φωτογραφία φόντου

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ

Περιγραφη

exof.pngΤο βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας έχει φτιαχτεί με σκοπό να δώσει την ευκαιρία σε όλους εσάς τους μαθητές και τις μαθήτριες να έρθετε σε επαφή και –με τη βοήθεια των καθηγητών σας– να μελετήσετε τη ζωντανή μας­ γλώσσα. Σε καθεμιά από τις οκτώ ενότητες αυτού του βιβλίου υπάρχει ένας θεματικός άξονας γύρω από τον οποίο κινούνται πολλών ειδών κείμενα  (δημοσιογραφικά, επιστημονικά, λογοτεχνικά αλλά και σκίτσα, φωτογραφίες κ.λπ.). Διαβάζοντας, λοιπόν, τα κείμενα που περιλαμβάνονται στο βιβλίο σας θα αναζητήσετε και θα συζητήσετε πρώτα απ’ όλα τα νοήματα που περιέχονται σ’ αυτά. Επιπλέον, θα μελετήσετε τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στις χρησιμοποιούμενες γλωσσικές μορφές και τα περιεχόμενα νοήματα. Τα θέματα των ενοτήτων του βιβλίου σας δε σας  είναι, βέβαια, ούτε άγνωστα ούτε «ξένα». Αντίθετα, είναι θέματα που συζητιούνται έντονα στη σύγχρονη εποχή και είναι πολύ πιθανόν να έχουν ήδη απασχολήσει κι εσάς, επειδή αφορούν και επηρεάζουν τη ζωή σας ή θα την επηρεάσουν στο μέλλον. Η επιλογή αυτή έχει σκοπό να σας δώσει ένα έναυσμα για να σκεφτείτε, να μιλήσετε και να γράψετε τα δικά σας κείμενα σχετικά με τα θέματα αυτά μέσα στην τάξη αλλά και έξω από αυτήν (π.χ. να συζητήσετε με συνομηλίκους, να επικοινωνήσετε με οργανισμούς, να απευθυνθείτε στη διοίκηση κ.λπ.).

Για να κατακτήσετε τη δεξιότητα να χρησιμοποιείτε το γραπτό και τον προφορικό λόγο με τρόπο αποτελεσματικό και τέτοιον που να ανταποκρίνεται στις σημερινές και στις μελλοντικές σας ανάγκες ως πολίτες, χρειάζεται, βέβαια, να καταβάλλετε διαρκή και συνειδητή προσπάθεια. Σ’ αυτή σας την προσπάθεια άμεσοι και πολύτιμοι συνεργάτες θα είναι οι καθηγητές  αλλά και οι συμμαθητές σας. Επιθυμία και φιλοδοξία των συντακτών αυτού του βιβλίου και του αντίστοιχου Τετραδίου Εργασιών ήταν να φτιάξουμε ένα χρήσιμο «εργαλείο» που να σας διευκολύνει και να σας υποστηρίζει σ’ αυτή την προσπάθεια σας.

Αναλυτικο Προγραμμα

Για το ισχύον αναλυτικό πρόγραμμα του μαθήματος, μεταβείτε στην αντίστοιχη ενότητα ακολουθώντας τον σύνδεσμο 'Προγράμματα Σπουδών'.

Στοχοι

Στόχος του μαθήματος είναι να χρησιμοποιείτε με δεξιότητα το γραπτό και τον προφορικό λόγο με τρόπο αποτελεσματικό και τέτοιον που να ανταποκρίνεται στις σημερινές και στις μελλοντικές σας ανάγκες ως πολίτες.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΑΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

1η ενότητα: Η Ελλάδα στον κόσμο

­­­Σ’ αυτή την ενότητα:­ ­

  • Θα μάθουμε να διακρίνουμε την παρατακτική από την υποτακτική σύνδεση των προτάσεων.
  • Θα διαπιστώσουμε τις διαφορές που προκύπτουν στο λόγο ανάλο­γα με το είδος σύνδεσης που χρησιμοποιούμε.
  • Θα μάθουμε πώς να σχεδιάζουμε και να γράφουμε ερευνητικές εργασίες.
  • Θα συνειδητοποιήσουμε τις διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα σε λέξεις με συγγενική σημασία, ώστε να μπορούμε να επιλέγουμε την κατάλληλη λέξη ανάλογα με το είδος και το ύφος του κειμένου.
  • Θα σκεφτούμε σχετικά με τις πολλές και συχνά αντιφατικές όψεις της Ελλάδας και τη θέση της στο σύγχρονο κόσμο.

2η ενότητα: Γλώσσα - γλώσσες και πολιτισμοί του κόσμου

­­­Σ’ αυτή την ενότητα:

  • Θα μάθουμε να αναγνωρίζουμε το συντακτικό ρόλο των δευτερευουσών προτάσεων και να διακρίνουμε τις ονοματικές από τις επιρρηματικές δευτερεύουσες προτάσεις.
  • Θα μάθουμε το ρόλο και τη σημασία των βουλητικών, ειδικών και ενδοιαστικών προτάσεων και θα ασκηθούμε στη χρήση τους στον προφορικό και τον γραπτό λόγο.
  • Θα αντιληφθούμε ότι η ίδια λέξη μπορεί να έχει διαφορετική σημασία ανάλογα με το κείμενο και τις περιστάσεις της επικοινωνίας στις οποίες χρησιμοποιείται.
  • Θα ασκηθούμε στη διατύπωση κριτικού λόγου.
  • Θα αναπτύξουμε τη σκέψη και τον προβληματισμό μας σχετικά με την αξία της γλώσσας για  την επικοινωνία και την έκφραση των ανθρώπων.

3η ενότητα: Είμαστε όλοι ίδιοι - Είμαστε όλοι διαφορετικοί

­­Σ’ αυτή την ενότητα

  • Θα μάθουμε να αναγνωρίζουμε και να αξιοποιούμε τα είδη των ερωτηματικών προτάσεων και να διακρίνουμε τις ευθείες από τις πλάγιες ερωτήσεις στο λόγο το δικό μας και των άλλων, γραπτό και προφορικό.
  • Θα συνειδητοποιήσουμε τις διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στον ευθύ και τον πλάγιο λόγο και τους τρόπους με τους οποίους μετατρέπουμε τον ευθύ σε πλάγιο και το αντίστροφο.
  • Θα κατανοήσουμε τη λειτουργία της κυριολεξίας και της μεταφοράς στο λόγο μας και τη σχέση μεταξύ τους.
  • Θα δούμε ποιο ρόλο παίζουν οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα στις σχέσεις μας με τους άλλους.
  • ­

4η ενότητα: Ενωμένη Ευρώπη και Ευρωπαίοι πολίτες

­­­Σ’ αυτή την ενότητα:

  • Θα γνωρίσουμε τα είδη των αναφορικών προτάσεων και το ρόλο που παίζουν στο λόγο μας.
  • Θα διαπιστώσουμε την ευρύτατη χρήση, στις ευρωπαϊκές γλώσσες, λέξεων που αξιοποιούν λεξικά στοιχεία της ελληνικής.
  • Θα μελετήσουμε τις σχέσεις μεταξύ των λέξεων που έχουν παρόμοιες ή αντίθετες σημασίες.
  • Θα συζητήσουμε διάφορες απόψεις για το παρόν και το μέλλον της Ευρώπης και για την ιστορική σημασία του εγχειρήματος της Ένωσης.
  • Θα σκεφτούμε και θα μιλήσουμε για το ρόλο που καλείται να παίξει η χώρα μας μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και η Ευρωπαϊκή Ένωση μέσα στο σύγχρονο κόσμο.

5η ενότητα: Ειρήνη - Πόλεμος

Σ’ αυτή την ενότητα: ­

  • Θα μάθουμε τους τρόπους με τους οποίους εκφράζονται στη γλώσσα μας οι έννοιες του σκοπού και της αιτίας.
  • Θα ασκηθούμε στη σωστή χρήση του υποταγμένου λόγου και ιδιαίτερα των δευτερευουσών τελικών και αιτιολογικών προτάσεων.
  • Θα μελετήσουμε τη δομή των κειμένων για να κατανοήσουμε πώς αναλύονται τα κείμενα στα συστατικά τους (παραγράφους, προτάσεις, λέξεις).
  • Θα επισημάνουμε λέξεις που έχουν την ίδια ή παρόμοια προφορά και διαφορετική ορθογραφία.
  • Θα μιλήσουμε για την ειρήνη και τον πόλεμο και θα σκεφτούμε πώς μπορεί ο καθένας μας και όλοι μαζί να αγωνιστούμε για την αποτροπή του πολέμου και την επικράτηση της ειρήνης.

6η ενότητα: Ενεργοί πολίτες για την υπεράσπιση οικουμενικών αξίων

­­­Σ’ αυτή την ενότητα:

  • Θα μελετήσουμε τις δευτερεύουσες χρονικές προτάσεις και θα δούμε τις χρονικές σχέσεις μεταξύ των γεγονότων και πώς αυτές εκφράζονται στο λόγο μας.
  • Θα μελετήσουμε τους υποθετικούς λόγους και θα μάθουμε να τους χρησιμοποιούμε κατάλληλα για να δηλώσουμε τις προϋποθέσεις για την εκπλήρωση μιας ενέργειας.
  • Θα συνειδητοποιήσουμε ότι οι σημασίες μερικών λέξεων περιλαμβάνονται στη σημασία μιας άλλης λέξης και αποτελούν εξειδικεύσεις της.
  • Θα μάθουμε να ορίζουμε διάφορες έννοιες με την ακρίβεια και τη σαφήνεια που απαιτούνται σε κάθε περίσταση.
  • Θα μιλήσουμε για τη φτώχεια, την αδικία, την καταπίεση και τα άλλα βάσανα του κόσμου μας και θα δούμε κριτικά και αυτοκριτικά τη στάση μας απέναντι σ’ αυτά.
  • Θα μιλήσουμε για την αξία της αλληλεγγύης και θα σκεφτούμε με ποιες μορφές μπορεί αυτή να εκδηλωθεί σήμερα.

7η ενότητα: Τέχνη, μια γλώσσα για όλους, σε όλες τις εποχές

­­­Σ’ αυτή την ενότητα:

  • Θα μελετήσουμε τους τρόπους με τους οποίους δηλώνουμε τα αποτελέσματα ενός γεγονότος ή την αντίθεση ανάμεσα σε δύο γεγονότα.
  • Θα ασκηθούμε στη χρήση των αποτελεσματικών και των εναντιωματικών δευτερευουσών προτάσεων.
  • Θα μιλήσουμε για ένα σχήμα λόγου, τη μετωνυμία.
  • Θα συζητήσουμε για την Τέχνη και τους καλλιτέχνες, αλλά και για το ρόλο που παίζει η Τέχνη στη ζωή κάθε ανθρώπου.
  • Θα κρίνουμε από αισθητική άποψη όσα συνθέτουν το περιβάλλον μας και θα εκφραστούμε καλλιτεχνικά με διάφορα μέσα.

8η ενότητα - Μπροστά στο μέλλον

­­­Σ’ αυτή την ενότητα:

  • Θα γνωρίσουμε τα μόρια, τις άκλιτες λεξούλες που χρωματίζουν το λόγο μας.
  • Θα ανακεφαλαιώσουμε και θα συστηματοποιήσουμε όσα γνωρίζουμε για τα σημεία της στίξης.
  • Θα μιλήσουμε για τις δυνατότητες που έχουμε να χρησιμοποιούμε τις λέξεις με άλλες σημασίες, ανάλογα με τις επικοινωνιακές και εκφραστικές μας ανάγκες και θα αναφερθούμε σε μερικά σχήματα λόγου.
  • Θα ασκηθούμε στην περιληπτική απόδοση κειμένων.
  • Θα έχουμε την ευκαιρία να εκφράσουμε τα όνειρα και τις προσδοκίες, αλλά και τους φόβους και τις αγωνίες που νιώθουμε όλοι μπροστά στο άγνωστο που αντιπροσωπεύει το μέλλον.
  • Θα σκεφτούμε τους τρόπους που διαθέτουμε για να ορίσουμε το μέλλον μας, τόσο ως άτομα, όσο και ως κοινωνία.