φωτογραφία φόντου

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ

Περιγραφη

Το εγχειρίδιο Θουκυδίδη «Περικλέους Επιτάφιος» περιέχει τον επιτάφιο λόγο που εκφώνησε ο Περικλής στον Κεραμεικό κατά τη δημόσια ταφή των νεκρών του πρώτου έτους του Πελοποννησιακού πολέμου. Η συγκεκριμένη δημηγορία βρίσκεται στο δεύτερο βιβλίο των Ιστοριών του Θουκυδίδη και με αυτήν ο ιστορικός ήθελε να δώσει αφενός μια συμπληρωματική απεικόνιση της προσωπικότητας του Περικλή και των πολιτικών ιδεών του και αφετέρου την ιδανική εικόνα της Αθήνας, πριν αυτή αμαυρωθεί από τις αποτυχίες στον πόλεμο. Έτσι, ενώ ο λόγος αυτός εξωτερικά παρουσιάζεται ως επιτάφιος των νεκρών του 431 π.Χ, στην πραγματικότητα είναι ο επιτάφιος μιας μεγάλης πολιτείας στην πιο κλασική της μορφή. Για τον αναγνώστη που ξέρει την καταστροφή που περίμενε την Αθήνα, αυτή η πραγματικότητα γίνεται ιδιαίτερα αισθητή. 

Στοχοι

  • Η νοηματική- αισθητική επεξεργασία του κειμένου.
  • Η υπόμνηση της ιδιοτυπίας της παρουσίας του επιταφίου στο έργο του Θουκυδίδη.
  • Η κατανόηση του συγκεκριμένου λογοτεχνικού είδους, ώστε οι μαθητές να είναι σε θέση να αντιλαμβάνονται  χαρακτηριστικά στοιχεία της ρητορικής τέχνης.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΑΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Εισαγωγή

 

Η εισαγωγή του εγχειριδίου κατατοπίζει τον μαθητή για τρία θέματα: (α) για τον συγγραφέα του έργου (Θουκυδίδης), (β) για τον ρήτορα, στον οποίο απέδωσε ο Θουκυδίδης την αγόρευση (Περικλής), (γ) για το συγκεκριμένο κείμενο (Επιτάφιος λόγος). Πλούσια στοιχεία δίνονται για τη λειτουργία των επιταφίων λόγων στην αθηναϊκή ζωή και για την τυπική δομή τους στο πλαίσιο της αρχαίας ρητορικής. Επισημαίνονται, επίσης, οι αποκλίσεις του «Επιταφίου» που εκφώνησε ο Περικλής από την τυπική δομή των επιταφίων λόγων, καθώς και η λειτουργία της συγκεκριμένης δημηγορίας στο πλαίσιο της ιστορικής αφήγησης του Θουκυδίδη.

Διδακτικοί στόχοι:

  • Να κατανοήσουν οι μαθητές τη λειτουργία και τη δομή των επιταφίων λόγων.
  • Να εντοπίσουν τις ιδιαιτερότητες της δομής του επιταφίου λόγου του Περικλή και τη λειτουργία του στο πλαίσιο της ιστορικής αφήγησης του Θουκυδίδη.


Κείμενο

Το εγχειρίδιο περιέχει ολόκληρο το αρχαίο κείμενο του επιταφίου λόγου που ο Θουκυδίδης απέδωσε στον Περικλή, ενώ προτάσσεται και το κεφάλαιο στο οποίο ο ιστορικός περιγράφει τη συνήθη διαδικασία με την οποία κηδεύονται στον Κεραμεικό με δημόσια τελετή όσοι πέσουν στο πεδίο της μάχης. Κάθε κεφάλαιο του επιταφίου συνοδεύεται από γλωσσικά σχόλια, ενώ σε ανεξάρτητο τεύχος παρέχεται στους μαθητές η νεοελληνική μετάφραση του «Επιταφίου» από τον Άγγελο Βλάχο.

 Διδακτικοί στόχοι:

  • Να γνωρίσουν οι μαθητές μια συνοπτική αλλά και ουσιαστική παρουσίαση της αθηναϊκής δημοκρατίας στην ιδανική της μορφή.
  • Να επισημάνουν βασικά χαρακτηριστικά του αθηναίου πολίτη που συνδυάζει ατομική ελευθερία και σεβασμό στους νόμους, ζωηρό ενδιαφέρον για την πνευματική και αισθητική καλλιέργεια αλλά και για την ανδρεία, επιμέλεια για τα ιδιωτικά θέματα αλλά και ενεργητική συμμετοχή στα κοινά.
  • Να εκτιμήσουν το πυκνό, αλλά πλούσιο και ποικίλο ύφος του Θουκυδίδη.

Ερμηνευτικές σημειώσεις – Θέματα για συζήτηση – Ερωτήσεις

Σε ιδιαίτερη ενότητα του εγχειριδίου έχει συγκεντρωθεί το σύνολο των ερμηνευτικών σημειώσεων στα επιμέρους κεφάλαια του επιταφίου. Μετά τις ερμηνευτικές σημειώσεις κάθε κεφαλαίου ακολουθούν θέματα για συζήτηση και ερωτήσεις, ενώ στο τέλος της ενότητας υπάρχουν θέματα για μελέτη του συνόλου του επιταφίου.

 

Επίμετρο

Στο Επίμετρο του εγχειριδίου παρέχονται (α) αρκετά παράλληλα κείμενα αρχαίων συγγραφέων σε μετάφραση, για συγκριτική μελέτη τους με το κείμενο του «Επιταφίου» και (β) οι γνώμες νεότερων μελετητών για τον «Επιτάφιο του Περικλή».