φωτογραφία φόντου

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ

Περιγραφη

­ΕξώφυλλοΣτη Β' Γυμνασίου οι μαθητές έχουν ήδη διαμορφώσει μια στάση απέναντι στο μάθημα της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και έχουν συνειδητοποιήσει την ενιαία μορφή της Ελληνικής. Οι μαθητές έχουν κατανοήσει ότι υπάρχουν πολλά κοινά σημεία μεταξύ της α.ε. και της ν.ε. σε επίπεδο λεξιλογικό-σημασιολογικό και μορφοσυντακτικό.

Σε αυτή την τάξη οι μαθητές εισάγονται σταδιακά σε μορφές και δομές της α.ε., όπως είναι οι υπόλοιπες εγκλίσεις εκτός της οριστικής (η οποία έχει ήδη διδαχθεί), οι ονοματικοί και οι επιρρηματικοί προσδιορισμοί κ.ά. Θεωρείται ότι έχουν αποκτήσει έναν βαθμό εξοικείωσης με το αρχαίο κείμενο και ότι το αντιμετωπίζουν, αν όχι με απόλυτη άνεση, τουλάχιστον με διάθεση να το «αποκωδικοποιήσουν» με συγκεκριμένη μέθοδο. Επίσης, για τα φαινόμενα ετυμολογίας, γραμματικής και σύνταξης πρέπει να έχουν συνειδητοποιήσει ότι ο καλύτερος τρόπος να τα προσεγγίζουν είναι να μελετούν, όπου είναι δυνατόν, και τη σύγχρονη μορφή τους.

Αναλυτικο Προγραμμα

Για το ισχύον αναλυτικό πρόγραμμα του μαθήματος, μεταβείτε στην αντίστοιχη ενότητα ακολουθώντας τον σύνδεσμο 'Προγράμματα Σπουδών'.

Στοχοι

Με τη διδασκαλία κειμένων της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραμματείας από το πρωτότυπο επιδιώκεται οι μαθητές:

  • να γνωρίσουν την πνευματική δημιουργία των αρχαίων Ελλήνων, με την οποία συνδέεται άρρηκτα ο νεοελληνικός πολιτισμός και η οποία αποτέλεσε τη βάση για τη διαμόρφωση του ελληνορωμαϊκού και, αργότερα, του δυτικοευρωπαϊκού πολιτισμού,
  • να επικοινωνήσουν με κείμενα που προβάλλουν τη σπουδαιότητα του αρχαίου κόσμου, δηλαδή φωτίζουν σημαντικές στιγμές της αρχαίας πολιτισμικής δραστηριότητας και περιλαμβάνουν τα κύρια σημεία για τη δημιουργία μιας εικόνας του αρχαίου κόσμου - κατά το δυνατόν σφαιρικής,
  • να ανακαλύψουν και να εκτιμήσουν τη λογοτεχνική αξία των έργων των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων,
  • να γνωρίσουν τους βασικούς κανόνες και τη δομή της αρχαίας ελληνικής γλώσσας μέσα από τα πρωτότυπα κείμενα, χωρίς τη μεσολάβηση του μεταφραστή, και αποκτήσουν έτσι μια πρώτη αίσθηση της αρμονίας, της πυκνότητας, της ακρίβειας και της ποικιλίας αυτής της γλώσσας, όπως χρησιμοποιήθηκε στα κείμενα της κλασικής εποχής.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΑΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Ενότητα 1: Πατρική Δικαιοσύνη

Α. Κείμενο: Κλαύδιος Αἰλιανός, Ποικίλη Ἱστορία 1.34
Με τη διδασκαλία αυτού του κειμένου αναμένεται οι μαθητές:

  • να κατανοήσουν την έννοια της τιμωρίας, όπως την αντιλήφθηκε ο Ρακώκης, και να την αξιολογήσουν,
  • να σχολιάσουν την απόφαση του Αρταξέρξη να κάνει τον Ρακώκη δικαστή,
  • να συζητήσουν σχετικά με την αποτελεσματικότητα της θανατικής ποινής ως μέσου απόδοσης δικαιοσύνης και παραδειγματισμού,
  • να συνειδητοποιήσουν την πολιτική και κοινωνική σημασία του περιστατικού.

Β. Ετυμολογικά
Διδακτικός στόχος: η επανάληψη της θεωρίας που διδάχθηκαν οι μαθητές στην Α' Γυμνασίου στο πλαίσιο της παραγωγής των λέξεων στην α.ε.

Γ. Γραμματική
Διδακτικός στόχος: η επανάληψη της ύλης της γραμματικής και του συντακτικού που διδάχθηκαν οι μαθητές στην Α' Γυμνασίου και η κάλυψη ενδεχόμενων κενών στην κατανόηση φαινομένων.

Ενότητα 2: Το τέχνασμα του Θεμιστοκλή

Κεφάλαιο 2­Α. Κείμενο: Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι, Θεμιστοκλῆς 12.2-6 
Με τη διδασκαλία αυτού του κειμένου αναμένεται οι μαθητές:

  • να συνειδητοποιήσουν ότι στον πόλεμο δε μετρά μόνο η υπεροχή δυνάμεων, αλλά και η στρατηγική ευφυΐα και τα τεχνάσματα,
  • να γνωρίσουν μέσω μιας ιστορικής πηγής ένα σημαντικό επεισόδιο της ναυμαχίας της Σαλαμίνας, που έκρινε σε μεγάλο βαθμό την έκβασή της.

Β1. Λεξιλογικός Πίνακας
Διδακτικός στόχος: η επαφή των μαθητών με τη λεξιλογική οικογένεια του ρ. λέγω.

Β2. Ετυμολογικά 
Διδακτικός στόχος: η εισαγωγή του μαθητή στις βασικές έννοιες της σύνθεσης των λέξεων, του δεύτερου μηχανισμού εμπλουτισμού του λεξιλογίου μιας γλώσσας.

Γ. Γραμματική - Σύνταξη
Διδακτικός στόχος:  η συνέχιση της διδασκαλίας της γ' κλίσης ουσιαστικών με τη μελέτη της κλίσης των συμφωνόληκτων (αφωνόληκτων και ημιφωνόληκτων).

Ενότητα 3: Το χρέος του ιστορικού

Κεφάλαιο 3­Α. Κείμενο: Πολύβιος, Ἱστορίαι 1.14.4-7
Με τη διδασκαλία αυτού του κειμένου αναμένεται οι μαθητές:

 

  • να κατανοήσουν τις αρετές που πρέπει να διαθέτει ο ιστορικός και, κυρίως, την αντικειμενικότητα στην παρουσίαση των γεγονότων,
  • να συνειδητοποιήσουν τη δυσκολία του έργου του ιστορικού, που πρέπει πρωτίστως να τηρεί απόσταση από ανθρώπους και γεγονότα,
  • να συνειδητοποιήσουν ότι η αλήθεια είναι η μεγαλύτερη αρετή ενός ιστορικού έργου και ότι αυτή, εφόσον μπορεί να τεκμηριωθεί, καθορίζει και την αξία του.

Β1. Λεξιλογικός Πίνακας
Διδακτικός στόχος: ο εμπλουτισμός του λεξιλογίου των μαθητών με παράγωγα και σύνθετα του ρ. κοσμέω, κοσμῶ.

Β2. Ετυμολογικά
Διδακτικός στόχος: η μελέτη της σύνθεσης λέξεων με α' συνθετικό λέξη κλιτή και συγκεκριμένα, ουσιαστικό.

Γ1. Γραμματική 
Διδακτικός στόχος: η ολοκλήρωση της διδασκαλίας των συμφωνόληκτων ουσιαστικών της γ' κλίσης (υγρόληκτα, συγκοπτόμενα διπλόθεμα υγρόληκτα, σιγμόληκτα αρσενικά και ακατάληκτα ουδέτερα σιγμόληκτα σε -ος).

Γ2. Σύνταξη
Διδακτικός στόχος: η εξοικείωση των μαθητών με βασικά στοιχεία που αφορούν στην κατά παράταξη και καθ' υπόταξη σύνδεση και στο ασύνδετο σχήμα.

Ενότητα 4: Οι Σεληνίτες

Κεφάλαιο 4 Α. Κείμενο: Λουκιανός, Ἀληθής Ἱστορία 1.23-26
Με τη διδασκαλία αυτού του κειμένου αναμένεται οι μαθητές:
  • να θυμηθούν τη γνωριμία τους με τον Λουκιανό στην προηγούμενη τάξη και να ανακαλέσουν στη μνήμη τους χαρακτηριστικά του έργου του συγγραφέα,
  • να συζητήσουν τον τίτλο του έργου και να αναζητήσουν κατόπιν τους σκοπούς της συγγραφής του,
  • να συνδέσουν τις εικόνες του κειμένου με σύγχρονα τεχνολογικά επιτεύγματα, π.χ. τους δορυφόρους, που, όπως το «κάτοπτρον» του κειμένου, μπορούν να δώσουν από μεγάλη απόσταση λεπτομερείς φωτογραφίες αντικειμένων τα οποία βρίσκονται στην επιφάνεια της Γης,
  • να προβληματιστούν επάνω στη σημασία που έχει για τη γενιά τους η κατάκτηση της Σελήνης και όλη η προσπάθεια που γίνεται από τον άνθρωπο να εξερευνήσει το Διάστημα.
Β1. Λεξιλογικός Πίνακας
Διδακτικός στόχος: η γνωριμία των μαθητών με τη λεξιλογική οικογένεια του επιθέτου καλός.

Β2. Ετυμολογικά
Διδακτικός στόχος: η εξοικείωση των μαθητών με τη σύνθεση λέξεων με α' συνθετικό επίθετο.

Γ. Γραμματική
Οι διδακτικοί στόχοι για τη Γραμματική σ' αυτή την ενότητα είναι:

 

  • η μελέτη της κλίσης των τριτόκλιτων επιθέτων σε -ύς, -εῖα, -ύ,
  • η εξοικείωση των μαθητών με την υποτακτική έγκλιση και ειδικότερα με τον σχηματισμό και την κλίση της υποτακτικής ενεστώτα και αορίστου των φωνηεντόληκτων και αφωνόληκτων ρημάτων στην ε.φ.

Ενότητα 5: Η ελεημοσύνη βασίλισσα των αρετών

Κεφάλαιο 5 Α. Κείμενο: Ἰωάννης Χρυσόστομος, Εἰς τὸ ῥητὸν τοῦ Προφήτου Δανΐδ, PG 55, 517-518 
Με τη διδασκαλία αυτού του κειμένου αναμένεται οι μαθητές:

  • να έρθουν σε επαφή με ένα θεολογικό έργο ενός από τους σημαντικότερους Πατέρες της Εκκλησίας,
  • να ανιχνεύσουν το ρητορικό ύφος του αποσπάσματος,
  • να αντιληφθούν πώς αξιοποιεί ο Ιωάννης Χρυσόστομος δύο κατεξοχήν πολιτικούς όρους (ἰσονομίαν και εὐθύνας) προσαρμόζοντάς τους στη χριστιανική ιδεολογία,
  • να συνειδητοποιήσουν την πνευματική και κοινωνική διάσταση της ελεημοσύνης (πνευματική, γιατί ο άνθρωπος αναπτύσσει τη σχέση του με τον Θεό, και κοινωνική, γιατί ο άνθρωπος με αυτήν μειώνει την απόσταση και υποβαθμίζει τις διαφορές από τον συνάνθρωπό του),
  • να συγκρίνουν την έννοια της ελεημοσύνης, όπως περιγράφεται στο απόσπασμα, με την έννοια της ελεημοσύνης, όπως την αντιλαμβανόμαστε σήμερα (αρνητικό περιεχόμενο, οίκτος).

Β1. Λεξιλογικός Πίνακας
Διδακτικός στόχος: η μελέτη της λεξιλογικής οικογένειας του ρ. ἄγω, το οποίο προσφέρει πλήθος α.ε. και ν.ε. ομόρριζων λέξεων.

Β2. Ετυμολογικά
Διδακτικός στόχος: η μελέτη του σχηματισμού σύνθετων λέξεων με α' συνθετικό ρήμα.

Γ1. Γραμματική
Οι διδακτικοί στόχοι για τη Γραμματική σ' αυτή την ενότητα είναι:

  • η εξοικείωση των μαθητών με τον σχηματισμό και την κλίση της υποτακτικής ενεστώτα του ρ. εἰμί και της υποτακτικής παρακειμένου των φωνηεντόληκτων και αφωνόληκτων ρημάτων στην ε.φ.,
  • η γνωριμία με τη χρήση και την κλίση της αυτοπαθητικής αντωνυμίας.

Γ2. Σύνταξη
Διδακτικός στόχος: ο εμπλουτισμός των βασικών γνώσεων των μαθητών για τη σύνταξη του απαρεμφάτου με απρόσωπα ρήματα.

Ενότητα 6: Η ευθύνη για την παιδεία των νέων

Κεφάλαιο 6Α. Κείμενο: Ξενοφῶν, Ἀπολογία Σωκράτους 19-21
Με τη διδασκαλία αυτού του αποσπάσματος αναμένεται οι μαθητές:

  • να εκτιμήσουν και να απολαύσουν τη ζωντάνια ενός διαλογικού κειμένου (το κείμενο έχει διασκευαστεί σε διαλογική μορφή),
  • να γνωρίσουν καλύτερα τη φιλοσοφία και το ήθος του Σωκράτη,
  • να επιχειρηματολογήσουν σχετικά με τη σημασία της εξειδικευμένης γνώσης,
  • να εκθέσουν τις προσωπικές τους απόψεις επάνω στο δίπτυχο παιδεία-εκπαίδευση εντοπίζοντας ομοιότητες και διαφορές μεταξύ των δύο εννοιών.

Β1. Λεξιλογικός Πίνακας
Διδακτικός στόχος: η γνωριμία των μαθητών με τη λεξιλογική οικογένεια του ρ. πείθω.

Β2. Ετυμολογικά
Διδακτικός στόχος: η εξοικείωση των μαθητών με τη σύνθεση λέξεων με α' συνθετικό λέξη άκλιτη (επίρρημα, πρόθεση, αχώριστο μόριο).

Γ. Γραμματική
Οι διδακτικοί στόχοι για τη Γραμματική σ' αυτή την ενότητα είναι η εξοικείωση των μαθητών:

  • με τα δικατάληκτα σιγμόληκτα σε -ης, -ης, -ες και ενρινόληκτα σε -ων, -ων, -ον επίθετα της γ' κλίσης,
  • με την ερωτηματική αντωνυμία τίς, τίς, τί και
  • με την αόριστη αντωνυμία τὶς, τὶς, τὶ.

Ενότητα 7: Ένας στοργικός ηγέτης

Κεφάλαιο 7 Α. Κείμενο: Ξενοφῶν, Ἀγησίλαος 7.1-3
Με τη διδασκαλία αυτού του κειμένου αναμένεται οι μαθητές:

  • να αναλύσουν τις αρετές του ηγέτη, όπως παρουσιάζονται εδώ,
  • να εκθέσουν τις δικές τους απόψεις σχετικά με το αν οι αρετές αυτές είναι αναγκαίες και για τους σύγχρονους ηγέτες,
  • να επιβεβαιώσουν ή να απορρίψουν την άποψη του Ξενοφώντα ότι ο Αγησίλαος ήταν πρότυπο ηγέτη.

Β1. Λεξιλογικός Πίνακας
Διδακτικός στόχος: ο εμπλουτισμός του λεξιλογίου των μαθητών με α.ε. και ν.ε. λέξεις ομόρριζες του ρ. πράττω, το οποίο προσφέρει πλούσιο υλικό για επεξεργασία.

Β2. Ετυμολογικά
Διδακτικός στόχος: η μελέτη της σύνθεσης λέξεων με β' συνθετικό λέξη κλιτή.

Γ. Γραμματική
Οι διδακτικοί στόχοι για τη Γραμματική σ' αυτή την ενότητα είναι η μελέτη:

  • των σημασιών της ευκτικής,
  • του σχηματισμού και της κλίσης της ευκτικής ενεστώτα, μέλλοντα και αορίστου ε.φ. των φωνηεντόληκτων και αφωνόληκτων ρημάτων,
  • της κλίσης της αναφορικής αντωνυμίας ὅς, ἣ, ὃ και
  • της κλίσης της αναφορικής αντωνυμίας ὃστις, ἣτις, ὃ τι.

Ενότητα 8: Η γένεση της θρησκείας και της δικαιοσύνης

Κεφάλαιο 8 Α. Κείμενο: Κριτίας, Σίσυφος απ. 19, στ. 1-21
Με τη διδασκαλία αυτού του αποσπάσματος αναμένεται οι μαθητές:

  • να έρθουν σε επαφή με ένα ποιητικό κείμενο στο πρωτότυπο,
  • να κατανοήσουν τις απόψεις του σοφιστή για την προέλευση και τον ρόλο της θρησκείας και του νόμου,
  • να εκφράσουν δικές τους απόψεις σχετικά με τη θρησκευτική πίστη ως ανθρώπινη ανάγκη και αναζήτηση.

Β1. Λεξιλογικός Πίνακας
Διδακτικός στόχος: η γνωριμία των μαθητών με τη λεξιλογική οικογένεια του ουσ. ἆθλος.

Β2. Ετυμολογικά
Διδακτικός στόχος: η μελέτη της σύνθεσης λέξεων με β΄ συνθετικό λέξη κλιτή και συγκεκριμένα επίθετο.

Γ1. Γραμματική
Οι διδακτικοί στόχοι για τη Γραμματική σ' αυτή την ενότητα είναι η μελέτη:

  • του σχηματισμού και της κλίσης της ευκτικής ενεστώτα του ρ. εἰμί και του παρακειμένου των φωνηεντόληκτων και αφωνόληκτων βαρύτονων ρημάτων ε.φ.,
  • της κλίσης των αφωνόληκτων τρικατάληκτων επιθέτων γ' κλίσης σε -ας, -ασα, -αν.

Γ2. Σύνταξη
Διδακτικός στόχος: η εξοικείωση των μαθητών με τις έννοιες του άμεσου και του έμμεσου υποκειμένου.

Ενότητα 9: Η Καλλιπάτειρα

Κεφάλαιο 9 Α. Κείμενο: Παυσανίας, Ἑλλάδος Περιήγησις 5.6.7-8
Με τη διδασκαλία αυτού του κειμένου αναμένεται οι μαθητές:

  • να έρθουν σε επαφή με μια διήγηση ανεκδοτολογικού, χαρακτήρα την οποία παραθέτει ο Παυσανίας,
  • να αντιληφθούν τη σπουδαιότητα της νίκης στους Ολυμπιακούς Αγώνες κατά την αρχαιότητα (όπως αυτή προκύπτει από το γεγονός ότι τελικά η Καλλιπάτειρα δεν τιμωρήθηκε για την πράξη της),
  • να αντλήσουν στοιχεία για τη θέση της γυναίκας στην αρχαιότητα,
  • να εκφράσουν δικές τους απόψεις σχετικά με τη θέση της γυναίκας στην αρχαιότητα, αφού συγκεντρώσουν και άλλα στοιχεία από βιβλία ή από το Διαδίκτυο.

Β1. Λεξιλογικός Πίνακας
Διδακτικός στόχος: η γνωριμία των μαθητών με την πλούσια λεξιλογική οικογένεια του ρ. φέρω.

Β2. Ετυμολογικά
Διδακτικός στόχος: η μελέτη της σύνθεσης λέξεων με β΄ συνθετικό λέξη κλιτή και συγκεκριμένο ρήμα.

Γ. Σύνταξη
Διδακτικός στόχος: η εξοικείωση με την έννοια της συνημμένης και απόλυτης επιρρηματικής μετοχής και με τα ρήματα που συντάσσονται με κατηγορηματική μετοχή.

Ενότητα 10: Ένας δύσκολος αντίπαλος

Κεφάλαιο 10­Α. Κείμενο Λουκιανός, Νεκρικοὶ Διάλογοι 24.2-3
Με τη διδασκαλία αυτού του κειμένου αναμένεται οι μαθητές:

  • να επανεκτιμήσουν το είδος του λογοτεχνικού διαλόγου που γνώρισαν στην προηγούμενη τάξη και να συζητήσουν τη ζωντάνια στη διαγραφή των χαρακτήρων,
  • να παρακολουθήσουν τη μέθοδο της αναλογίας στην κατασκευή ενός επιχειρήματος,
  • να θυμηθούν από τον Όμηρο και από άλλα κείμενα που έχουν διδαχθεί τον τρόπο με τον οποίο οι αρχαίοι Έλληνες αντιλαμβάνονταν τη μοίρα.

Β1. Λεξιλογικός Πίνακας 
Διδακτικός στόχος: ο εμπλουτισμός του λεξιλογίου των μαθητών με α.ε. και ν.ε. ομόρριζα του ουσ. βίος.

Β2. Ετυμολογικά
Διδακτικός στόχος: η επανάληψη όσων διδάχθηκαν οι μαθητές στις Ενότητες 2–9 σχετικά με τη σύνθεση λέξεων.

Γ. Γραμματική - Σύνταξη
Διδακτικός στόχος: η επανάληψη της θεωρίας της γραμματικής και του συντακτικού των Ενοτήτων 2-9.

Ενότητα 11: Ο σεβασμός προς τους γονείς μέλημα του νόμου

Κεφάλαιο 11 Α. Κείμενο: Πλάτων, Νόμοι 881b-e
Με τη διδασκαλία αυτού του κειμένου αναμένεται οι μαθητές:

  • να προβληματιστούν πάνω στην αυστηρότητα των νόμων που προβλέπει ο Πλάτων για την Πολιτεία του και να τη δικαιολογήσουν,
  • να φανταστούν τα αποτελέσματα της επιβολής του συγκεκριμένου νόμου στο θέμα του σεβασμού προς τους γονείς,
  • να αναζητήσουν κοινά σημεία ή ριζικές αλλαγές στο σύστημα επιβολής δικαιοσύνης μεταγενέστερων εποχών,
  • να παρατηρήσουν ότι το απόσπασμα δεν έχει λογοτεχνικό ύφος (απουσία επιθέτων, σχημάτων λόγου κτλ.) και θυμίζει τα σύγχρονα νομικά κείμενα με το λιτό και αυστηρό του ύφος.

B1. Λεξιλογικός Πίνακας
Διδακτικός στόχος: ο εμπλουτισμός του λεξιλογίου των μαθητών με α.ε. και ν.ε. ομόρριζα του ρ. φεύγω.

Β2. Ετυμολογικά
Διδακτικός στόχος: η μελέτη της σύνθεσης λέξεων που έχουν ως β' συνθετικό λέξη άκλιτη.

Γ. Γραμματική
Οι διδακτικοί στόχοι για τη Γραμματική σ' αυτή την ενότητα είναι η μελέτη:

  • των σημασιών της προστακτικής και
  • του σχηματισμού και της κλίσης της προστακτικής ενεστώτα και αορίστου ε.φ. των φωνηεντόληκτων και αφωνόληκτων ρημάτων.

Ενότητα 12: Τα φαινόμενα απατούν

Κεφάλαιο 12­Α. Κείμενο Ἰωάννης Χρυσόστομος, Περὶ Λαζάρου, PG 48.1030-1031
Με τη διδασκαλία αυτού του αποσπάσματος αναμένεται οι μαθητές:

  • να έρθουν σε επαφή με ένα εκκλησιαστικό κείμενο που συνδέει με απλό τρόπο την αμαρτία με την αρρώστια και την τιμωρία με τη θεραπεία,
  • να παρατηρήσουν τον λιτό και εύληπτο λόγο του Χρυσοστόμου και να εξετάσουν αν αυτό το κείμενο είναι πειστικό και γιατί,
  • να εντοπίσουν στοιχεία ρητορικής τεχνικής (π.χ. ερωτήσεις, αντιθετική σύνδεση) στο κείμενο και να το συγκρίνουν με ανάλογα κείμενα της κλασικής αρχαιότητας.

Β1. Λεξιλογικός Πίνακας
Διδακτικός στόχος: ο εμπλουτισμός του λεξιλογίου των μαθητών με α.ε. και ν.ε. ομόρριζα του ουσιαστικού τέλος.

Β2. Ετυμολογικά
Διδακτικός στόχος: η μελέτη των νόθων σύνθετων λέξεων.

Γ. Γραμματική
Οι διδακτικοί στόχοι για τη Γραμματική σ' αυτή την ενότητα είναι η μελέτη:

  • του σχηματισμού και της κλίσης της προστακτικής ενεστώτα του ρ. εἰμί και του παρακειμένου των φωνηεντόληκτων και αφωνόληκτων βαρύτονων ρημάτων ε.φ.,
  • της κλίσης των ανώμαλων επιθέτων πολύς, πολλή, πολὺ και μέγας, μεγάλη, μέγα.

Ενότητα 13: Η σωστή στάση στο θέμα της τροφής

Κεφάλαιο 13­Α. Κείμενο Γάιος Μουσώνιος Ροῦφος (Στοβαῖος, Ἀνθολόγων 3.18.37), διασκευή
Με τη διδασκαλία αυτού του κειμένου αναμένεται οι μαθητές:

  • να γνωρίσουν τη σκέψη ενός συγγραφέα με διαχρονικές ιδέες στον τομέα της διατροφής,
  • να συζητήσουν την άποψη του συγγραφέα και να προβληματιστούν για την ανταπόκριση που βρίσκει στον σύγχρονο άνθρωπο.

Β1. Λεξιλογικός Πίνακας
Διδακτικός στόχος: ο εμπλουτισμός του λεξιλογίου των μαθητών με λέξεις της ετυμολογικής οικογένειας του ουσ. τὸ σῖτον, μιας λέξης που συναντάται συχνά τόσο στην α.ε. όσο και στη ν.ε. (με άλλη μορφή).

Β2. Ετυμολογικά
Διδακτικός στόχος: η γνωριμία των μαθητών με τις παρασύνθετες λέξεις και με τη διαδικασία δημιουργίας τους.

Γ. Γραμματική
Διδακτικός στόχος: η μελέτη του σχηματισμού και της κλίσης της υποτακτικής των φωνηεντόληκτων και αφωνόληκτων βαρύτονων ρημάτων στη μέση φωνή.

Ενότητα 14: Απρόσκλητοι βοηθοί

Κεφάλαιο 14Α. Κείμενο Κλαύδιος Αἰλιανός, Περὶ ζῲων ἰδιότητος 2.8
Με τη διδασκαλία αυτού του κειμένου αναμένεται οι μαθητές:
  • να απολαύσουν μια ευχάριστη διήγηση για τη «συνεργασία» των δελφινιών με τους ανθρώπους,
  • να εντοπίσουν όρους του λεξιλογίου των ναυτικών,
  • να αξιολογήσουν τη ζωντάνια της αφήγησης.
Β1. Λεξιλογικός Πίνακας
Διδακτικός στόχος: ο εμπλουτισμός του λεξιλογίου των μαθητών με την οικογένεια λέξεων του ρ. νέμω.

Β2. Ετυμολογικά
Οι διδακτικοί στόχοι για τα ετυμολογικά είναι:
  • η γνωριμία των μαθητών με τους άλλους τρόπους σχηματισμού λέξεων, δηλ. την ονοματοποιία και την αλλαγή του γραμματικού είδους η αλλιώς καταχρηστική παραγωγή (στην οποία καλό θα ήταν να μη δοθεί υπερβολική έμφαση),
  • η κατανόηση της μεταφορικής χρήσης των λέξεων, φαινόμενο που οι μαθητές διδάσκονται εκτενώς και στη ν.ε.

Γ. Σύνταξη
Διδακτικός στόχος: η πρώτη επαφή των μαθητών με τους ονοματικούς και επιρρηματικούς προσδιορισμούς της α.ε.

Ενότητα 15: Η Αθήνα προπύργιο της Ευρώπης

Κεφάλαιο 15­Α. Κείμενο Λυσίας, Ἐπιτάφιος τοῖς Κορινθίων βοηθοῖς 20-22 (διασκευή)
Με τη διδασκαλία αυτού του κειμένου αναμένεται οι μαθητές:

  • να έρθουν σε επαφή με έναν επιτάφιο λόγο και να εστιάσουν στον στόχο του ομιλητή,
  • να συνδέσουν τον λόγο με τις ιστορικές συνθήκες υπό τις οποίες εκφωνήθηκε.

Β1. Λεξιλογικός Πίνακας
Διδακτικός στόχος: ο εμπλουτισμός του λεξιλογίου των μαθητών με α.ε. και ν.ε. ομόρριζα του ρ. φρονέω, -.

Β2. Ετυμολογικά
Μετά την ολοκλήρωση της διδασκαλίας της σύνθεσης και από την Ενότητα 15 κ.ε. ο διδακτικός στόχος είναι πλέον η επανάληψη των ετυμολογικών φαινομένων που διδάχτηκαν οι μαθητές.

Γ1. Γραμματική
Διδακτικός στόχος: η μελέτη του σχηματισμού και της κλίσης της ευκτικής των φωνηεντόληκτων και αφωνόληκτων βαρύτονων ρημάτων στη μ.φ. και της ευκτικής μέλλοντα του ρ. εἰμί.

Γ2. Σύνταξη 
Διδακτικός στόχος: η εξοικείωση των μαθητών με βασικά χαρακτηριστικά των ομοιόπτωτων ονοματικών προσδιορισμών.

 

Ενότητα 16: Μεγαλόψυχη στάση

Κεφάλαιο 16­ Α. Κείμενο Ψευδο-Καλλισθένης, Μυθιστορία Ἀλεξάνδρου, 22
Με τη διδασκαλία αυτού του αποσπάσματος αναμένεται οι μαθητές:

  • να έρθουν σε επαφή με το πολύ διαδεδομένο και σημαντικό κείμενο της Μυθιστορίας Ἀλεξάνδρου, που αναδεικνύει ένα χαρακτηριστικό του Αλεξάνδρου, τη μεγαλοψυχία του,
  • να εντοπίσουν χαρακτηριστικά στοιχεία μιας επιστολής εκείνης της εποχής,
  • να ανακαλέσουν από την Ιστορία που διδάχθηκαν κατά το προηγούμενο έτος πράξεις του Αλεξάνδρου που φανερώνουν πολιτική σκοπιμότητα.

Β1. Λεξιλογικός Πίνακας
Διδακτικός στόχος: η εξοικείωση των μαθητών με την ετυμολογική οικογένεια του επιθέτου αἴτιος.

Β2. Ετυμολογικά
Διδακτικός στόχος: η επανάληψη φαινομένων σχετικών με τη σύνθεση λέξεων που έχουν διδαχθεί έως τώρα οι μαθητές.

Γ1. Γραμματική
Διδακτικός στόχος: η μελέτη του σχηματισμού και της κλίσης της προστακτικής των φωνηεντόληκτων και αφωνόληκτων βαρύτονων ρημάτων στη μ.φ., καθώς και των κτητικών αντωνυμιών.

Γ2. Σύνταξη 
Διδακτικός στόχος: η εξοικείωση των μαθητών με βασικά χαρακτηριστικά των ετερόπτωτων ονοματικών προσδιορισμών.

Ενότητα 17: Το πάθημα των ερωδιών

Κεφάλαιο 17 Α. Κείμενο: Παράφρασις τῶν τοῦ Διονυσίου Ἰξευτικῶν 2.9
Με τη διδασκαλία αυτού του αποσπάσματος αναμένεται οι μαθητές:

  • να έρθουν σε επαφή με ένα φυσιοδιφικό κείμενο που δίνει παραστατικά πληροφορίες για τους ερωδιούς,
  • να εντοπίσουν τα στοιχεία που συνδέονται με σημάδια τα οποία χρησιμοποιούν οι άνθρωποι για να προβλέπουν κυρίως τον καιρό.

Β1. Λεξιλογικός Πίνακας
Διδακτικός στόχος: η επαφή των μαθητών με τη λεξιλογική οικογένεια του ουσ. τὸ ὕδωρ.

Β2. Ετυμολογικά
Διδακτικός στόχος: η επανάληψη φαινομένων που έχουν διδαχθεί έως τώρα οι μαθητές.

Γ. Σύνταξη
Διδακτικός στόχος: να μελετήσουν οι μαθητές τα είδη των επιρρηματικών προσδιορισμών και, ειδικότερα, τα βασικά χαρακτηριστικά των εμπρόθετων.

Ενότητα 18: Τα μειονεκτήματα του γραπτού λόγου σε σχέση με τον προφορικό

Κεφάλαιο 18 Α. Κείμενο Ἀλκιδάμας, Περὶ Σοφιστῶν 15.27-28 (διασκευή)
Με τη διδασκαλία αυτού του αποσπάσματος αναμένεται οι μαθητές:

  • να έρθουν σε επαφή με ένα ρητορικό κείμενο το οποίο προβάλλει ορισμένη θέση και τη στηρίζει με επιχειρήματα,
  • να εντοπίσουν τις αναλογίες και τις παρομοιώσεις που χρησιμοποιεί ο ρήτορας, προκειμένου να καταστήσει τη σκέψη του πιο παραστατική και γλαφυρή,
  • να αντλήσουν στοιχεία ώστε, σε συνδυασμό με το μάθημα της νεοελληνικής γλώσσας, να συζητήσουν τις διαφορές μεταξύ του γραπτού και του προφορικού λόγου.

Β1. Λεξιλογικός Πίνακας
Διδακτικός στόχος: ο εμπλουτισμός του λεξιλογίου των μαθητών με παράγωγα και σύνθετα του ουσ. δόξα, που προέρχεται από το α.ε. ρήμα δοκῶ.

Β2. Ετυμολογικά
Διδακτικός στόχος: η επανάληψη των φαινομένων που διδάχθηκαν οι μαθητές στις Ενότητες 11-18.

Γ. Γραμματική - Σύνταξη
Διδακτικός στόχος: η επανάληψη των φαινομένων που διδάχθηκαν οι μαθητές στις Ενότητες 11-18.­