φωτογραφία φόντου

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ

Περιγραφη

Στη μουσική αγωγή και παιδεία σας είναι αφιερωμένο το διδακτικό πακέτο «Μουσική Α' Γυμνασίου» που επιδιώκει να αναπτύσσεστε σύμμετρα, ολόπλευρα και σφαιρικά και να αρμενίζετε με ποικίλες μουσικές δρaστηριότητεs συνταιριaσμένεs σε ένα ευρύ φάσμα μουσικών εμπειριών. Έτσι, ολοκληρώνεται η αισθητική σas καλλιέργεια, η χαρά και η μουσική ανάπτυξη που αποχτάτε από την επαφή σαs με τον κόσμο των ήχων και των ρυθμών.

Η οργάνωση και η έκφραση των συναισθημάτων σαs, η εκτίμηση και η αγάπη για τη μουσική και για το ωραίο θα σαs συντροφεύουν σε ένα ταξίδι γεμάτο από εκπλήξεις και θα είναι η μουσική σας παιδεία για τη χρονιά αυτή. Ευχόμαστε να γεμίσει την ψυχή σas με μουσικές εμπειρίεs και το επιλεγμένο υλικό του βιβλίου να σas εξασφαλίσει την ισορροπία και την ποιοτική διάσταση του τρόπου της σκέψης και της δράσηs σας.

Μέσα από τις σελίδεs των βιβλίων τηs Μουσικήs προσπαθήσαμε να δημιουργήσουμε τις συνθήκες για να περιπλανηθείτε σε κόσμουs καινούριουs και παλιούs, να χορέψετε, να συνθέσετε, να παίξετε με τους ήχους και τους ρυθμούs, να πειραματιστείτε με διάφορα υλικά και μέσα της μουσικήs, να χρησιμοποιήσετε τους ηλεκτρονικούs υπολογιστέs, να τραγουδήσετε, να προβληματιστείτε δημιουργικά, να αυτο-εκφραστείτε, να γευθείτε και να μυρίσετε μουσικέs απ' όλα τα είδη και από διάφορεs γωνιέs τηs γηs.

Με αυτόν τον τρόπο θα πραγματοποιήσετε και άλλα σημαντικά βήματα που αφορούν την ουσιαστικότερη και βαθύτερη ανάπτυξη της μουσικήs ζωής σαs.

Αναλυτικο Προγραμμα

Για το ισχύον αναλυτικό πρόγραμμα του μαθήματος, μεταβείτε στην αντίστοιχη ενότητα ακολουθώντας τον σύνδεσμο 'Προγράμματα Σπουδών'.

Στοχοι

Με τη διδασκαλία της Μουσικής στο Γυμνάσιο επιδιώκονται οι παρακάτω επιμέρους σκοποί:­

  • Να αναπτυχθεί η ακουστική ικανότητα των μαθητών.
  • Να καλλιεργηθεί και να αναπτυχθεί η επιθυμία να τραγουδούν με τονική ακρίβεια.
  • Να μάθουν τα σύμβολα της μουσικής και να τα χρησιμοποιούν για αναπαραγωγή και δημιουργία μουσικής.
  • Να καλλιεργηθεί και να αναπτυχθεί, στο μέτρο του δυνατού για κάθε μαθητή, η ικανότητα αναπαραγωγής (εκτέλεσης) και δημιουργίας (σύνθεσης) μουσικής με σκοπό την προσωπική ικανοποίηση και την επικοινωνία με τους άλλους.
  • Να γνωρίσουν και να κατανοήσουν τα βασικά στοιχεία και έννοιες της θεωρίας, της μορφολογίας και της ιστορίας της μουσικής.
  • Να απολαμβάνουν την καλή μουσική, να την εκτιμούν και να επιδιώκουν να την ακούν.
  • Να γνωρίσουν τις παλαιότερες συνιστώσες της νεοελληνικής εθνικής μουσικής παράδοσης (το δημοτικό τραγούδι και το βυζαντινό εκκλησιαστικό μέλος) και να καλλιεργηθεί η αγάπη τους προς αυτές.
  • Να εκτιμούν τη μουσική κληρονομιά άλλων λαών.
  • Να καλλιεργήσουν την ικανότητά τους να αξιολογούν και να επιλέγουν συνθέσεις της λαϊκής και ελαφράς μουσικής.
  • Να αναπτύξουν τις ατομικές τους μουσικές ικανότητες.
  • Να συνδέσουν τη μουσική με τις άλλες τέχνες και τα άλλα γνωστικά αντικείμενα.
  • Να χρησιμοποιούν τη μουσική για να αναπτύσσουν πνεύμα ομαδικότητας, συνεργασίας, υπευθυνότητας, πειθαρχίας και επικοινωνίας.
  • Να γνωρίσουν, να εξοικειωθούν και να χρησιμοποιούν τη σύγχρονη τεχνολογία για θέματα μουσικής.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΑΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Α Ενότητα: Ρυθμός, Ήχος και Χρώματα

1. Διάλογοι στην ήπειρο του ρυθμού
Εισαγωγή στην έννοια του ρυθμού μέσα από ρυθμικά παιχνίδια, κίνηση, ακρόαση και αυτοσχεδιασμό, ερώτηση απάντηση (call and response).

2. Μουσικοί Διάλογοι και Αντίφωνα
Εισαγωγή στην έννοια του ρυθμού μέσα από ρυθμικά παιχνίδια, κίνηση, ακρόαση και αυτοσχεδιασμό. Μορφή σε μικροεπίπεδο (ερώτηση-απάντηση), αντιφωνία, οστινάτο.

3. Ανακαλύπτω τη φωνή
Εξερεύνηση των ιδιοτήτων του ήχου, σύγχρονες φωνητικές ηροσεγγίσεις και παραδείγματα από γραφικές παρτιτούρες.

4. Τα χρώματα των ήχων
Εξοικείωση με τον ήχο των κατηγοριών των οργάνων της Συμφωνικής Ορχήστρας.

Λέξείς - Κλειδιά: Ερώτηση-απάντηση, αντιφωνία, πολυρυθμία, ιδιόφωνα, μεμβρανόφωνα, αερόφωνα, ηχώ, spirituals, moderato, Βυζαντινά αντίφωνα, ήχος, ιδιότητες του ήχου, έκφραση, γραφική παρτιτούρα, γκλισσάντο, Λουτσιάνο Μπέριο, "Σεκουέντζα III" για γυναικεία φωνή, Τζωρτζ Κραμπ, "Αρχαίες φωνές παιδιών", τεχνικές φωνητικής εκτέλεσης, συμφωνική ορχήστρα, έγχορδα, χορδόφωνα, πνευστά, κρουστά

Β Ενότητα: Υφαίνω Μουσική

1α. Επιμένω μουσικά 1
Γνωριμία με το ρυθμικό και μελωδικό οστινάτο

1β. Επιμένω μουσικά 2
Απόκτηση περισσότερων εμπειριών στη χρήση ρυθμικού και μελωδικού οστινάτο. Γνωριμία με τον κανόνα.

2α. Μουσικές σε πέντε τόνους 1
Εκμάθηση της Πεντατονικής κλίμακας, του Μπορντούν και της συγκοπής.

2β. Μουσικές σε πέντε τόνους 2
Εκμάθηση τηε Πεντατονικής κλίμακας, των φθόγγων Ντο, Μι και Φα, της αξίας του μισού και του παρεστιγμένου μισού και Μπορντούν.

3. Ανεβαίνω τη σκάλα
Εκμάθηση της κλίμακαs της Ντο μείζονοs, του τόνου και του ημιτόνιου.

Λέξεις - Κλειδιά: οστινάτο, Ζωρζ Μπιζέ, Καριγιόν, γαλλικό κόρνο, κανόνας, Μάϊκλ Νάυμαν, Songs of Tony, χάλκινα πνευστά, κουαρτέτο σαξοφώνων, σαξόφωνο, Βαγγέλης, Μουσική Ποπ, πεντατονική κλίμακα, μπορντούν, συγκοπή, κορ ανγκλέ, διπλή γλωττίδα, Άντονιν Ντβόρζακ, Συμφωνία του "Νέου Κόσμου", Γκονγκ, μεταλλόφωνο, ξυλόφωνο, τσελέστα, Κλωντ Ντεμπυσύ, Ιμπρεσσιονισμός, Μωρίς Ραβέλ, Musical, κλίμακα, κλίμακα της Ντο μείζονοs, τόνοs, ημιτόνιο, μέτρο, tempo, andante, allegro, Ρίτσαρντ Pότζερs

Γ Ενότητα: Ας κάνουμε μια επανάληψη (1)

Επανάληψη: ερώτηση-απάντηση, οστινάτο, όργανα τηε ορχήστρας, κλίμακες (πεντατονική, Ντο μείζων).

Λέξεις - Κλειδιά: Κλίμακα της Σολ μείζονος, δίεση, αναίρεση, οπλισμός, τούμπα, τρομπόνι, βιολί, κοντραμπάσο, φλάουτο, κλαρίνο, καμίγ Σαιν-Σανς, "πρόσωμα με μεγάλα αφτιά", "Ελέφαντας", Γκούσταβ Χολστ, "Οι πλανήτες"

Δ Ενότητα: Υφαίνω και άλλη μουσική

1. Μουσική σε δύο χρόνους
Γνωριμία με το διμερές μέτρο και τα νυκτά μουσικά όργανα μπουζούκι και μπαγλαμάς.

2. Α, Β στη σειρά
Γνωριμία με τη διμερή μορφή, τη νότα Σι ύφεση και το φλάουτο.

3. Τί-κε-τα-κε
Αντίληψη των Δεκάτων Έκτων

4. Μουσική σε κύκλο
Εξοικείωση με τη μορφή Ροντό.

Λέξειs - Κλειδιά: Διμερές μέτρο, νυκτά μουσικά όργανα, μπουζούκι, μπαγλαμάς, Βασίλης Τσιτσάνης, Γιώργος Ζαμπέτας, Νίκος Σκαλκώτας, "ηπειρώτικος", πέντε ελληνικοί χοροί για έγχορδα, Μίκης Θεοδωράκης, "Ζορμπάς", Διμερής μορφή, Κλίμακα της Φα μείζονος, νότα Σι ύφεση, Μπατινερί, Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, Γκέοργκ Φρήντριχ Χαίντελ, "Μουσική των νερών", Μάνος Λοΐζος, Δέκατα Έκτα, Νικολάι Ρίμσκι-Κόρσακοφ, "Το πέταγμα της άγριας μέλισσας", Ελλιπές Μέτρο, Μορφή Ροντό, συγχορδία, συγχορδίες I και IV, Γιόζεφ Χάϋντν, Κοντσέρτο, τρομπέτα, Ζόλταν Κόνταϋ, "Το Βιεννέζικο Μουσικό Ρολόι", Σουίτα 'Χάρυ Γιάνος'.

Ε Ενότητα: Ταξιδεύω με τη μουσική

1α. Ταξίδι στο παρελθόν 1
Εξάσκηση και εμπέδωση της αντίληψης του τριμερούς μέτρου.

1β. Ταξίδι στο παρελθόν 2
Εκμάθηση και αναγνώριση της τριμερούς μορφής. Εφαρμογή των συγχορδιών I και V.

2. Στη χώρα του παραμυθιού
Εξοικείωση με το accelerando, το rallentando, το a tempo, τον τονισμό, το crescendo, diminuendo, τη μονομερή μορφή, την παύση τετάρτου και το τετραμερές μέτρο.

Λέξεις - Κλειδιά: Τριμερές μέτρο, σύζευξη διάρκειας και σύζευξη προσωδίας, λειτουργία, Φραντς Σούμπερτ, χορωδία, είδη φωνών, κιθάρα, τριμερής μορφή, συγχορδίες I και V, Χούμπερτινγκ Ένγκελμπερτ, "Το αίνιγμα", Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι, σουίτα μπαλέτου "Καρυοθραύστης", εμβατήριο, πιτσικάτο, κορώνα, πίκολο, μπάσο κλαρινέτο, accelerando, rallentando, a tempo, τονισμός, crescendo, dimi¬nuendo, στακάτο, μονομερής μορφή, παύση τετάρτου, τετραμερές μέτρο, φαγκότο, τύμπανα ορχήστρας, γκλόνκεσπίηλ, Έντουαρντ Γκρίηγκ, Σουίτα Πέερ Γκυντ, πόλκα, Γιόζεφ και Γιόχαν ο II Στράους.

ΣΤ Ενότητα: Χορεύω με τη μουσική

1α. Χορεύω Ελληνικά 1
Εκμάθηση του μέτρου 7/8, του Καλαματιανού ρυθμού, τηε Λα Ελάσσονος Αρμονικήε Κλίμακας, του Τριημιτονίου και της νότας Σολ δίεση.

1β. Χορεύω Ελληνικά 2 
Γνωριμία με τον Τσάμικο και το παραδοσιακό κλαρίνο

2. Χορεύω Ευρωπαϊκά
Γνωριμία με το βαλς.

Λέξεις - Κλειδιά: Μέτρο 7/8, Καλαματιανός, κλίμακα της λα ελάσσονος αρμονικης, τριημιτόνιο, νότα σολ δίεση, βιολί, πιάνο, Μάνος Χατζιδάκις, Άλκης Μπαλτάς, Μίκης Θεοδωράκης, Άξιον Εστι", Σκαλκώτας, Τσάμικος, 36 ελληνικοί χοροί, παραδοσιακό κλαρίνο, Βαλς, Λαίντλερ, Άρπα, Γιόχαν Στράους II

Ζ Ενότητα: Ας κάνουμε μια επανάληψη (2)

Εισαγωγή Από την όπερα "Κάρμεν" (Carmen)

Συνθέτης: Ζωρζ Μπιζέ (Georges Bizet)

Georges Bizet (1838 -1875): Το πιο γνωστό του έργο είναι η όπερα "Κάρμεν", ένα αριστούργημα γεμάτο πάθος και ζωντάνια.

Κάρμεν: Όπερα σε 4 πράξεις, σε λιμπρέτο των Μεϊγιάκ και Αλεβί, βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Μεριμέ. Γράφτηκε το 1875.

Υπόθεση: Η υπόθεση διαδραματίζεται στη Σεβίλλη, στη Βόρεια Ισπανία. Η Κάρμεν μια όμορφη τσιγγάνα που εργάζεται σε ένα εργοστάσιο τσιγάρων, είναι μια γυναίκα συναισθηματικά ελεύθερη. Αναγκάζει τον αξιωματικό Ντον Χοσέ να προδώσει το καθήκον του για να την ακολουθήσει και στο τέλος, μην αντέχοντας την εγκατάλειψη, να τη σκοτώσει.

Εισαγωγή (Overture): Στην εισαγωγή ακούγονται μουσικά θέματα τα οποία ο συνθέτης χρησιμοποιεί αργότερα στην όπερα. Έτσι δημιουργείται από την αρχή ο χαρακτήρας και η ατμόσφαιρα του έργου.

Λέξεις - Κλειδιά: Ζωρζ Μπιζέ, Εισαγωγή Κάρμεν.

Η Ενότητα: Σχέδιο συνθετικής εργασίας - Πρότζεκτ το νερό

Το νερό είναι ίσως το πολυτιμότερο αγαθό που μας παρέχει η φύση. Σκεπάζει τα 70% του πλανήτη μας. Οι άνθρωποι και τα ζώα έχουν στο σώμα τουε 60-70% νερό, ενώ στα κύτταρα το νερό φθάνει μέχρι και στα 90%. Απαντάται και στις τρεις μορφές στη γη: στερεή (πάγος, χιόνι), υγρή (νερό πηγών, ποταμών, θαλασσών) και αέρια (υδρατμοί στην ατμόσφαιρα). Στην υγρή του μορφή μας ξεδιψά και μας δροσίζει, μπορεί όμως να παφλάζει, να μας πιτσιλίζει και να μας βρέχει.

Η λέξη νερό προέρχεται από τη βυζαντινή/αρχαία ελληνική (και καθαρεύουσα) φράση νηρόν (νεαρόν) ύδωρ, το οποίο σήμαινε φρέσκο νερό, δηλαδή νερό που μόλις βγήκε από την πηγή.

Το νερό, ωε πηγή έμπνευσης στη μουσική δημιουργία.
Το νερό αποτελεί πηγή έμπνευσης για πολλούς καλλιτέχνες (ζωγράφους, ποιητές, λογοτέχνες, γλύπτες). Πολλοί συνθέτες εμπνεύστηκαν από τον ήχο του ρυακιού, της βροχής που πέφτει στο έδαφος ή στα φύλλα των δέντρων, τον ήχο των κυμάτων της θάλασσας κ.λπ. Το νερό είναι ακόμα και χώρος στον οποίο γίνονταν παραστάσεις (γόνδολες στη Βενετία, βάρκες στον Τάμεση κ.ά.).

Λέξεις - Κλειδιά: Ύδραυλις, Τύμπανα νερού, Γκονγκ νερού, Προγραμματική Μουσική, Μωρίς Ραβέλ, "Παιχνίδια του νερού", Λούντβιχ βαν Μπετόβεν, "Η καταιγίδα", Έντβαρντ Γκρίηγκ, "Η επιστροφή του Πέερ Γκυντ - Καταιγίδα στη θάλασσα", "Βαρκαρόλα", Ζακ Οφφενμπαχ, Τα παραμύθια του Χόβμαν, Γκυόργκι Λιγκέτι, "Ατμόσφαιρες".