Ανθολόγιο Λογοτεχνικών Κειμένων (Ε Δημοτικού): Ηλεκτρονικό Βιβλίο

Λιανοτράγουδα

Τα λιανοτράγουδα είναι δίστιχα δημοτικά ποιήματα. Αναφέρονται στους καημούς και στα βάσανα της αγάπης, στην ομορφιά της αγαπημένης, στην παντρειά. Άλλοτε πάλι είναι επαινετικά ή σκωπτικά, δηλαδή έχουν χαρακτήρα περιπαικτικό, κοροϊδευτικό. Το είδος των σύντομων τραγουδιών αυτών είναι πολύ συνηθισμένο στην Κρήτη και στην Κύπρο.

α'

Απ' όλα τ' άστρα τ' ουρανού ένα είναι που σου μοιάζει,
ένα που βγαίνει το πουρνό*, όταν γλυκοχαράζει.

β'

Κυπαρισσάκι μου ψηλό, ποια βρύση σε ποτίζει,
που στέκεις πάντα δροσερό κι ανθείς και λουλουδίζεις;

Υ'

Όντε* σ' εγέννα η μάνα σου, ο ήλιος εκατέβη
και σου 'δωκε την ομορφιά και πάλι μετανέβη*.

δ'

Α* μ' αγαπάς κι είν' όνειρο, ποτέ να μην ξυπνήσω,
γιατί με την αγάπη σου ποθώ να ξεψυχήσω.

ε'

Να 'χα το σύννεφ' άλογο και τ' άστρη* χαλινάρι,
το φεγγαράκι της αυγής να 'ρχουμου* κάθε βράδυ.

στ'

Χωρίς αέρα το πουλί, χωρίς νερό το ψάρι,
χωρίς αγάπη δε βαστούν κόρη και παλικάρι.

*(το) πουρνό: το πρωί * όντε: όταν * μετανέβη (μετανεβαίνω): ξανανέβηκε ψηλά * α: αν * τ' άστρη (= τα άστρη): τα άστρα * να 'ρχουμου: να ερχόμουν

Ερωτήσεις - Δραστηριότητες:

Τα λιανοτράγουδα α', β', γ' απευθύνονται στην αγαπημένη. Με ποιους τρόπους εξυμνούν την ομορφιά της;
Ποιοι πόθοι εκφράζονται στα λιανοτράγουδα δ', ε' και στ';
Ο συνθέτης Μάνος Χατζιδάκις έχει μελοποιήσει διάφορα λιανοτράγουδα στο δίσκο του Ο μεγάλος ερωτικός. Ακούστε μερικά απ' αυτά στην τάξη και συζητήστε για τα συναισθήματα που σας προκάλεσαν.

Σπύρου Καρδαμάκη, [«Όντε σ' εγέννο η μάνα σου, ο ήλιος εκατέβη»]