φωτογραφία φόντου

Γλωσσικη Διδασκαλια
Α Γυμνασιου

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ

Περιγραφη

exof.png

Το Βιβλίο χωρίζεται σε δέκα (10) ενότητες, οι οποίες περιλαμβάνουν θέματα που σας απασχολούν και τα συζητάτε καθημερινά μεταξύ σας, με τους γονείς σας ή με άλλους ανθρώπους. Κάθε ενότητα έχει ως αφετηρία τρία έως τέσσερα κείμενα. Αυτά δεν είναι μόνο τα γραπτά κείμενα που συναντάτε σε σχολικά βιβλία, αλλά και άλλα με ποικίλες μορφές (ειδήσεις και άρθρα από εφημερίδες και περιοδικά, λογοτεχνικά κείμενα, διαφημίσεις, αφίσες, κόμικς, σκίτσα, χρηστικά κείμενα, ιστοσελίδες κτλ.). Υπάρχουν δηλαδή διαφορετικά είδη κειμένων, που έχουν ως στόχο από τη μια να κατανοήσετε ότι κάθε ένα από αυτά είναι χρήσιμο στην ανθρώπινη επικοινωνία και από την άλλη να ασκηθείτε στην κριτική μελέτη τους.

Από εκεί και πέρα, αρχίζει μια ενδιαφέρουσα αναζήτηση-παιχνίδι σε όλα τα μήκη και τα πλάτη των κειμένων. Ένα παιχνίδι κατανόησης αλλά και ανακάλυψης των ποικίλων χαρακτηριστικών τους: της γραμματικής και συντακτικής τους δομής, του λεξιλογίου, της οργάνωσης και των ιδεών τους. Όλα αυτά γίνονται με ποικίλες δραστηριότητες, οι οποίες έχουν ως αφετηρία και κατάληξη τα κείμενα. Τελικός στόχος: εσείς και η τάξη σε συνεργασία με τον καθηγητή να παραγάγετε προφορικά και γραπτά το δικό σας λόγο, να μιλήσετε, να επικοινωνήσετε.

Αναλυτικο Προγραμμα

Για το ισχύον αναλυτικό πρόγραμμα του μαθήματος, μεταβείτε στην αντίστοιχη ενότητα ακολουθώντας τον σύνδεσμο 'Προγράμματα Σπουδών'.

Στοχοι

Σκοπός της γλωσσικής διδασκαλίας είναι να κατακτήσουν οι μαθητές το βασικό όργανο επικοινωνίας της γλωσσικής τους κοινότητας, ώστε να επιτευχθούν οι παρακάτω στόχοι:

  • Να αναπτυχθούν διανοητικά και συναισθηματικά.
  • Να συνειδητοποιήσουν τη σημασία του λόγου για τη συμμετοχή στην κοινωνική ζωή, ώστε είτε ως πομποί είτε ως δέκτες του λόγου να μετέχουν στα κοινά ως ελεύθεροι δημοκρατικοί πολίτες με κριτική και υπεύθυνη στάση.
  • Να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τα δομικά και γραμματικά στοιχεία της νεοελληνικής γλώσσας στον προτασιακό και κειμενικό λόγο, ώστε να κατανοούν και να αιτιολογούν και τις τυχόν παρεκκλίσεις ή ανατροπές των παραπάνω στοιχείων.
  • Να εκτιμήσουν, επίσης, τη σημασία της γλώσσας ως βασικού φορέα της έκφρασης και του πολιτισμού κάθε λαού.
  • Να εκτιμήσουν την πολιτιστική τους παράδοση της οποίας βασικό στοιχείο και φορέας είναι η γλώσσα, σεβόμενοι συγχρόνως τη γλώσσα και τις πολιτιστικές αξίες άλλων λαών.
  • Να κατανοήσουν, τέλος, οι μαθητές ότι οι αλληλεπιδράσεις των λαών αποτυπώνονται και στη γλώσσα τους.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΑΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

1η ενότητα: Πρώτες μέρες σ' ένα νέο σχολείο

­Σ' αυτή την ενότητα: ­­

  • Θα προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τους παράγοντες της επικοινωνίας (ποιος μιλάει ή γράφει, σε ποιον, για ποιο σκοπό, με ποιο θέμα, πού και πότε).
  • Θα μελετήσουμε ποικίλους κώδικες επικοινωνίας.
  • Θα γνωρίσουμε διάφορα είδη προτάσεων.
  • Θα διαβάσουμε, θα μιλήσουμε και θα γράψουμε για τις σκέψεις και τα συναισθήματα από τις πρώτες μέρες στο νέο σχολείο, το Γυμνάσιο.
Βασικοί Όροι - Λέξεις κλειδιά:
ανταλλαγή μηνυμάτων, πομπός, δέκτης, κώδικας, προφορική επικοινωνία, γραπτή επικοινωνία, σήματα, πολυτροπικά κείμενα, απλή πρόταση, ελλειπτική πρόταση, επαυξημένη πρόταση, αποφαντικές προτάσεις, ερωτηματικές προτάσεις, επιφωνηματικές προτάσεις, ακροατής, συνθήκες επικοινωνίας, καταφατικές προτάσεις, αρνητικές προτάσεις

2η ενότητα: Επικοινωνία στο σχολείο

­Σ' αυτή την­ ενότητα: ­

  • Θα γνωρίσουμε καλύτερα διάφορα είδη του προφορικού και του γραπτού λόγου.
  • Θα μάθουμε να χρησιμοποιούμε το κατάλληλο ύφος και λεξιλόγιο ανάλογα με τον αποδέκτη του μηνύματος και το μέσο-δίαυλο μετάδοσής του.
  • Θα καταλάβουμε το ρόλο της παραγράφου σ' ένα κείμενο και θα ασκηθούμε να γράφουμε παραγράφους.
  • Θα συζητήσουμε με τους συμμαθητές μας και θα επικοινωνήσουμε (μέσα από κείμενα) με άλλους μαθητές.
Βασικοί Όροι - Λέξεις κλειδιά:
πομπός, δέκτης, σκοπός, μήνυμα, παράγραφος, θεματική πρόταση, λεπτομέρειες, κατακλείδα, παράγοντες, μέσο - δίαυλος επικοινωνίας, αυτονομία, συνδετικές λέξεις, περιθώριο­

3η ενότητα: Ταξίδι στον κόσμο της φύσης

­Σ' αυτή την εν­ότητ­α: ­

  • Θα γνωρίσουμε μαζί διαφορετικά είδη κειμένων:
    • τα περιγραφικά,
    • τα αφηγηματικά,
    • κείμενα στα οποία υπάρχουν επιχειρήματα.
  • Θα μάθουμε να κάνουμε την περίληψη ενός κειμένου.
  • Θα μιλήσουμε και θα γράψουμε για τη σχέση μας με τη φύση με αφορμή τα κείμενα.
Βασικοί Όροι - Λέξεις κλειδιά­:
περιγραφή, αναπαράσταση, χώρος, γλαυκότητα, αφήγηση, γεγονός, χρόνος, περίληψη, επιχείρημα, νόημα λέξεων, εικόνα

4η ενότητα: Φροντίζω για τη διατροφή και την υγεία μου

­Σ' αυτή την ενότ­ητα:

  • Θα μιλήσουμε για το ρόλο του ουσιαστικού και του επιθέτου στην πρόταση.
  • Θα μάθουμε τις διαφορετικές κλίσεις των ουσιαστικών και των επιθέτων.
  • Θα αντιληφθούμε πώς λειτουργούν οι βασικότεροι μηχανισμοί δημιουργίας λέξεων, η παραγωγή και η σύνθεση.
  • Θα συζητήσουμε και θα γράψουμε περιγράφοντας τη διατροφή μας σήμερα.
    • ­
Βασικοί Όροι - Λέξεις κλειδιά:
ονοματική φράση, ρηματική φράση, απλή μορφή, διευρυμένη μορφή, υποκείμενο, κατηγορούμενο, αντικείμενο, συμπλήρωμα, φυσικό γένος, γραμματικό γένος, ονομαστική, γενική, αιτιατική, κλητική, δικατάληκτα, τρικατάληκτα, ισοσύλλαβα, ανισοσύλλαβα, πρόθημα, παράγωγη λέξη, συνθετικό, κατάληξη

5η ενότητα: Γνωρίζω το μαγικό κόσμο του θεάτρου και του κινηματογράφου

­Σ' αυτή την ενότ­­ητα:

  • Θα καταλάβουμε το βασικό ρόλο του ρήματος στην πρόταση.
  • Θα μάθουμε τις μορφές του ρήματος και θα συσχετίσουμε μερικές από αυτές με τη σημασία του.
  • Θα μάθουμε ποια είναι τα συνδετικά ρήματα και πώς μπορούν να μας βοηθήσουν στην περιγραφή.
  • Θα αντιληφθούμε πώς παράγουμε ρήματα από άλλα μέρη του λόγου ή άλλα ρήματα.
  • Θα συνειδητοποιήσουμε το ρόλο του ρήματος σε μια αφήγηση και πόσο σημαντική είναι η επιλογή του κατάλληλου ρήματος σε ένα αφηγηματικό κείμενο.
    • ­
  • Θα διαβάσουμε και θα γράψουμε αφηγήσεις για το θέατρο και τον κινηματογράφο.
Βασικοί Όροι - Λέξεις κλειδιά: βασικό στοιχείο πρότασης, ρηματική φράση, ενικός, πληθυντικός, πρόσωπα ρημάτων, ενεργητική διάθεση ρημάτων, παθητική διάθεση ρημάτων, μέση διάθεση ρημάτων, ουδέτερη διάθεση ρημάτων, χρονική βαθμίδα, περιγραφή προσώπων, προθήματα, επιθήματα, έκφραση σκέψεων, έκφραση συναισθημάτων

6η ενότητα: Οι δημιουργικές δραστηριότητες στη ζωή μου

Σ' αυτή την ενότητα: ­­

  • Θα καταλάβουμε ότι κάθε πτώση του ουσιαστικού έχει συγκεκριμένες λειτουργίες μέσα στην πρόταση.
  • Θα συνειδητοποιήσουμε το ρόλο του ουσιαστικού, όταν προσδιορίζει άλλο ουσιαστικό.
  • Θα μάθουμε πώς σχηματίζουμε παράγωγα ουσιαστικά από άλλα ουσιαστικά, ρήματα και επίθετα.
  • Θα διακρίνουμε τα κύρια σημεία σε μια παράγραφο και θα μάθουμε να χρησιμοποιούμε πλαγιότιτλους.
  • Θα μιλήσουμε και θα γράψουμε για δραστηριότητες που μας ψυχαγωγούν και μας κάνουν να νιώθουμε δημιουργικοί.
Βασικοί Όροι - Λέξεις κλειδιά:
υποκείμενο, ονομαστική, αντικείμενο, αιτιατική, γενική, συνδετικά ρήματα, κατηγορούμενο υποκειμένου, κατηγορούμενο αντικειμένου, ετερόπτωτος, ομοιόπτωτος, ετερόπτωτοι προσδιορισμοί, γενική, διαστάσεις, μονάδες μέτρησης, ιδιότητα, σκοπός, χρήση, ομοιόπτωτος προσδιορισμός, παράθεση, επεξήγηση, καταλήξεις, επιθήματα, προθήματα, θεματική πρόταση, πλαγιότιτλος­

7η ενότητα: Ο κόσμος μέσα από την οθόνη-εικόνα

­­Σ' αυτή την ενότητα:

  • Θα αναγνωρίσουμε σε κείμενα τη σημασία και την κλίση του άρθρου.
  • Θα μάθουμε τους τρόπους παραγωγής επιθέτων.
  • Θα μελετήσουμε περισσότερο την οργάνωση της περιγραφής χώρου, προσώπου, κατάστασης κ.λπ.
  • Θα μιλήσουμε και θα γράψουμε για τον κόσμο της οθόνης-της εικόνας (της τηλεόρασης, του διαδικτύου κ.λπ).
Βασικοί Όροι - Λέξεις κλειδιά: άρθρο, οριστικό άρθρο, συγκεκριμένα άρθρα, γενικευτικά άρθρα

8η ενότητα: Αθλητισμός και Ολυμπιακοί Αγώνες: Παρακολουθώ και συμμετέχω

­Σ' αυτή την ενό­τητα:

  • Θα γνωρίσουμε την παρατακτική σύνδεση και το ασύνδετο σχήμα στο λόγο μας.
  • Θα μάθουμε ορισμένους συνδέσμους που χρησιμοποιούμε στην παρατακτική σύνδεση.
  • Θα μελετήσουμε τα σημεία στίξης που χρησιμοποιούμε στην παρατακτική σύνδεση και το ασύνδετο σχήμα.
  • Θα συνεχίσουμε τη μελέτη αφηγηματικών κειμένων και τις παρατηρήσεις μας πάνω στο λόγο της αφήγησης.
  • Θα συζητήσουμε και θα γράψουμε για τον αθλητισμό και τους Ολυμπιακούς Αγώνες στο παρελθόν και στην εποχή μας, είτε αθλούμαστε οι ίδιοι είτε μας αρέσει να παρακολουθούμε αγώνες.

Βασικοί Όροι - Λέξεις κλειδιά:
­περίοδος, κύρια/ανεξάρτητη πρόταση, εξαρτημένη/δευτερεύουσα πρόταση, σύνδεσμοι, παρατακτική σύνδεση, κόμμα, τελεία, ασύνδετο σχήμα, αντικειμενική στάση, υποκειμενική στάση

9η ενότητα: Ανακαλύπτω τη μαγεία της γνώσης

­Σ' αυτή την εν­ό­τητα: ­

  • Θα μιλήσουμε για τις σχέσεις των λέξεων μέσα στη φράση-πρόταση, τη δυνατότητα που έχουμε να τις συνδυάζουμε και να τις αντικαθιστούμε με άλλες (συνταγματικός - παραδειγματικός άξονας).
  • Θα αντιληφθούμε την ευελιξία και την οικονομία της ελληνικής γλώσσας.
  • Θα κατανοήσουμε τη χρήση ειδικού λεξιλογίου σε διαφορετικά είδη κειμένων.
  • Θα ασκηθούμε στο μετασχηματισμό ενός κειμένου σε διαφορετικό είδος λόγου.
  • Θα μιλήσουμε και θα γράψουμε για τη σχέση μας με το βιβλίο και τον κόσμο της γνώσης.
Βασικοί Όροι - Λέξεις κλειδιά:
συνταγματικός άξονας, παραδειγματικός άξονας, έμφαση­

10η ενότητα: Γνωρίζω τον τόπο μου και τον πολιτισμό του

­Σ' αυτή την ενότητα:

  • Θα μάθουμε να διακρίνουμε τις δευτερεύουσες προτάσεις από τις κύριες και να αναγνωρίζουμε τις λειτουργίες τους μέσα στην περίοδο.
  • Θα μελετήσουμε την υποτακτική σύνδεση των προτάσεων και τους συνδέσμους που χρησιμοποιούμε σε αυτήν.
  • Θα προσπαθήσουμε να αναγνωρίσουμε το ρόλο των σημείων στίξης στο λόγο.
  • Θα ασκηθούμε στη χρήση λεξικών.
  • Θα μιλήσουμε και θα γράψουμε ο καθένας για τον τόπο του και τον πολιτισμό του.
Βασικοί Όροι - Λέξεις κλειδιά:
αντικείμενο, υποκείμενο, επιρρηματικός προσδιορισμός, χρόνος, αιτία, σκοπός, αποτέλεσμα, υπόθεση, εναντίωση, υποτακτική σύνδεση, υποτακτικοί σύνδεσμοι, ανισοσύλλαβα ονόματα, δικατάληκτα ονόματα, δραματοποίηση, επιθήματα, ισοσύλλαβα ονόματα, παραγωγή, περίσταση επικοινωνίας, προθήματα, σύνθεση, τρικατάληκτα ονόματα, υποκοριστικά