Βιομηχανικη Παραγωγη και Ενεργεια
Γ Γενικου Λυκειου - ΕπιλογηΣ

Είναι γενικά παραδεκτό ότι η βιομηχανική παραγωγή αποτελεί το δυναμικότερο τομέα της οικονομίας κάθε χώρας διαδραματίζοντας ουσιαστικό ρόλο στην ανάπτυξή της. Παράλληλα η αποδοτικότερη αξιοποίηση της ενέργειας από μία βιομηχανία αποτελεί στις περισσότερες περιπτώσεις βασικό παράγοντα καθορισμού του κόστους του προϊόντος και κατ' επέκταση της ανταγωνιστικότητας και της βιωσιμότητάς της. Παρατηρούμε ότι υπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ βιομηχανικής παραγωγής και διαφόρων οικονομικών παραμέτρων. Προκειμένου λοιπόν να γίνουν πιο κατανοητά τα κεφάλαια του βιβλίου, κρίθηκε σκόπιμη η παράθεση μερικών απλών οικονομικών εννοιών και οικονομικών στοιχείων, όπως αυτά που αναφέρονται στο πρώτο κεφάλαιο. Έτσι στο κεφάλαιο αυτό τονίζεται η σημασία της οικονομικής ανάπτυξης και των οικονομικών μεγεθών και δεικτών καθώς επίσης οι αρχές που στηρίζουν τη λειτουργία των οικονομικών μονάδων και των επιχειρήσεων. Περιλαμβάνονται οι έννοιες για τις ανάγκες και τα αγαθά και αναλύονται οι παράγοντες που συντελούν στην παραγωγή των οικονομικών αγαθών. Οι τρεις τομείς της οικονομικής δραστηριότητας περιγράφονται σε γενικές γραμμές, ενώ δίνεται έμφαση στον δευτερογενή τομέα που περιλαμβάνει τους μετασχηματισμούς από τις πρώτες ύλες στα τελικά προϊόντα. Στο τέλος αναφέρονται στοιχεία για την παγκόσμια και ευρωπαϊκή οικονομία και τη θέση της Ελλάδας στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον. Γίνονται επίσης συγκρίσεις στις οικονομίες διαφόρων χωρών με τη χρήση βασικών δεικτών και μεγεθών. Σκοπός του κεφαλαίου είναι να εισαγάγει τους μαθητές σε βασικές οικονομικές παραμέτρους συσχετίζοντάς τες με τη βιομηχανική παραγωγή και ενέργεια.

Μετά το τέλος του κεφαλαίου, οι παρακάτω επιμέρους στόχοι πρέπει να έχουν επιτευχθεί, ώστε οι μαθητές:

• Να συνδέσουν τις βασικές οικονομικές έννοιες με τους θεματικούς άξονες του προγράμματος.
• Να κατανοήσουν γιατί η οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας είναι ένα από τα σημαντικότερα κριτήρια προσδιορισμού του βιοτικού επιπέδου και να γνωρίσουν τους παράγοντες εκείνους που συντελούν στην οικονομική ανάπτυξη.
• Να κατανοήσουν ότι η ανάπτυξη δε θα πρέπει να επιδιώκεται με κάθε μέσο αλλά με περιορισμούς και προϋποθέσεις, ώστε να μη δημιουργεί κοινωνικό και περιβαλλοντικό κόστος.
• Να έρθουν σε μια πρώτη εννοιολογική επαφή με ορισμένα βασικά οικονομικά μεγέθη που χρησιμοποιούνται διεθνώς, για να προσδιορίσουν την οικονομική κατάσταση μιας χώρας και το βαθμό ανάπτυξης της οικονομίας της χώρας αυτής.
• Να κατανοήσουν τις έννοιες των αναγκών και των αγαθών και να γνωρίσουν τις κατηγορίες στις οποίες διακρίνονται.
• Να γνωρίσουν τους συντελεστές της παραγωγής και να κατανοήσουν το εννοιολογικό περιεχόμενο του καθενός από αυτούς, καθώς επίσης και την αναγκαιότητά τους για τη δημιουργία των οικονομικών αγαθών.
• Να κατανοήσουν την έννοια της παραγωγής ως βασικής "κοινωνικής λειτουργίας" για τη δημιουργία υλικών και άυλων αγαθών που ικανοποιούν με τη σειρά τους ορισμένες από τις ανάγκες των ανθρώπων, δηλαδή, της ίδιας της κοινωνίας συνολικά.
• Να γνωρίσουν ότι η διαδικασία ή το σύστημα παραγωγής στην πραγματικότητα μετασχηματίζει τους συντελεστές της παραγωγής σε έτοιμα προϊόντα ή υπηρεσίες και κατά συνέπεια η συστηματική και ορθολογική σύνθεση των συντελεστών της παραγωγής είναι προϋπόθεση για την παραγωγή προϊόντων.
• Να κατανοήσουν τις έννοιες της οικονομικής μονάδας και της επιχείρησης, οι οποίες αποτελούν τις οργανωμένες μορφές της παραγωγικής διαδικασίας για την παραγωγή οικονομικών αγαθών.
• Να μπορούν να επισημάνουν την εννοιολογική διαφορά που υπάρχει μεταξύ των οικονομικών μονάδων και των επιχειρήσεων και να έρθουν σε μια πρώτη επαφή με την έννοια του κέρδους.
• Να γνωρίσουν τις κατηγορίες στις οποίες διακρίνονται οι επιχειρήσεις και να αναφέρουν τα κριτήρια διάκρισής τους.
• Να γνωρίσουν τη συμμετοχή του κάθε τομέα παραγωγής στη διαμόρφωση του εθνικού προϊόντος και να προσδιορίζουν τα κύρια οικονομικά τους μεγέθη.
• Να κατατάσσουν τις επιχειρήσεις κατά τομέα οικονομικής δραστηριότητας.
• Να έρθουν σε μια πρώτη αριθμητική-στατιστική επαφή με ορισμένα οικονομικά μεγέθη επιμέρους χώρων αλλά και της παγκόσμιας οικονομίας συνολικά.
• Να γνωρίσουν τη θέση της ελληνικής οικονομίας στο διεθνοποιημένο περιβάλλον.
• Να αποκτήσουν μια γενική εικόνα των παραγόντων που διαμορφώνουν τα χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας.
• Με βάση τα παραπάνω να μπορούν να κάνουν απλές συγκρίσεις στατιστικών στοιχείων που αναφέρονται σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο.

Στις δύο πρώτες ενότητες του κεφαλαίου αυτού αναλύονται διεξοδικά οι έννοιες της βιομηχανίας και της ενέργειας και προσεγγίζεται η ελληνική πραγματικότητα μέσα από τα μεγέθη της απασχόλησης και του κόστους εργασίας της ελληνικής βιομηχανίας. Συσχετίζεται η ενέργεια με την οικονομία και τονίζεται ιδιαίτερα η σημασία της ύπαρξης ενεργειακών πηγών στην ανάπτυξη μιας χώρας. Αναφέρονται στοιχεία για τα παγκόσμια ενεργειακά αποθέματα καθώς επίσης και για τις δυνατότητες μετατροπής και αποθήκευσης της ενέργειας. Στην τρίτη ενότητα τονίζεται η σημασία της ενέργειας στη βιομηχανική παραγωγή και αναφέρεται η διαχρονική συμμετοχή των διαφόρων ενεργειακών πηγών στη βιομηχανία για τις χώρες της Ε.Ε.Σκοπός του κεφαλαίου είναι να αντιληφθούν οι μαθητές τη συσχέτιση της Βιομηχανίας με την Ενέργεια.

Μετά το τέλος του κεφαλαίου, οι παρακάτω επιμέρους στόχοι πρέπει να έχουν επιτευχθεί, ώστε οι μαθητές:

• Να κατανοήσουν την έννοια της βιομηχανίας και να αντιληφθούν τη θεμελιώδη σημασία της στα πλαίσια του δευτερογενούς τομέα αλλά και της εθνικής οικονομίας συνολικά.
• Να κατανοήσουν ότι η έννοια της ενέργειας είναι πολυδιάστατη.
• Να συνειδητοποιήσουν τη σημασία της ενέργειας στην οικονομία κάθε χώρας.
• Να γνωρίσουν την εξέλιξη της παγκόσμιας και εγχώριας παραγωγής και της κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας.
• Μέσα από παραδείγματα να μπορούν να συνδέουν τις έννοιες "προστασία του περιβάλλοντος" και "εξοικονόμηση ενέργειας".
• Να μην συγχέουν τις διάφορες κατηγορίες στις οποίες χωρίζονται οι ενεργειακές πηγές.
• Να ξεχωρίζουν τις έννοιες "αποδεδειγμένα αποθέματα" και "τελικά αποθέματα".
• Να κατανοήσουν την αναγκαιότητα της ενέργειας για την μετατροπή των πρώτων υλών σε βιομηχανικό προϊόν.
• Μέσα από σειρά παραδειγμάτων να κατανοήσουν τις διάφορες περιπτώσεις ενεργειακών μετατροπών.
• Να αντιληφθούν τη σημασία του βαθμού απόδοσης και την αναγκαιότητα να είναι σε υψηλά επίπεδα.
• Να γνωρίσουν παραδείγματα ενεργοβόρων από λιγότερο ενεργοβόρες βιομηχανίες.
• Να μπορούν να σχολιάζουν τις διαφορές στα ποσοστά συμμετοχής των ενεργειακών μορφών στην ελληνική βιομηχανία σε διάφορες χρονικές περιόδους.

Το Κεφάλαιο III αναφέρεται στη βιομηχανική παραγωγή, στο βιομηχανικό προϊόν και στην οργάνωση και διοίκηση της παραγωγής, ενώ παράλληλα δίνονται παραδείγματα παραγωγικής διαδικασίας σε χαρακτηριστικούς βιομηχανικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας. Στα πλαίσια της βιομηχανικής παραγωγής ταξινομούνται και περιγράφονται οι διεργασίες που οδηγούν στον μετασχηματισμό των πρώτων υλών, ενώ δίνεται έμφαση στη σημασία της πρώτης ύλης στις διάφορες παραγωγικές διαδικασίες. Μέσα από το πρόβλημα της εξάντλησης των φυσικών πόρων και της δυσκολίας εξεύρεσης πρώτων υλών τονίζεται η σημασία της ανακύκλωσης. Η ενότητα του βιομηχανικού προϊόντος εστιάζεται στην ποιότητα και στους τρόπους διασφάλισής της και επεκτείνεται τόσο στη σχεδίαση όσο και στον κύκλο ζωής του. Η οργάνωση και διοίκηση της παραγωγής αναπτύσσεται κυρίως μέσα από την επίπτωσή της στην παραγωγή αναβαθμισμένων ποιοτικά προϊόντων σε συνδυασμό με τη σωστή διαχείριση της διατιθέμενης ενέργειας και τη μείωση της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος. Στα πλαίσια της ίδιας ενότητας αναγράφεται η σημασία της τεχνικοοικονομικής προσέγγισης μιας βιομηχανικής μονάδας και δίνεται έμφαση στα κριτήρια αξιολόγησης βιομηχανικών μελετών. Τέλος στους βιομηχανικούς κλάδους, πέρα από τα κριτήρια ταξινόμησής τους, περιλαμβάνονται συνοπτικά στοιχεία κυρίως όσον αφορά τη διαδικασία παραγωγής του αλουμινίου, των οξέων και λιπασμάτων, των τσιμέντων και των τροφίμων. Σκοπός του κεφαλαίου είναι να εισαγάγει τους μαθητές στην έννοια της Βιομηχανίας Παραγωγής του βιομηχανικού προϊόντος και της οργάνωσης και διοίκησης της παραγωγής.

Μετά το τέλος του κεφαλαίου, οι παρακάτω επιμέρους στόχοι πρέπει να έχουν επιτευχθεί, ώστε οι μαθητές:

• Να γνωρίσουν βασικά στοιχεία για την εξέλιξη της παραγωγής μέχρι τη βιομηχανική εποχή.
• Να γνωρίσουν τις φυσικές και χημικές διεργασίες κατά τη βιομηχανική παραγωγή.
• Να αντιληφθούν ότι η βιομηχανική παραγωγή προϋποθέτει την ύπαρξη πρώτων υλών, οι οποίες μέσα από την παραγωγική διαδικασία της βιομηχανίας μετασχηματίζονται σε προϊόντα.
• Να αντιληφθούν τη σημασία των πρώτων υλών στη βιομηχανική παραγωγή.
• Να γνωρίσουν τη σημασία της διαχείρισης των φυσικών πόρων στην παραγωγή και να τα συσχετίσουν με το πρόβλημα της εξάντλησης των αποθεμάτων.
• Να γνωρίσουν τη σημασία της ποιοτικής αναβάθμισης (εμπλουτισμού) των πρώτων υλών.
• Να αναγνωρίσουν την ανακύκλωση ως παράγοντα εξοικονόμησης πρώτων υλών και ποιοτικής αναβάθμισης του φυσικού περιβάλλοντος.
• Να αντιληφθούν ότι βασικό κριτήριο για τη βιωσιμότητα της βιομηχανίας είναι η σωστή σχεδίαση των προϊόντων.
• Να αντιληφθούν τη σημασία των ευρωπαϊκών και διεθνών προδιαγραφών.
• Να αντιληφθούν ότι στη βιομηχανική παραγωγή υπάρχει ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της ποιότητας των προϊόντων, των εφαρμοζόμενων προδιαγραφών, του ποιοτικού ελέγχου και του τελικού κόστους.
• Να μπορούν να περιγράφουν και να ταξινομούν τις φάσεις ζωής ενός προϊόντος.
• Να γνωρίσουν τα κριτήρια αξιολόγησης βιομηχανικών τεχνικοοικονομικών μελετών.
• Να περιγράφουν τη σύνθεση του εσωτερικού και εξωτερικού περιβάλλοντος.
• Να γνωρίσουν τις σύγχρονες τάσεις και μεθόδους που εφαρμόζονται στην οργάνωση και διοίκηση της παραγωγής (ομάδες εργασίας, διοίκηση με στόχους, διοίκηση ολικής ποιότητας κ.τ.λ.).
• Να μπορούν να προσδιορίζουν τους δείκτες συστημάτων παραγωγής (ποιότητα, παραγωγικότητα, αποδοτικότητα).

Το κεφάλαιο αυτό περιλαμβάνει τέσσερις ενότητες. Στην πρώτη ενότητα γίνεται μια ιδιαίτερα συνοπτική αναφορά στις βασικές έννοιες που σχετίζονται με την ενέργεια ως συνιστώσα της βιομηχανικής παραγωγής και οι οποίες δεν αναφέρθηκαν στο κεφάλαιο II το οποίο περιορίστηκε στην οικονομική διάσταση της ενέργειας. Οι διάφορες μορφές ενέργειας και οι περιπτώσεις μετατροπής της, κυρίως στις βιομηχανικές διαδικασίες, αποτελούν επίσης αντικείμενα της ενότητας αυτής. Στη δεύτερη ενότητα αντιμετωπίζονται τα ορυκτά καύσιμα τόσο τα συμβατικά (στερεά, υγρά, αέρια), όσο και τα μη συμβατικά (πυρηνικά καύσιμα) ως πηγές ενέργειας απαραίτητες για τη λειτουργία μιας βιομηχανίας. Για κάθε είδος καυσίμου γίνεται μια επέκταση στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα. Η τρίτη ενότητα περιλαμβάνει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, των οποίων η αξιοποίηση παρουσιάζει ολοένα αυξανόμενο ενδιαφέρον στα πλαίσια της προσπάθειας για εξοικονόμηση ενέργειας. Στην ενότητα αυτή εξετάζονται, από τεχνολογική κυρίως άποψη, οι μορφές που έχουν άμεσο ενδιαφέρον εφαρμογής στην Ελλάδα, όπως η ηλιακή, η αιολική, η γεωθερμική, η βιομάζα καθώς και η υδροηλεκτρική ενέργεια. Η τελευταία ενότητα πραγματεύεται την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα. Σκοπός του κεφαλαίου είναι να εισαγάγει τους μαθητές στις μορφές και την παραγωγή Ενέργειας.

Μετά το τέλος του κεφαλαίου, οι παρακάτω επιμέρους στόχοι πρέπει να έχουν επιτευχθεί, ώστε οι μαθητές:

• Να γνωρίζει ποιες τάσεις χαρακτηρίζουν το περιβάλλον των επιχειρήσεων.
• Να επαναλάβουν τις βασικές έννοιες της Φυσικής που είναι απαραίτητες για την κατανόηση των ενεργειακών διαδικασιών και μετασχηματισμών που διενεργούνται στη βιομηχανία.
• Να γνωρίσουν τις έννοιες της παρεχόμενης και της ωφέλιμης ενέργειας και ισχύος, των απωλειών, του βαθμού απόδοσης μιας μηχανής και μιας παραγωγικής διαδικασίας.
• Να υπολογίζουν σύνθετους (διαδοχικούς) βαθμούς απόδοσης, όταν τους δίνονται τα κατάλληλα στοιχεία.
• Να αναφέρουν τους τυπικούς βαθμούς απόδοσης των πιο διαδεδομένων διαδικασιών μετατροπής ενέργειας.
• Να αναφέρουν κατά σειρά σπουδαιότητας τα ορυκτά καύσιμα, την εξέλιξη στην παραγωγή τους και τη χρήση για την παραγωγή ενέργειας.
• Να γνωρίσουν την έννοια της θερμογόνου δύναμης και να αναφέρουν την τάξη μεγέθους αυτής.
• Να αναφέρουν γενικά στοιχεία για τις βασικές κατηγορίες των γαιανθράκων και τις χρήσεις τους.
• Να αναφέρουν τα κοιτάσματα λιγνίτη της Ελλάδας και να δίνουν βασικά στοιχεία για το μέγεθος του καθενός.
• Να περιγράφουν σε γενικές γραμμές τις εγκαταστάσεις εξόρυξης, χερσαίες και υποθαλάσσιες και τις εγκαταστάσεις διύλισης.
• Να αναφέρουν τα βασικά προϊόντα των διυλιστηρίων και τις χρήσεις του καθενός.
• Να αναφέρουν βασικά στοιχεία σχετικά με τη γεωγραφική κατανομή παγκοσμίως των κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου.
• Να αναφέρουν τις βασικές χρήσεις του φυσικού αερίου καθώς και οικονομικά στοιχεία για τη συμμετοχή του στην παγκόσμια κατανάλωση ενέργειας.
• Να διαμορφώσουν άποψη για τους κινδύνους που απορρέουν από τη λειτουργία και τη διάθεση των αποβλήτων των πυρηνικών εργοστασίων.
• Να προσδιορίζουν τις έννοιες των ανανεώσιμων και ήπιων μορφών ενέργειας.
• Να αναφέρουν τα φυσικά χαρακτηριστικά της ηλιακής ενέργειας.
• Να αναφέρουν τις κατηγορίες των εγκαταστάσεων εκμετάλλευσης της ηλιακής ενέργειας και τις χρήσεις τους.
• Να αναφέρουν τα φυσικά χαρακτηριστικά της αιολικής ενέργειας.
• Να αναφέρουν στοιχεία για τη διάδοση των αιολικών εγκαταστάσεων και στην Ελλάδα ειδικότερα.
• Να αναφέρουν τα βασικά χαρακτηριστικά των υβριδικών συστημάτων.
• Να αναφέρουν τα φυσικά χαρακτηριστικά της γεωθερμικής ενέργειας.
• Να αναφέρουν στοιχεία για τη χρήση της γεωθερμικής ενέργειας παγκόσμια και στην Ελλάδα ειδικότερα.
• Να αναφέρουν τα φυσικά χαρακτηριστικά της ενέργειας από βιομάζα.
• Να περιγράφουν τις βασικές εφαρμογές που έχουν αναπτυχθεί για την εκμετάλλευση της ενέργειας από βιομάζα.
• Να περιγράφουν το φυσικό υδρολογικό κύκλο.
• Να αναφέρουν ιστορικά στοιχεία για την εκμετάλλευση της υδροδυναμικής ενέργειας από τον άνθρωπο.
• Να γνωρίσουν το σύστημα μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας και να κατανοήσουν τη διατήρηση του ισοζυγίου μεταξύ παραγωγής και κατανάλωσης.
• Να γνωρίσουν τα ποσοστά συμμετοχής στη συνολική εγκατεστημένη ισχύ των μονάδων παραγωγής ανά τύπο ενεργειακής πρώτης ύλης.
• Να μπορούν να περιγράφουν το ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας.

Το κεφάλαιο αυτό συνδέει τις δύο βασικές έννοιες που πραγματεύεται το βιβλίο τονίζοντας τη σημασία που έχει η εξοικονόμηση ενέργειας κατά την βιομηχανική παραγωγή, στην οικονομία κάθε χώρας. Στην πρώτη ενότητα του κεφαλαίου φαίνεται η εξέλιξη της ενεργειακής κατανάλωσης και συσχετίζεται η εξοικονόμηση ενέργειας με την ενεργειακή κατανάλωση. Στην ίδια ενότητα επίσης, συνοπτικά αποτυπώνεται η εικόνα της ελληνικής πραγματικότητας στον τομέα αυτό. Στη δεύτερη ενότητα αναφέρονται οι δυνατότητες και εναλλακτικές περιπτώσεις εξοικονόμησης ενέργειας και δίνονται χαρακτηριστικά παραδείγματα προς την κατεύθυνση αυτή από βιομηχανικούς κλάδους. Σε χωριστή ενότητα, στα πλαίσια του ίδιου κεφαλαίου, αναπτύσσεται η συμπαραγωγή θερμότητας και ηλεκτρισμού, τεχνική που είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στην εξοικονόμηση της ενέργειας. Σκοπός του κεφαλαίου είναι να τονίσει τη σημασία της εξοικονόμησης ενέργειας στη βιομηχανική παραγωγή κάθε χώρας.

Μετά το τέλος του κεφαλαίου, οι παρακάτω επιμέρους στόχοι πρέπει να έχουν επιτευχθεί, ώστε οι μαθητές:

• Να κατανοήσουν ότι "η εξοικονόμηση ενέργειας αποτελεί μία από τις σημαντικότερες ενεργειακές πηγές".
• Να γνωρίσουν στατιστικά στοιχεία που αφορούν την εξέλιξη της ενεργειακής κατανάλωσης σε σχέση με την παραγωγή αγαθών.
• Να κατανοήσουν το οικονομικό και περιβαλλοντικό όφελος από τις επενδύσεις εξοικονόμησης ενέργειας στη βιομηχανία, τόσο σε διεθνές όσο και σε εθνικό επίπεδο.
• Να μπορούν να περιγράφουν τις διαδικασίες που εφαρμόζονται για τη μείωση της σπατάλης ενεργειακών πρώτων υλών.
• Να γνωρίσουν τις παρεμβάσεις και πιθανές αλλαγές που πραγματοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία με σκοπό τη βελτίωση της απόδοσης στη χρήση της ενέργειας (ελληνική πραγματικότητα).
• Να γνωρίσουν σε γενικές γραμμές τις τεχνικές εγκατάστασης και μεθόδους που μπορούν να εφαρμοσθούν για τη συμπαραγωγή θερμικής ενέργειας και ηλεκτρισμού στη βιομηχανία.
• Να αναφέρουν παραδείγματα από την ελληνική πραγματικότητα, όπου εφαρμόζεται η συμπαραγωγή.

Το κεφάλαιο αυτό αναφέρεται στη ρύπανση του περιβάλλοντος που προέρχεται από βιομηχανικές δραστηριότητες. Οι πηγές της βιομηχανικής ρύπανσης διακρίνονται σε ατμοσφαιρική, ρύπανση υδάτινων αποδεκτών και ρύπανση από την διάθεση των βιομηχανικών απορριμμάτων Για κάθε περίπτωση αναφέρονται τόσο οι σημαντικότεροι ρύποι, όσο και οι προσπάθειες που γίνονται από τις επιμέρους βιομηχανίες για τον έλεγχο και τον περιορισμό της ρύπανσης που προκαλούν. Σε ιδιαίτερη ενότητα, στα πλαίσια του ιδίου κεφαλαίου αναπτύσσονται οι βασικές αρχές των συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης καθώς και η συσχέτιση μεταξύ περιβάλλοντος και αειφόρου ανάπτυξης. Σκοπός του κεφαλαίου είναι να εισαγάγει τους μαθητές στις αιτίες ρύπανσης του περιβάλλοντος που προέρχονται από βιομηχανικές δραστηριότητες.

Μετά το τέλος του κεφαλαίου, οι παρακάτω επιμέρους στόχοι πρέπει να έχουν επιτευχθεί, ώστε οι μαθητές:

• Να αντιληφθούν ότι η βιομηχανική παραγωγή προϊόντων με τη χρήση ενέργειας επιβαρύνει με ρύπους το περιβάλλον.
• Να γνωρίσουν τους ρύπους και τα απόβλητα που προέρχονται από τα διάφορα στάδια της βιομηχανικής παραγωγής και των ενεργειακών μετατροπών.
• Να γνωρίσουν τα ποσοστά συμμετοχής των διάφορων ρυπαντών.
• Να γνωρίσουν τη συμβολή της βιομηχανικής ρύπανσης στις κλιματικές αλλαγές.
• Να γνωρίσουν ότι σε ένα κύκλο παραγωγής εκτός από τους ρύπους και τα απόβλητα, δημιουργούνται και άλλα προβλήματα, όπως ο κίνδυνος από μεγάλο ατύχημα, η ηχητική ρύπανση, η αισθητική υποβάθμιση του περιβάλλοντος.
• Να γνωρίσουν και να περιγράψουν τις μεθόδους διαχείρισης αποβλήτων, καθώς και χαρακτηριστικές εφαρμογές από την παγκόσμια και ελληνική πραγματικότητα.
• Να κατανοήσουν ότι τα συστήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης και ελέγχου αποτελούν ένα πολύ σημαντικό εργαλείο παρέμβασης στην παραγωγική διαδικασία αλλά και στις διοικητικές και οργανωτικές δομές των επιχειρήσεων του βιομηχανικού τομέα με στόχο την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών φυσικών πόρων και ενέργειας.
• Να κατανοήσουν ότι η έννοια της αειφόρου ανάπτυξης εμπεριέχει μία νέα ηθική στάση απέναντι στις μελλοντικές γενιές, αλλά και μία νέα σχέση ανάμεσα στην εργασία, τον ανθρώπινο παράγοντα, την ποιότητα και την κατανάλωση με στόχο τη συνεχή αρμονική συνύπαρξη της ανάπτυξης και του περιβάλλοντος.