλεται στο πάθος και την οργή του Αίμονα εναντίον του πατέρα του. Αποφασισμένος να σταθεί δίπλα στην Αντιγόνη και να πεθάνει μαζί της, αποχωρεί από τη σκηνή με δραματικό τρόπο.

 

 

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

 

  1. Ποια στοιχεία προωθούν τη δράση, εξωτερική και εσωτερική, στον διάλογο του Αίμονα με τον Κρέοντα; (βλ. λ. δράση, Λεξικό βασικών θεατρικών όρων).  

  2. Οι απόψεις του Κρέοντα για την υπακοή των παιδιών προς τους γονείς εκφράζουν τις γενικότερες αντιλήψεις των Αθηναίων για το ήθος των παιδιών. Ποιες είναι αυτές και με ποιο τρόπο δίνονται;
    Λυκούργος, «Κατά Λεωκράτους» 95-96: Ένα παράδειγμα σεβασμού προς τους γονείς [Αρχαία Ελληνική Γλώσσα, Γ΄ Γυμνασίου] Πλάτων, «Νόμοι» 881b-e (διασκευή): Ο σεβασμός προς τους γονείς μέλημα του νόμου [Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Β΄ Γυμνασίου] Ηρόδοτος «Ιστορίαι» I. 31: Η ιστορία του Κλέοβη και του Βίτωνα [Αρχαία Ελληνικά (μτφ.) Ηροδότου Ιστορίες, Α΄ Γυμνασίου]
     
  3. Ο Κρέων διατυπώνει τις απόψεις του για την πειθαρχία· ποιες είναι αυτές, τι θέλει να επιτύχει και ποιον αντίκτυπο θα είχαν στους Αθηναίους θεατές;
    Δημοκρατικό ήθος Αθηναίων
     
  4. Ο Αίμων δεν παίρνει αμέσως τη θέση της Αντιγόνης από την αρχή, αλλά παρουσιάζει την πόλη να υπερασπίζεται την πράξη της· για ποιους λόγους;
     
  5. Με ποια επιχειρήματα ο Αίμων προσπαθεί να αντικρούσει τις απόψεις του Κρέοντα για την τιμωρία της Αντιγόνης;
     
  6. Ποιες βασικές αρετές διακρίνονται στο ήθος του Αίμονα; Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, η σημαντικότερη και γιατί;
     
  7. Ο Κρέων πιστεύει ότι το κύρος του πατέρα κρίνεται από:
α. τη γενικότερη συμπεριφορά των παιδιών □
β. την επιβολή της θέλησής του στα παιδιά □
γ. την τυφλή υποταγή των παιδιών 
 □
Να σημειώσετε με Χ τη σωστή απάντηση στο αντίστοιχο τετράγωνο.
  1. Να σημειώσετε Χ στο σωστό ή λάθος, αν θεωρείτε ότι η αντίστοιχη απάντηση είναι σωστή ή λανθασμένη:
  Σωστό Λάθος
α. O Αίμων εισέρχεται από την αριστερή πάροδο □ □
β. Η άφιξη του Αίμονα είναι εντελώς απρόσμενη □ □
γ.Η εκτίμηση του χορού και του Κρέοντα για τη στάση του Αίμονα είναι ίδια □ □
δ. O Κρέων επιδοκιμάζει τη στάση του Αίμονα να σώσει την Αντιγόνη □ □
ε. Ο χορός άμεσα αποδοκιμάζει τις απόψεις του Κρέοντα περί πειθαρχίας και αναρχίας □ □
  1. Με ποιο τρόπο ο Αίμων προετοιμάζει το αίτημά του για τη σωτηρία της Αντιγόνης;
α. με λογικά επιχειρήματα  □
β. με συναισθηματικά επιχειρήματα  □
γ. με σειρά γνωμολογικού περιεχομένου λόγων
 □
δ. με άμεση έντονη διαμαρτυρία  □
ε. με έντεχνο τρόπο, ως απαίτηση της πόλης □
Να σημειώσετε με Χ τις σωστές απαντήσεις στα αντίστοιχα τετραγωνίδια.
  1. Η κλιμάκωση των αντιθέσεων Κρέοντα και Αίμονα οδηγεί στη μεταξύ τους ρήξη. Να καταγράψετε τα στοιχεία της ρήξης αυτής που διαγράφουν το ήθος των δύο ανδρών.
     
  2. Ποιος είναι ο ρόλος του χορού στη σκηνή αυτή;
     
  3. Να καταγραφούν τα τριτόκλιτα ουσιαστικά των στίχων 639-654· να γραφούν στην ονομαστική και γενική του αριθμού που βρίσκεται το καθένα.
     
  4. Στους στίχους 655-665 να εντοπίσετε τα συνηρημένα ρήματα, που βρίσκονται σε οποιαδήποτε έγκλιση, και να γράψετε το β΄ ενικό πρόσωπο όλων των εγκλίσεων στο χρόνο και τη φωνή που βρίσκεται το καθένα.
     
  5. Να σημειώσετε, στηριζόμενοι στους στίχους 703-723, Χ στη στήλη: Σωστό ή Λάθος, αν νομίζετε ότι η αντίστοιχη πρόταση είναι σωστή ή λανθασμένη.
  Σωστό Λάθος
α. πατρὸς: είναι ουσιαστικό γ΄ κλίσεως συγκοπτόμενο □ □
β. ὁρᾷς: είναι β΄ ενικό υποτακτικής ενεστώτα ενεργ. φωνής του ρ. ὁρῶ □ □
γ. ναὸς: είναι ονομαστ. ενικού του ουσ. ὁ ναὸς □ □
δ. ὅστις: είναι αόρ. αντων. αρσεν. γένους □ □
ε. δίδου: είναι β΄ ενικό προστ. ενεστ. μέσης φωνής του ρ. δίδωμι. □ □
  1. Στους στίχους 683-702 να εντοπίσετε τα ουσιαστικά που βρίσκονται σε γενική και λειτουργούν ως ετερόπτωτοι προσδιορισμοί.