φωτογραφία φόντου

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ

Περιγραφη

­

Η Βιολογία είναι η επιστήμη που μελετά τους ζωντανούς οργανισμούς. Το βιβλίο της Βιολογίας που έχεις στα χέρια σου πραγματεύεται τρία πολύ σημαντικά θέματα, τα οποία συνδέονται άμεσα με την καθημερινή σου ζωή.

  • Στο πρώτο κεφάλαιο, «Ανθρωπος και Υγεία», θα γνωρίσεις όλους εκείνους τους παράγοντες που απειλούν την υγεία του ανθρώπου, τα κυριότερα νοσήματα, τους τρόπους με τους οποίους ο ανθρώπινος οργανισμός αντιδρά, καθώς και τους τρόπους με τους οποίους μπορείς να διαφυλάξεις την υγεία σου.
  • Στο δεύτερο κεφάλαιο, «Ανθρωπος και Περιβάλλον», θα γνωρίσεις τη δομή και τη λειτουργία των οικοσυστημάτων, καθώς και τα προβλήματα που έχουν προκαλέσει στη βιόσφαιρα οι ανθρώπινες δραστηριότητες.
  • Στο τρίτο κεφάλαιο, «Εξέλιξη», θα γνωρίσεις τι υποστηρίζει η επιστήμη της Βιολογίας σχετικά με την προέλευση και την εξέλιξη των ειδών.

Αναλυτικο Προγραμμα

Για το ισχύον αναλυτικό πρόγραμμα του μαθήματος, μεταβείτε στην αντίστοιχη ενότητα ακολουθώντας τον σύνδεσμο 'Προγράμματα Σπουδών'.

Στοχοι

Στο τέλος της διδασκαλίας του αντικειμένου «Θέματα Βιολογίας» ο μαθητής θα πρέπει να:

  • Γνωρίζει τις απόψεις της Βιολογίας για την εξέλιξη των ειδών.
  • Είναι ικανός να τεκμηριώνει με επιστημονικά στοιχεία τις απόψεις της Βιολογίας για την καταγωγή και την εξελικτική πορεία του ανθρώπινου είδους.
  • Αιτιολογεί τη διατήρηση της λειτουργικότητας των οικοσυστημάτων μέσα από τις αλληλεπιδράσεις των βιοτικών και αβιοτικών παραγόντων.
  • Ερμηνεύει τις συνέπειες των ανθρώπινων παρεμβάσεων στα οικοσυστήματα.
  • Έχει αναπτύξει πλαίσιο αξιών και ενδιαφερόντων που οδηγούν στην ενεργητική συμμετοχή για την προστασία και βελτίωση του περιβάλλοντος.
  • Κατανοεί τον τρόπο δράσης των παραγόντων που επηρεάζουν την υγεία του ανθρώπου.
  • Χρησιμοποιεί τις γνώσεις του για να ενισχύει τη φυσική άμυνα του οργανισμού του στους διάφορους παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την υγεία του.
  • Συσχετίζει τον τρόπο ζωής του ανθρώπου με την υγεία σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο.
  • Είναι ικανός να διαπιστώνει τη συμβολή της Βιολογικής έρευνας στους τομείς της Υγείας και του Περιβάλλοντος.
  • Να χρησιμοποιεί τις γνώσεις και τις δεξιότητες που αποκτά για την επεξεργασία και αξιολόγηση δεδομένων ή την επίλυση «προβλημάτων».
  • Χρησιμοποιεί την επιστημονική και τεχνική ορολογία για να περιγράφει καταστάσεις ή γεγονότα, να μεταβιβάζει πληροφορίες ή να υποστηρίζει τις απόψεις του.
  • Συλλέγει πληροφορίες από επιστημονικές πηγές πληροφοριών ή πλήρεις μελέτες τεκμηρίωσης και να χρησιμοποιεί την τεχνολογία της Πληροφορικής όπου αυτή μπορεί να εξυπηρετήσει τις ανάγκες της εργασίας του.
  • Μελετά, μόνος ή σε συνεργασία με τους συμμαθητές, τον εκπαιδευτικό αλλά και άλλους φορείς του τοπικού κοινωνικού περιβάλλοντος, θέματα που αφορούν το σχολικό ή το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον.
  • Είναι ικανός να αξιολογεί τη δράση του στις διάφορες εκπαιδευτικές δραστηριότητες συνεκτιμώντας τους παράγοντες επιτυχίας και αποτυχίας.­

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΑΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

1. Άνθρωπος και Υγεία

"Κάλλιον του θεραπεύειν το προλαμβάνειν" ­
Ιπποκράτης

Ο άνθρωπος, αν και ζει σε ένα περιβά­λλον που συνεχώς μεταβάλλεται, διαθέτει μηχανισμούς που διατηρούν σταθερό το εσωτερικό του περιβάλλον, εξασφαλίζοντας έτσι την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού και επομένως την επιβίωση του.

Η ικανότητα του οργανισμού να διατηρεί σταθερές τις συνθήκες του εσωτερικού του περιβάλλοντος (θερμοκρασία, συγκεντρώσεις διάφορων συστατικών κτλ.), παρά τις εξωτερικές μεταβολές, ονομάζεται ομοιόσταση.

­Λέξεις-Κλειδιά: άνθρωπος, υγεία, ομοιόσταση, ασθένεια, μικροοργανισμοί, μη ειδική άμυνα, μηχανισμοί άμυνας, ανθρώπινος οργανισμός, ανοσία, ανοσοβιολογικό σύστημα, σύνδρομο επίκτητης ανοσοβιολογικής ανεπάρκειας, AIDS, καρκίνος, εθισμός

2. Άνθρωπος και Περιβάλλον

«Τη γη δεν την κληρονομήσαμε από τους γονείς μας, τη δανειστήκαμε από τα παιδιά μας».

O άνθρωπος, από την εμφάνιση του στη Γη, βρίσκεται σε διαρκή αλληλεπίδραση με το περιβάλλον του. Το περιβάλλον του ανθρώπου, είτε φυσικό είτε τεχνητό, καθορίζει τις συνθήκες μέσα στις οποίες ο άνθρωπος ζει και αναπαράγεται, ταυτόχρονα όμως διαμορφώνεται από αυτόν, ώστε να ανταποκρίνεται περισσότερο στις ανάγκες του.

Οικολογία είναι η επιστήμη που μελετά τις σχέσεις των οργανισμών - και φυσικά του ανθρώπου - με:

  • τους αβιοτικούς παράγοντες του περιβάλλοντός τους, δηλαδή το κλίμα (υγρασία, θερμοκρασία, ηλιοφάνεια), τη διαθεσιμότητα θρεπτικών στοιχείων, τη σύσταση του εδάφους, την αλατότητα του νερού κ.ά.
  • τους άλλους οργανισμούς που αν­ήκουν στο ίδιο ή σε διαφορετικό είδος από αυτούς.
  • Λέξεις-Κλειδιά: άνθρωπος, περιβάλλον, οικοσύστημα, ροή ενέργειας, τροφικές σχέσεις, τροφική αλυσίδα, τροφικό πλέγμα, τροφική πυραμίδα, τροφικό επίπεδο, παραγωγικότητα, βιογεωχημικοί κύκλοι, κύκλος του άνθρακα, κύκλος του αζώτου, κύκλος του νερού, πληθυσμός,περιβαλλοντικά προβλήματα, βιοποικιλότητα, ερημοποίηση, ρύπανση

3. Εξέλιξη

­«Τίποτε δεν έχει νόημα στη Βιολογία παρά μόνο υπό το φως της εξέλιξης».
Θεοδόσιος Ντομπζάνσκυ

Πολλές από τις ιδέες που έχουν κατά καιρούς διατυπωθεί από τους επιστήμονες γίνονται δύσκολα αποδεκτές από τον «κοινό νου», διότι φαίνεται ότι αντιβαίνουν στην εμπειρία. Για παράδειγμα, πολλοί αδυνατούν να αποδεχθούν ότι ένα σώμα μπορεί να κινείται χωρίς να ασκείται καμία δύναμη επάνω του (λόγω αδράνειας), γιατί έχουν τη (λανθασμένη) εντύπωση ότι πίσω από κάθε κίνηση πρέπει να υπάρχει απαραίτητα μια δύναμη που τη δημιουργεί. Παρομοίως ένας από τους λόγους για τους οποίους άργησε να γίνει αποδεκτή η θεωρία της εξέλιξης των ειδών, που διατυπώθηκε από τον Κάρολο Δαρβίνο, ήταν ότι στο σύντομο χρονικό διάστημα της ζωής του ανθρώπου δεν μπορούν να γίνουν αντιληπτές οι μεταβολές που υφίστανται τα είδη.

Η ιδέα της εξέλιξης είχε υποστηριχθεί και από άλλους στοχαστές που προηγήθηκαν του Δαρβίνου. Ο Δαρβίνος όμως τη διατύπωσε με επιστημονικούς όρους και επίσης υπέδειξε το μηχανισμό με τον οποίο αυτή συμβαίνει (φυσική επιλογή).

Λέξεις-Κλειδιά: εξέλιξη, αγώνας για επιβίωση, ανάλογα όργανα, βιομηχανικός μελανισμός, γενετική απομόνωση, γενετική ποικιλομορφία, γονιδιακή μετάλλαξη, ειδογένεση, επίκτητα χαρακτηριστικά, θεωρία κληρονομικής μεταβίβασης επίκτητων χαρακτηριστικών, πληθυσμός, ποικιλομορφία, προσαρμογή, υπολειμματικά όργανα, φυλογένεση, φυλογενετικό δέντρο, Φυσική επιλογή, γενεαλογικό δέντρο, θηλασικά, πρωτεύοντα, ανθρωπίδες