Εισαγωγή : Ο κόσμος στα χρόνια του Χριστού - Η Καινή Διαθήκη

Στο κεφάλαιο αυτό οι μαθητές επιδιώκεται
- Να ανακαλέσουν στη μνήμη τους βασικά στοιχεία από την ιουδαϊκή ιστορία και τον χώρο της Παλαιστίνης και να αρχίσουν να διαπιστώνουν ομοιότητες και διαφορές μεταξύ ιουδαϊκής και χριστιανικής πίστης και ζωής.
- Να γνωρίσουν ότι για τον Ιησού Χριστό και για τη Βασιλεία του Θεού η πρώτιστη και αυθεντικότερη πηγή πληροφόρησης και μελέτης είναι η Κ. Διαθήκη, ιδιαίτερα τα 4 Ευαγγέλια.
- Να κατανοήσουν τι σημαίνουν μερικοί όροι που επικράτησαν και χρησιμοποιούνται από όλους για την Αγία Γραφή (Βίβλο) γενικά, ειδικά για την Κ. Διαθήκη και ειδικότερα για το Ευαγγέλιο.
- Να γνωρίσουν στοιχεία για τα υπόλοιπα βιβλία της Κ. Διαθήκης.
- Να ενημερωθούν για το πώς χρησιμοποιούμε τα καινοδιαθηκικά βιβλικά αναγνώσματα στην εκκλησιαστική λατρεία.
- Να συνεχίσουν την άσκηση πώς να χρησιμοποιούν τα καινοδιαθηκικά κείμενα.
Λέξεις-Κλειδιά: Καινή Διαθήκη, Ελληνορωμαϊκός κόσμος, Ισραηλιτικός κόσμος, Ευαγγέλια, Πράξεις Αποστόλων, επιστολές, Αποκάλυψη
A. Ο Ιησούς Χριστός έρχεται και εγκανιάζει τον καινούριο κόσμο του Θεού
Στο κεφάλαιο αυτό οι μαθητές επιδιώκεται
- Να πληροφορηθούν από τις ευαγγελικές διηγήσεις τα σχετικά με τον Ευαγγελισμό.
- Να κατανοήσουν το γεγονός του Ευαγγελισμού ως αφετηρία του καινούριου κόσμου του Θεού για χάρη των ανθρώπων.
- Να γνωρίσουν, από δείγματα της εκκλησιαστικής εικονογραφίας και υμνογραφίας, πώς και πόσο η Εκκλησία μας αγαπά και τιμά τη Θεοτόκο Μαρία.
- Να πληροφορηθούν τα σχετικά με τη Γέννηση του Χριστού γεγονότα.
- Να εμβαθύνουν στη σημασία του γεγονότος της Γέννησης του Χριστού και να κατανοήσουν ότι με αυτήν ξεκίνησε η Βασιλεία του Θεού στον κόσμο και έγινε δικαιολογημένα αιτία χαράς και ελπίδας για όλους.
- Να αντιληφθούν ότι τα Χριστούγεννα εκτός από τη χαρμόσυνη έχουν και τη δραματική, τη σταυρική διάστασή τους.
- Να προβληματιστούν για τον τρόπο με τον οποίο γιορτάζονται τα Χριστούγεννα συνήθως.
- Να ευαισθητοποιηθούν ώστε να τα γιορτάζουν και να τα ζουν όπως ταιριάζει στο μέγεθος, την ουσία και το βάθος του γεγονότος της Γέννησης του Χριστού.
- Να γνωρίσουν, να προσεγγίσουν και, κατά το δυνατόν, να νιώσουν τον Ιησού ως συνομήλικό τους.
- Να κατανοήσουν τη μεγάλη και αλλιώτικη αποστολή του Ιησού.
- Να συγκρατήσουν την πρόρρηση ότι ο Ιησούς θα είναι «σημείον αντιλεγόμενον».
- Να εγκύψουν στο περιεχόμενο και τη δυναμική του κηρύγματος και του κινήματος του Ιωάννη του Προδρόμου.
- Να εκτιμήσουν τη στάση του απέναντι στη συγκεκριμένη τότε πολιτική εξουσία και στο μαρτυρικό του τέλος.
- Να συνειδητοποιήσουν γιατί αυτός ο εκλεκτός άνθρωπος είναι αξιαγάπητος και αξιομίμητος και γιατί τον τιμά τόσο πολύ η Εκκλησία.
- Να πληροφορηθούν για τα γεγονότα σχετικά με τη Βάπτιση του Ιησού.
- Να συνειδητοποιήσουν: α) ότι τη μέρα αυτή εγκαινιάστηκε και ξεκίνησε η νέα ανθρωπότητα, β) ότι ο Ιησούς ως αρχηγός της αναλαμβάνει δημόσια το έργο του, γ) ότι όλοι οι πιστοί (και οι ίδιοι προσωπικά) με το βάπτισμά τους έχουν ενταχθεί σ’ αυτή τη νέα ανθρωπότητα.
- Να πληροφορηθούν γι’ αυτό το περιστατικό που σημειώθηκε στην αρχή της συστηματικής ανάληψης του δημόσιου έργου του Χριστού.
- Να αντιληφθούν τη διαφορετική εντελώς εικόνα περί Μεσσία που έδωσε ο Χριστός για τον Εαυτό του, καθώς και τον πυρήνα του κηρύγματός του για τη Βασιλεία του Θεού.
- Να πληροφορηθούν για τους μαθητές και τις μαθήτριες του Ιησού, ιδιαίτερα για τον κύκλο των Δώδεκα.
- Να γνωρίσουν την ανθρώπινη πλευρά του Ιησού και την ποιότητα της επικοινωνίας του με τους ανθρώπους.
- Να κατανοήσουν ότι κατ’ επέκταση ο κάθε χριστιανός είναι μαθητής του Χριστού και μέλος της Βασιλείας του Θεού.
Λέξεις-Κλειδιά: Ευαγγελισμός, Γέννηση, Μεσσίας, Γενέθλια, Χριστούγεννα, Ιωάννης Βαπτιστής, Πρόδρομος, Ιορδάνης, Μαθητές, Ναζαρέτ
B. Ο Χριστός με τη διδασκαλία του δείχνει τη Βασιλεία του Θεού

Στο κεφάλαιο αυτό οι μαθητές επιδιώκεται
- Να γνωρίσουν τον Ιησού ως υποδειγματικό παιδαγωγό και διδάσκαλο και να επισημάνουν τη θετική απήχησή του στον λαό.
- Να ενημερωθούν ειδικά για το τι είναι οι παραβολές του και πώς και τι φανέρωνε μ’ αυτές για τον καινούριο κόσμο του Θεού.
- Να κατανοήσουν ότι ο Ιησούς νοιάστηκε με ξεχωριστή συμπάθεια και αγάπη για τους αποπροσανατολισμένους καθώς και για τους θρησκευτικά αυτοδικαιούμενους.
- Να εκτιμήσουν ότι ο Θεός είναι αγαθός και εύσπλαχνος, πέρα από όλα τα ανθρώπινα μέτρα. Δέχεται με αγάπη και χαρά και ανορθώνει κάθε άνθρωπο που μεταστρέφεται.
- Να κατανοήσουν ότι με την παραβολή η Βασιλεία του Θεού προβάλλεται ως κοινωνία συνανθρώπινης σπλαχνικής αγάπης και συμπαράστασης, πέρα από κάθε είδους διακρίσεις.
- Να ευαισθητοποιηθούν ώστε να γίνουν και να είναι πάντοτε αληθινοί «πλησίον», σύμφωνα με το πρότυπο του σπλαχνικού Σαμαρείτη.
- Να προσεγγίσουν τις δύο βασικές αλήθειες της παραβολής:
- α) ο άνθρωπος στον καινούριο κόσμο του Θεού κρίνεται ανάλογα με όσα θετικά έπραξε ή παρέλειψε να κάνει για τους άλλους,
- β) ο Θεός κανέναν δεν αμείβει ή τιμωρεί, αλλά μόνον αγαπά και βοηθά όλους. Εμείς με τις ελεύθερες επιλογές μας καθορίζουμε τις καλές ή άσχημες συνέπειες για τη ζωή μας.
- Να συνειδητοποιήσουν ότι ο Ιησούς πρωτοποριακά έδειξε ευαισθησία, υπερασπίστηκε και εξύψωσε – με όσα συγκεκριμένα είπε και έπραξε – τις γυναίκες και τα παιδιά.
- Να εξετάσουν το πρόβλημα της δεινής θέσης γυναικών και παιδιών τότε και σήμερα.
- Να γνωρίσουν ένα μέρος από την επί του Όρους Ομιλία του Ιησού μαζί με μια χαρακτηριστική συναφή παραβολή.
- Να μελετήσουν το πρόβλημα της αγωνίας και του άγχους των περισσότερων ανθρώπων στην προσπάθειά τους για απόκτηση υλικών αγαθών.
- Να στοχαστούν για τη ζωή των ανθρώπων πάνω στις αλήθειες και τα μηνύματα των δύο κειμένων.
- Να μελετήσουν τις συναντήσεις του Χριστού με τους δύο και να κατανοήσουν και να εξηγήσουν γιατί ο ένας δεν προτίμησε ό,τι ζητούσε, ενώ ο άλλος άλλαξε ριζικά προς το θετικό.
- Να συνειδητοποιήσουν ότι κάποτε η προσκόλληση στα πλούτη μπορεί να στοιχίσει πολύ στη ζωή.
- Να κατανοήσουν και να συναισθανθούν ότι, κατά το πρότυπο του πάντοτε προσευχόμενου Χριστού, οι άνθρωποι προσεύχονται.
- Να συνειδητοποιήσουν το περιεχόμενο της «Κυριακής Προσευχής», ώστε να την αισθάνονται βαθύτερα όταν την απαγγέλλουν.
- Να αντιληφθούν την ευεργετική αξία της προσευχής στη ζωή των πιστών και τη δική τους.
Λέξεις-Κλειδιά: διδασκαλία, Βασιλεία του Θεού, παραβολές, άσωτος υιός, αγάπη, σαμαρείτης, πλησίον, Ζακχαίος, Πάτερ ημών
Γ. Ο Ιησούς με τα θαύματά του φανερώνει χειροπιαστά τον καινούριο κόσμο του Θεού
Στο κεφάλαιο αυτό οι μαθητές επιδιώκεται
- Να αντιληφθούν ότι ο Χριστός είναι ο Κύριος της φύσης και της ζωής.
- Να μελετήσουν τη μικρή ευαγγελική διήγηση για ένα εντυπωσιακό θαύμα.
- Να επισημάνουν για ποια κυρίως κατάσταση τους έλεγξε ο Ιησούς (έλλειψη εμπιστοσύνης).
- Να κατανοήσουν τι είναι τα θαύματα του Χριστού και τι φανερώνουν για τον Ίδιο και για τη Βασιλεία του Θεού.
- Να γνωρίσουν τις αντιλήψεις για την ασθένεια που επικρατούσαν στην εποχή του Χριστού.
- Να συγκρατήσουν την αλήθεια που φανερώθηκε, ότι δηλαδή ο Ιησούς ελευθερώνει τον ασθενή διπλά: σωματικά και ψυχικά.
- Να κατανοήσουν τους λόγους για τους οποίους υπέφερε διπλά ο εκ γενετής τυφλός.
- Να παρακολουθήσουν τη συνταρακτική εξέλιξη των γεγονότων και τη σταδιακή αλλά και ριζική αλλαγή και ωρίμανση του θεραπευθέντος τυφλού.
- Να αξιολογήσουν την εικόνα των θρησκευτικών ηγετών της εποχής (στείρες πεποιθήσεις, τυφλοί μπροστά στα ολοφάνερα, τραγικά αδιέξοδη στάση τους).
- Να αντιληφθούν σ’ αυτό το γεγονός τον Ιησού ως κυρίαρχο πάνω στο θάνατο και να σχολιάσουν τη συμπεριφορά του Ιαείρου προς τον Ιησού.
- Να συνειδητοποιούν ότι ο θάνατος δεν έχει τον τελευταίο λόγο πάνω στη ζωή και ότι ο καινούργιος κόσμος της Βασιλείας του Θεού είναι ο κόσμος της ζωής.
- Να κατανοήσουν τη σημασία του γεγονότος για τους μαθητές του Χριστού, αλλά και για τους πιστούς του παντοτινά.
- Να αντιληφθούν ότι το γεγονός της θεοφάνειας αποτελεί κορυφαία στιγμή αυτοφανέρωσης του Ιησού ως Θεανθρώπου.
- Να συνειδητοποιήσουν το νόημα της Μεταμόρφωσης στην προσωπική ζωή και τις σχέσεις των πιστών.
Λέξεις-Κλειδιά: θαύματα, παράλυτος, Καπερναούμ, τυφλός, ανάσταση, δώρο της ζωής, Μεταμόρφωση
Δ. Η Βασιλεία του Θεού πορεύεται μέσα από τα Πάθη και την Ανάσταση του Χριστού
Στο κεφάλαιο αυτό οι μαθητές επιδιώκεται
- Να μελετήσουν τη διήγηση του ευαγγελιστή Ιωάννη για την ανάσταση του Λαζάρου.
- Να προσεγγίσουν την αλήθεια που ο Χριστός διαβεβαίωσε: «Εγώ ειμί η ζωή και η ανάστασις».
- Να γνωρίσουν τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν κατά την είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα και στον Ναό λίγες μέρες πριν από τα Πάθη και την Ανάστασή του.
- Να επισημάνουν ότι όλα αυτά αποκάλυπταν ότι ο Χριστός ήταν ένας εντελώς διαφορετικός Μεσσίας απ’ αυτόν που σχεδόν όλοι τότε περίμεναν.
- Να γνωρίσουν όσα συνέβησαν ύστερα από την είσοδο του Ιησού στα Ιεροσόλυμα έως το τέλος του Μυστικού Δείπνου.
- Να συνειδητοποιήσουν τη σημασία της σύνδεσης αυτού του Δείπνου με το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας.
- Να γνωρίσουν τα τελευταία λόγια του Χριστού προς τους μαθητές του πριν από τη σύλληψή του.
- Να συγκρατήσουν τις δραματικές σκηνές στον κήπο της Γεθσημανή.
- Να γνωρίσουν όλες τις σκηνές της δίκης του Ιησού.
- Να διαπιστώσουν ότι αυτή η δίκη ήταν μια τραγική και αξιοθρήνητη δικαστική παρωδία.
- Να αξιολογήσουν τη στάση που κράτησε ο Ιησούς στο δικαστήριο (τρεις λόγοι του και μια σιωπή), την άρνηση αλλά και τη μετάνοια και τα πικρά δάκρυα του Πέτρου.
- Να γνωρίσουν όσα οδυνηρά και τραγικά διαδραματίστηκαν κατά τη δίκη του Ιησού από τον Πιλάτο στο πραιτώριο (διοικητήριο).
- Να μελετήσουν σε όλες τις λεπτομέρειες, στιγμή προς στιγμή, τα γεγονότα των Παθών, της Σταύρωσης και της Ταφής του Ιησού.
- Να κατανοήσουν τη φράση του Χριστού: «Πάτερ, άφες αυτοίς. ου γαρ οίδασι τι ποιούσι».
- Να συνειδητοποιήσουν ότι για τους χριστιανούς η Σταύρωση του Χριστού είναι το δραματικότερο και φοβερότερο γεγονός στην ιστορία της ανθρωπότητας, αφού τα πλάσματα σταύρωσαν τον Πλάστη τους.
- Να γνωρίσουν τα σχετικά με την Ανάσταση του Χριστού γεγονότα.
- Να κατανοήσουν ότι για τους χριστιανούς τον τελευταίο λόγο στη ζωή δεν έχει ο θάνατος αλλά ο Σταυρωθείς και Αναστάς και ότι η Ανάσταση του Χριστού είναι απαρχή της τελικής καθολικής ανάστασης.
- Να αντιληφθούν πώς οι εικονογράφοι, οι υμνογράφοι και οι ποιητές ζουν, γιορτάζουν και εκφράζουν την Ανάσταση του Χριστού και πώς τη συνδέουν με τη ζωή μας.
- Να ενημερωθούν για το γεγονός της Ανάληψης του Χριστού.
- Να εκτιμήσουν την αξία και σπουδαιότητα της διαβεβαίωσης του Ιησού προς τους μαθητές, και κατ’ επέκταση προς κάθε χριστιανό: «θα είμαι μαζί σας πάντα ως τη συντέλεια του κόσμου».
Λέξεις-Κλειδιά: Πάθη, Ανάσταση, Λάζαρος, Ιεροσόλυμα, Ναός, Μυστικός Δείπνος, Ιούδας, Γεθσημανή, Πιλάτος, σταύρωση, ταφή, Πάσχα, Ανάληψη