φωτογραφία φόντου

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ

Περιγραφη

­Εξώφυλλο­Το μάθημα των Εικαστικών της Α' τάξης του Γυμνασίου, αποτελείται από 11 θεματικές ενότητες. Κάθε μία από τις έντεκα θεματικές ενότητες του βιβλίου του μαθητή, περιέχει τους παρακάτω γνωστικούς άξονες:

  • Εξοικείωση με απλά μέσα και υλικά
  • Μορφικά στοιχεία
  • Θέμα-Περιεχόμενο-Νόημα
  • Μορφές Εικαστικών Τεχνών
  • Ιστορία της τέχνης - Καλλιτέχνες
  • Αισθητική-Κριτική-Ανάλυση έργου

Η πρώτη ενότητα επικεντρώνεται στην εξοικείωση με τα υλικά, την σχετικότητα της αντίληψης του "ωραίου" και την έννοια της αφαίρεσης. Η 7η ενότητα με αφορμή το υλικό του πηλού αναφέρεται στην Κεραμική και τη Γλυπτική (1ος άξονας).

Στα βασικά μορφικά στοιχεία αφιερώνεται η δεύτερη και η τρίτη ενότητα που αντιστοιχούν στο χρώμα και στη σύνθεση. Οι ενότητες αυτές ξεκινούν πάντα από τη βιωματική μας εμπειρία, τεκμηριώνοντας τη γνώση με στοιχεία Ιστορίας της Τέχνης και ανάλυση έργων, με επίκεντρο το αντικείμενο διδασκαλίας (2ος άξονας). Οι έννοιες των μορφικών στοιχείων αναλύονται σε όλες τις ενότητες με διαφορετική κάθε φορά οπτική. Επιλέξαμε να ασχοληθούμε ιδιαίτερα με την κατάκτηση των πλαστικών μέσων μέσ' από τη δημιουργικότητα, σύμφωνα με την άποψη του Πάουλ Κλεέ.

Η θεματολογία που προτείνεται σε όλες τις ενότητες, σχετίζεται άλλοτε με τη χρήση των πλαστικών μέσων, άλλοτε με τις μορφές Εικαστικών Τεχνών, ενώ άλλοτε γίνεται αντικείμενο συγκριτικής ιστορίας της τέχνης ή θέμα αισθητικής ανάλυσης και κριτικής. Η ένατη ενότητα αναφέρεται στην εικαστική δημιουργία, με αφετηρία ένα θέμα (3ος άξονας).

Οι ενότητες πέμπτη, έκτη και όγδοη που είναι αφιερωμένες στη Ζωγραφική, το Κινούμενο Σχέδιο και τη Χαρακτική, επικεντρώνονται στις πλαστικές αξίες και τις τεχνικές αυτών των μορφών τέχνης, καθώς και στην αισθητική και στον κοινωνικό και τον ιστορικό ρόλο των μορφών αυτών (4ος άξονας).

Η δέκατη ενότητα επιχειρεί την προσέγγιση στο κορυφαίο εικαστικό δημιούργημα του ελληνικού κλασσικού πολιτισμού, τον Παρθενώνα, μέσα από την Ιστορία της Τέχνης (5ος άξονας).

Στην ενδέκατη ενότητα, συνοψίζοντας όλες τις αισθητικές αξίες που διδάχθηκαν, μας εισάγει στην αισθητική ανάλυση και την κριτική του έργου τέχνης. Στο σχολιασμό των εικόνων χρησιμοποιείται η εικαστική ορολογία, ώστε σταδιακά να εξοικειώνονται οι μαθητές στη χρήση της.

Αναλυτικο Προγραμμα

Για το ισχύον αναλυτικό πρόγραμμα του μαθήματος, μεταβείτε στην αντίστοιχη ενότητα ακολουθώντας τον σύνδεσμο 'Προγράμματα Σπουδών'.

Στοχοι

Με τη διδασκαλία των Εικαστικών στο Γυμνάσιο επιδιώκεται να καλλιεργηθεί:
  • ­Η δημιουργικότητα και η δράση του μαθητή, η παραγωγή καλλιτεχνικού έργου από μέρους του, η συμμετοχή του στις εικαστικές τέχνες.
  • Η γνώση και η χρήση των υλικών, των μέσων, των εργαλείων και των πηγών σε ποικίλες εικαστικές μορφές.
  • Η ευαίσθητη ανταπόκριση, η κατανόηση, η κριτική προσέγγιση και η ανάλυση του εικαστικού έργου αλλά και του φαινομένου της Τέχνης γενικότερα.
  • Η κατανόηση της πολιτιστικής διάστασης και της συμβολής της τέχνης στην εξέλιξη της κοινωνίας διαχρονικά και συγχρονικά.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΑΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Κεφάλαιο 1 : Από την Κίνηση στην Έκφραση

Κεφάλαιο 1­­

Βασικός στόχος του κεφαλαίου αυτού, είναι να μάθουν τα παιδιά να χειρίζονται τα υλικά τους με τρόπους συμβατούς προς τις ιδιότητες τους. Να ενθαρρυνθούν να πειραματίζονται. Κάποιοι επιμέρους στόχοι είναι, οι μαθητές να είναι σε θέση:

  • Να διακρίνουν και να ονομάζουν απλές κατηγορίες χρωμάτων στη φύση και στην τέχνη. Να τους δοθεί η δυνατότητα να επικοινωνήσουν με τον εαυτό τους, να διερευνήσουν την προσωπική τους ταυτότητα και να ενισχύσουν την αυτοπεποίθηση τους, χρησιμοποιώντας την ελεύθερη κίνηση και τη διαισθητική χρήση του χρώματος.

  • Ν' ανακαλύψουν ότι οι Εικαστικές Τέχνες είναι ένας ακόμα τρόπος μη λεκτικής, οπτικής επικοινωνίας, με ιδιαίτερους κώδικες.

  • Να δημιουργούν έργα ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και τις προσωπικές τους κλίσεις.

  • Να αναπτύξουν θετική στάση απέναντι στη σύγχρονη τέχνη. Να κατανοούν τη συνέχεια των Εικαστικών Τεχνών.

  • Να μάθουν να παρατηρούν τα έργα, να τα περιγράφουν και να κάνουν συγκρίσεις. Να κατανοήσουν ότι όλα τα έργα έχουν κάποιο βαθμό αφαίρεσης.

­Λέξεις Κλειδιά : έννοια του "ωραίου", υλικά, αφαιρετικό , χαρτί, αφηρημένο.

Κεφάλαιο 2 : Όλα είναι χρώμα

Κεφάλαιο 2­­

Βασικός στόχος του κεφαλαίου αυτού, είναι τα παιδιά να είναι σε θέση να κατανοούν την αξία του χρώματος στη ζωή και στην τέχνη και να εφαρμόζουν στα έργα τους γνώσεις που απέκτησαν από τις χρωματικές ασκήσεις. Κάποιοι επιμέρους στόχοι είναι, οι μαθητές να είναι σε θέση:

  • Να βιώσουν πολλαπλά την αίσθηση του χρώματος. Να ενθαρρυνθούν να δημιουργούν τονικές και χρωματικές αντιθέσεις. Αξιοποιώντας τη δημιουργική τους φαντασία να πειραματίζονται με το χρώμα κάνοντας δικές τους μείξεις, για να διερευνήσουν την προσωπική τους χρωματική ταυτότητα.

  • Να δημιουργήσουν δικά τους έργα που θα εκφράζουν τα ενδιαφέροντα και τις προσωπικές τους κλίσεις. Να βελτιώσουν τα έργα τους επηρεασμένα από έργα τέχνης.

  • Να εκφράσουν αισθήματα και να μεταδώσουν μηνύματα με την εικαστική γλώσσα. Να συγκρίνουν διάφορες περιόδους της ιστορίας της τέχνης με αφορμή το χρώμα.

  • Να χρησιμοποιούν στον προφορικό και το γραπτό τους λόγο τους απαραίτητους όρους για τις καλλιτεχνικές τους δραστηριότητες. Να περιγράφουν τον τρόπο με­ τον οποίο τα χρώματα μεταφέρουν συναισθήματα.

Λέξεις Κλειδιά χρώμα, φύση, χρωματική ταυτότητα, ουράνιο τόξο, φως, αποχρώσεις, τόνοι, βασικά και συμπληρωματικά χρώματα.

Κεφάλαιο 3 : Οργανώνω, Σύνθεση και Αισθητική

Κεφάλαιο 3­

Βασικός στόχος του κεφαλαίου αυτού, είναιτα παιδιά να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν την ουσιαστική συμβολή της σύνθεσης στην οργάνωση και στο νόημα ενός έργου τέχνης. Να διακρίνουν τα κύρια στοιχεία της σύνθεσης και τους κύριους άξονές της σε χαρακτηριστικά έργα τέχνης. Να χρησιμοποιούν διάφορα είδη σύνθεσης στα έργα τους.

  • Να μάθουν να πειραματίζονται ευχαρίστως με νέα υλικά, χρησιμοποιώντας διάφορες τεχνικές. Να οργανώνουν στοιχειωδώς την πορεία του έργου.

  • Να εμπνέονται από εικαστικά έργα τέχνης.

  • Να συνδυάζουν τους ρυθμού της φύσης, της μουσικής και της ζωγραφικής. Να αναγνωρίζουν και να αποδίδουν ρυθμούς. Να συνεργάζονται σε ομαδικά έργα και εργασίες.

  • Να προσδιορίζουν τη συνθετική οργάνωση σε έργα της αρχαιότητας και να τη συγκρίνουν με αυτή των έργων της Αναγέννησης και της Μοντέρνας τέχνης.

  • Να περιγράφουν πώς τα σημεία υποδηλώνουν το χώρο, πώς οι γραμμές φαίνονται να έχουν κίνηση, τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η σύνθεση και ο ρυθμός σε σχέση με το περιεχόμενο του έργου.

Λέξεις Κλειδιά : ζωγραφικός χώρος, σύνθεση, ρυθμός, οπτικά βάρη, αρμονία.

Κεφάλαιο 4 : Σχέδιο για όλους

Κεφάλαιο 4

Βασικός στόχος του κεφαλαίου αυτού, είναι οι μαθητές να είναι σε θέση να διακρίνουν και να διαφοροποιούν τις μορφές σ' ένα έργο τέχνης και να αντιλαμβάνονται το έργο ως μορφοποίηση. Κάποιοι επιμέρους στόχοι είναι, οι μαθητές να είναι σε θέση:

  • Να σχεδιάζουν με αυξανόμενη ευχέρεια. Να αποδίδουν ποικίλες ποιότητες χρησιμοποιώντας με φαντασία τα πλαστικά μέσα του σχεδίου. Να χρησιμοποιούν βασικά γεωμετρικά όργανα.

  • Να αντιλαμβάνονται τη σχέση μεγέθους και απόστασης στη φύση και να σχεδιάζουν ένα απλό σχέδιο βασιζόμενοι σε κανόνες προοπτικής.

  • Να αποδίδουν απλά ένα χώρο. Να μορφοποιούν τις ιδέες τους σε έργα.

  • Να δημιουργούν έργα ανάλογα με τα ενδιαφέρονται και τις προσωπικές τους κλίσεις. Να σχεδιάζουν απλές γεωμετρικές κατασκευές με τη χρήση γεωμετρικών οργάνων.

  • Να ενοποιούν και να συγκρίνουν διάφορες περιόδους της τέχνης με αφορμή ένα συγκεκριμένο θέμα.

  • Να προσδιορίζουν τα κύρια και εμφανή στοιχεία ενός έργου και να περιγράφουν τον τρόπο που τα μεγέθη υποδηλώνουν την απόσταση. Να κατανοούν και να σχολιάζουν τις εμφανείς κοινωνικές και θρησκευτικές επιδράσεις σ'ένα χαρακτηριστικό έργο. Να χρησιμοποιούν στον προφορικό και το γραπτό τους λόγο τους απαραίτητους όρους για τις καλλιτεχνικές τους δραστηριότητες.

Λέξεις Κλειδιά : γραμμή, μορφή, βάθος, μέγεθος, κάλυψη, τρισδιάστατο.

Κεφάλαιο 5 : Η δική μου πραγματικότητα

Κεφάλαιο 5

Βασικός στόχος του κεφαλαίου αυτού, είναι οι μαθητές να είναι σε θέση να σχεδιάζουν ένα απλό αντικείμενο παρατηρώντας το "εκ του φυσικού". Κάποιοι επιμέρους στόχοι είναι, οι μαθητές να είναι σε θέση:

  • Να διακρίνουν στη φύση ορισμένα μεγέθη, άξονες και κλίσεις και να τα αποδίδουν στοιχειωδώς στα έργα τους.
  • Να δημιουργούν εικόνες με νατουραλιστική προσέγγιση, ν' αποτυπώνουν απλά και χωρίς λεπτομέρειες διάφορες στάσεις της ανθρώπινης φιγούρας και να φωτοσκιάζουν στοιχειωδώς.
  • Να σχεδιάζουν νατουραλιστικά με αυξάνουσα ευχέρεια.
  • Να διαμορφώνουν ποικίλες εναλλακτικές προτάσεις για την απόδοση ενός θέματος.
  • Να κατανοούν το περιεχόμενο, το νόημα ή το μήνυμα ενός χαρακτηριστικού έργου.
  • Να προσδιορίζουν ορισμένα ιστορικά και μορφολογικά στοιχεία ενός έργου, να διακρίνουν τις εμφανείς επιδράσεις και να κάνουν συγκρίσεις αντιπαραθέτοντας δύο παρεμφερή έργα διαφορετικών εποχών.
Λέξεις Κλειδιά : μεγέθη, άξονες, κλίσεις, νατουραλισμός, ιστορικά και μορφολογικά στοιχεία έργου.

 

Κεφάλαιο 6 : Κινούμενο Σχέδιο

Κεφάλαιο 6­­

Βασικός στόχος του κεφαλαίου αυτού, είναι τα παιδιά να είναι σε θέση να αποτυπώνουν απλά και χωρίς λεπτομέρειες διάφορες στάσεις της ανθρώπινης φιγούρας και να κατανοούν τη λειτουργία των κινουμένων σχεδίων. Κάποιοι επιμέρους στόχοι είναι, οι μαθητές να είναι σε θέση:

  • Να οργανώνουν στοιχειωδώς την πορεία του έργου τους.

  • Να διακρίνουν και να διαφοροποιούν τις μορφές σε ένα έργο τέχνης. Να αντιλαμβάνονται τη σχέση μεγέθους και απόστασης.

  • Να αποδίδουν σχεδιαστικά χώρους, αντικείμενα, ανθρώπους. Να αντιλαμβάνονται τις τέχνες ως οπτική επικοινωνία. Να έχουν δική τους έμπνευση και να επιλέγουν το δικό τους θέμα. Να "στιλιζάρουν" ένα φυσικό σχήμα. Να εργάζονται ομαδικά.

  • Να γνωρίζουν το όνομα ενός κορυφαίου καλλιτέχνη από σημαντικούς σταθμούς της Ιστορίας της Τέχνης και ένα αντιπροσωπευτικό έργο.

  • Να κατανοούν και να σχολιάζουν το περιεχόμενο, το νόημα ή το μήνυμα ενός χαρακτηριστικού έργου και τις εμφανείς κοινωνικές επιδράσεις σ' αυτό. Να συμμετέχουν σε συζητήσεις γύρω απ' την τέχνη.

Λέξεις Κλειδιά : ανθρώπινη φιγούρα, κινούμενο σχέδιο, έργο τέχνης, μέγεθος απόσταση, κοινωνικές επιδράσεις.

Κεφάλαιο 7 : Πηλός

Κεφάλαιο 7­­

Βασικός στόχος του κεφαλαίου αυτού, είναι οι μαθητές να είναι σε θέση να πλάθουν με πηλό χρησιμοποιώντας διαφορετικές τεχνικές. Κάποιοι επιμέρους στόχοι είναι, οι μαθητές να είναι σε θέση: 

  • Να οργανώνουν στοιχειωδώς την πορεία του έργου τους και να χρησιμοποιούν γεωμετρικά όργανα.
  • Να χρησιμοποιούν διάφορα είδη σύνθεσης, να δημιουργούν ρυθμικά διακοσμητικά στοιχεία και να αντιλαμβάνονται το έργο ως μορφοποίηση. Να σχεδιάζουν μια ανθρώπινη φιγούρα παρατηρώντας την "εκ του φυσικού". Να μορφοποιούν τις ιδέες τους σε έργα. Να δημιουργούν δικά τους διακοσμητικά και να διακοσμούν ένα τρισδιάστατο αντικείμενο με παραδοσιακά ή μοντέρνα μοτίβα.
  • Να πλάθουν απλά, χρηστικά αντικείμενα και ανθρώπινες φιγούρες χωρίς λεπτομέρειες αλλά με στοιχειώδεις αναλογίες.
  • Να αναγνωρίζουν τη σπουδαιότητα της αρχαίας ελληνικής τέχνης και να την αιτιολογούν. Να έχουν θετική στάση απέναντι στη σύγχρονη τέχνη.
  • Να κατανοούν και να σχολιάζουν το περιεχόμενο, το νόημα ή το μήνυμα ενός χαρακτηριστικού έργου και τις εμφανείς κοινωνικές επιδράσεις σ' αυτό. Να εκφράζουν και να αιτιολογούν τη γνώμη τους για τα έργα τους, για τα έργα των συμμαθητών τους και για τα έργα τέχνης γενικά.
Λέξεις Κλειδιά : πηλός, γεωμετρικά όργανα, χρηστικά αντικείμενα, τρισδιάστατο αντικείμενο, ρυθμικά διακοσμητικά στοιχεία, κοινωνικές επιδράσεις.

 

Κεφάλαιο 8 : Χαρακτική

Κεφάλαιο 8­­

Βασικός στόχος του κεφαλαίου αυτού, είναι οι μαθητές να είναι σε θέση να αντιλαμβάνονται την αξία και τη λειτουργικότητα του πολλαπλού έργου τέχνης. Κάποιοι επιμέρους στόχοι είναι, οι μαθητές να είναι σε θέση: 

  • Να δημιουργούν έργα κατάλληλα για χάραξη, να μάθουν να χαράζουν και να τυπώνουν τα έργα τους. Να βρίσκουν νέες τεχνικές και να επιχειρούν να τις εφαρμόσουν.
  • Να αντιλαμβάνονται το έργο ως μορφοποίηση.
  • Να εκφράζουν αισθήματα και να μεταδίδουν μηνύματα με την εικαστική γλώσσα.
  • Να αντιλαμβάνονται τις τέχνες ως οπτική επικοινωνία. Να διαμορφώνουν ποικίλες εναλλακτικές προτάσεις για την απόδοση ενός θέματος.
  • Να ενοποιούν διάφορες περιοχές τέχνης με αφορμή μια ιδέα.
  • Να κατανοούν πως οι μορφές μεταφέρουν συναισθήματα, ερμηνεύοντας το περιεχόμενό τους και να σχολιάζουν τις εμφανείς κοινωνικές επιδράσεις στα έργα.
Λέξεις Κλειδιά : χάραξη, πολλαπλό έργο τέχνης, μορφοποίηση, ενοποίηση περιόδων τέχνης, συναισθήματα, κοινωνικές επιδράσεις.

 

Κεφάλαιο 9 : Η ζωή και οι τέχνες

Κεφάλαιο 9­­

Βασικός στόχος του κεφαλαίου αυτού, είναι οι μαθητές να μορφοποιούν τις ιδέες τους σε έργα και να είναι σε θέση να διαμορφώνουν ποικίλες εναλλακτικές προτάσεις για την απόδοση ενός θέματος. Κάποιοι επιμέρους στόχοι είναι, οι μαθητές να είναι σε θέση: 

  • Να πειραματίζονται με νέα μέσα. Να οργανώνουν στοιχειωδώς την πορεία του έργου τους.
  • Να αναγνωρίζουν την ουσιαστική συμβολή της σύνθεσης στην οργάνωση και στο νόημα κάθε έργου τέχνης και να αντιλαμβάνονται το έργο ως μορφοποίηση.
  • Να συνδυάζουν την εικόνα και το λόγο με ποικίλους τρόπους και να συνεργάζονται σε ομαδικά έργα.
  • Να αναγνωρίζουν τη σπουδαιότητα της αρχαίας ελληνικής τέχνης και να την αιτιολογούν.
  • Να κατανοούν το περιεχόμενο και το νόημα ή το μήνυμα ενός έργου και να συμμετέχουν ευχαρίστως σε συζητήσεις γύρω από την τέχνη.

Λέξεις Κλειδιά : εικονογράφηση, παντομίμα, τρισδιάστατη μάσκα, ανδρείκελο, καλούπι, θέατρο.

Κεφάλαιο 10 : Ένα πρωινό στον Παρθενώνα

Κεφάλαιο 10­­

Βασικός στόχος του κεφαλαίου αυτού, είναι οι μαθητές να είναι σε θέση να κατανοούν και να αιτιολογούν τη σπουδαιότητα της αρχαίας ελληνικής τέχνης. Κάποιοι επιμέρους στόχοι είναι, οι μαθητές να είναι σε θέση: 

  • Να χαράζουν και να τυπώνουν, να δημιουργούν ανάγλυφες ή τρισδιάστατες μορφές, να βρίσκουν νέες τεχνικές και να αποδίδουν χρωματικές ποιότητες με αυτοσχέδια υλικά.
  • Να διακρίνουν τα κύρια είδη σύνθεσης σε ένα χαρακτηριστικό έργο τέχνης.
  • Να δημιουργούν και να βελτιώνουν τα έργα τους έχοντας επηρεαστεί από έργα τέχνης.
  • Να αποτυπώνουν απλά διάφορες στάσεις της ανθρώπινης φιγούρας, να φωτοσκιάζουν στοιχειωδώς και να πλάθουν ανθρώπινες φιγούρες. Να μάθουν να συνεργάζονται.
  • Να γνωρίζουν το όνομα ενός-δύο καλλιτεχνών της κλασικής εποχής. Να προσδιορίζουν τα κύρια μορφικά στοιχεία ενός έργου και να περιγράφουν τη λειτουργία τους στη σύνθεση ενός έργου τέχνης. Να κατανοούν το νόημα και το περιεχόμενο του έργου.

Λέξεις Κλειδιά : αρχαία ελληνική τέχνη, ανάγλυφες μορφές, τρισδιάστατες μορφές, κλασική εποχή, Παρθενώνας.

Κεφάλαιο 11 : Στους θησαυρούς του μουσείου

Κεφάλαιο 11­­

Βασικός στόχος του κεφαλαίου αυτού, είναι να κατανοήσουν οι μαθητές την αξία της αισθητικής απόλαυσης. Να μάθουν να προσδιορίζουν τα κύρια και εμφανή μορφικά στοιχεία ενός έργου, να κατανοούν τη λειτουργία τους και να ερμηνεύουν το περιεχόμενο του έργου. Κάποιοι επιμέρους στόχοι είναι, οι μαθητές να είναι σε θέση: 

  • Να είναι σε θέση να αξιολογούν τον τρόπο χρήσης των υλικών.
  • Να διακρίνουν, να συσχετίζουν και να αξιολογούν τα μορφικά στοιχεία στα έργα τους και στα έργα τέχνης.
  • Να διακρίνουν τις μορφές των Εικαστικών Τεχνών και να τις εξετάζουν ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες τους.
  • Να προσδιορίζουν ορισμένα ιστορικά στοιχεία στα έργα τέχνης, να διακρίνουν τις εμφανείς επιδράσεις.
  • Να χρησιμοποιούν στο λόγο τους απαραίτητους όρους για τις καλλιτεχνικές τους δραστηριότητες, να εκφράζουν και να αιτιολογούν τη γνώμη τους για τα έργα τους και τα έργα τέχνης και να συμμετέχουν ευχαρίστως σε συζητήσεις γύρω από την τέχνη.

Λέξεις Κλειδιά : μουσείο, αισθητική ανάλωση, οπτική αναγνώριση, προτίμηση, αξιολόγηση.