φωτογραφία φόντου

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ

Περιγραφη

Το διδακτικό εγχειρίδιο Σοφοκλέους τραγωδίαι περιέχει τις τραγωδίες Οιδίπους Τύραννος και Αίας. Σε κάθε τραγωδία προηγείται μια εισαγωγή που παρέχει πληροφορίες για τον μύθο του Οιδίποδα ή του Αίαντα αντίστοιχα, καθώς και για τις ομώνυμες τραγωδίες. Ακολουθεί το κείμενο σε νεοελληνική μετάφραση συνοδευόμενο από ερμηνευτικά και πραγματολογικά σχόλια.

Αναλυτικο Προγραμμα

Για το ισχύον αναλυτικό πρόγραμμα του μαθήματος, μεταβείτε στην αντίστοιχη ενότητα ακολουθώντας τον σύνδεσμο 'Προγράμματα Σπουδών'.

Στοχοι

  • Να γνωρίσουν οι μαθητές ένα ξεχωριστό και συναρπαστικό γραμματειακό είδος της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας, που συνδυάζει, σε ενιαίο θέαμα ή ανάγνωσμα, τις τέχνες του λόγου, της μουσικής, της όρχησης και της σκηνογραφίας με τη δράση επί σκηνής των υποκριτών που υποδύονται τους ρόλους των ηρώων των δραματικών έργων.
  • Να εντάξουν την τραγωδία στην ιστορική εξέλιξη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας και να συνειδητοποιήσουν τη σχέση της με τα άλλα γραμματειακά είδη.
  • Να γνωρίσουν τη δομή και τα μέρη της τραγωδίας (θεατρική διάσταση) και την αντιστοιχία τους με τα μέρη και τη διάρθρωση των σύγχρονων θεατρικών έργων.
  • Να κατανοήσουν τα ποιοτικά στοιχεία που προσδιορίζουν την ουσία της, την πλοκή και εξέλιξη του μύθου, τις σκέψεις, τις ιδέες και το ήθος των δρώντων προσώπων, καθώς και την ποιότητα του λόγου τους.
  • Να ασκηθούν στη διάκριση του ρόλου των συντελεστών της παράστασης μιας τραγωδίας (ποιητή, υποκριτών, χορού, χορηγού και θεατών).
  • Να μπορέσουν να νιώσουν πότε ο ήρωας είναι τραγικό πρόσωπο και να διακρίνουν την έννοια της ύβρης, της άτης, της νέμεσης, του τραγικού, της τραγικής ειρωνείας και της από της τραγωδίας ηδονής.
  • Να καταστούν ικανοί να αισθάνονται τη διαδικασία της κάθαρσης, που είναι ταυτόχρονα αισθητική απόλαυση και βαθύτατη ηθική ικανοποίηση από την αποκατάσταση της ηθικής τάξης.
  • Να επισημάνουν το ιστορικό και το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο γεννήθηκε η τραγωδία, που είναι "παιδί της δημοκρατίας".
  • Να διαπιστώσουν τις επιδράσεις που άσκησε το αρχαίο ελληνικό δράμα σε μεταγενέστερους δραματουργούς, αξιοποιώντας κατάλληλα παράλληλα κείμενα.
  • Να συλλάβουν τα διαχρονικά παιδευτικά μηνύματα της τραγωδίας και την ανταπόκρισή τους σε αιώνια υπαρξιακά προβλήματα του ανθρώπου, ώστε να τα μετουσιώνουν σε δυναμογόνα σπέρματα ζωής.
  • Να γνωρίσουν, τέλος, έναν από τους τρεις μεγάλους τραγικούς της αρχαιότητας, τον Σοφοκλή, τη σχέση με τους ομοτέχνους του, αλλά και την προσφορά του στην εξέλιξη του συγκεκριμένου είδους. Να εκτιμήσουν ιδιαίτερα τη δεξιοτεχνία του στην κατασκευή του δράματος, στη διαγραφή του ήθους των ηρώων του, στην πραγμάτωση του τραγικού και στον αριστοτεχνικό χειρισμό της γλώσσας. 

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΑΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Σοφοκλέους «Οιδίπους Τύραννος» – Εισαγωγή

Η εισαγωγή χωρίζεται σε 3 μέρη:

  • Το πρώτο μέρος ―με τίτλο «Ο μύθος του Οιδίποδα στην αρχαιοελληνική παράδοση»― παρακολουθεί την εξέλιξη του μύθου από τα ομηρικά έπη μέχρι και την ακμή της δραματικής ποίησης.
  • Στο δεύτερο μέρος της εισαγωγής ―με τίτλο «Ο μύθος του Οιδίποδα στον Σοφοκλή»― αναλύεται η δραματοποίηση του μύθου από τον Σοφοκλή.
  • Στο τρίτο μέρος επιχειρείται μια αξιολόγηση της σοφόκλειας τραγωδίας.

Η εισαγωγή κλείνει με κατάλογο προσώπων της τραγωδίας και πίνακα της δομής της.

Σοφοκλέους «Οιδίπους Τύραννος» – Κείμενο

Περιλαμβάνεται το κείμενο της τραγωδίας του Σοφοκλή σε νεοελληνική μετάφραση του Κ. Χ. Μύρη. Η τραγωδία έχει την ακόλουθη δομή:

Πρόλογος

Πάροδος

Α΄ επεισόδιο

Α΄ στάσιμο

Β΄ επεισόδιο

Β΄ στάσιμο

Γ΄ επεισόδιο

Γ΄ στάσιμο

Δ΄ επεισόδιο

Δ΄ στάσιμο

Έξοδος

Σοφοκλέους «Οιδίπους Τύραννος» – Σχόλια

Τα ερμηνευτικά και πραγματολογικά σχόλια αναφέρονται στο σύνολο του έργου.

Η γενική θεώρηση, με την οποία κλείνει η συγκεκριμένη ενότητα, θέτει προβλήματα και ερωτήματα με τα οποία οι μαθητές θα αξιολογήσουν και θα επιχειρήσουν να φωτίσουν πολύπλευρα το έργο.

 

Σοφοκλέους «Αίας» - Εισαγωγή

Η εισαγωγή χωρίζεται σε 3 μέρη:

  • Το πρώτο μέρος ―με τίτλο «Ο μύθος του Αίαντα πριν από το Σοφοκλή»― παρακολουθεί την εξέλιξη του σχετικού μύθου.
  • Στο δεύτερο μέρος ―με τίτλο «Ο μύθος του Αίαντα στον Σοφοκλή»― αναλύεται η δραματοποίηση του μύθου από τον Σοφοκλή και δίνονται  κατάλογος προσώπων της τραγωδίας και πίνακας της δομής της.
  • Στο τρίτο μέρος επιχειρείται μια αξιολόγηση της σοφόκλειας τραγωδίας.

Η εισαγωγή κλείνει με το κείμενο «Υπόθεσις Αίαντος Μαστιγοφόρου» στο πρωτότυπο και σε μετάφραση. 

Διδακτικοί Στόχοι:

  • Να γνωρίσουν οι μαθητές το αρχαιότερο από τα σωζόμενα δράματα του Σοφοκλή και να διακρίνουν τη δίπτυχη δομή του, καθώς ο θάνατος του Αίαντα συμβαίνει στο μέσον της τραγωδίας.
  • Να διαπιστώσουν το ήθος του ήρωα, το υψηλό αίσθημα τιμής και αξιοπρέπειας, από το οποίο διαπνέεται και το οποίο τον οδηγεί στο θάνατο, μοναδική έξοδο από την καταισχύνη μιας ζωής στερημένης από την τιμή που του άξιζε.
  • Να κατανοήσουν το γεγονός ότι ο ήρωας με το μεγαλείο και την υπέρβαση της μετριότητας προκαλεί τον φθόνο του θεού, αλλά δέχεται με αξιοπρέπεια τη θεόσταλτη καταστροφή.
  • Να αισθανθούν ότι η ισορροπία και η ηθική τάξη αποκαθίσταται στο τέλος με την απόδοση μεταθανάτιων τιμών στον Αίαντα από εχθρούς και φίλους.
  • Να διερευνήσουν θέματα, όπως η δύναμη και ο ρόλος του θείου, η δύναμη αλλά και η αστάθεια της ανθρώπινης ύπαρξης, το πρόβλημα της ταφής των νεκρών, η αρνητική πλευρά του πολέμου (εξολοθρευτή της χαράς της ζωής).
  • Να εκτιμήσουν και συσχετίσουν τον Αίαντα με την Αντιγόνη, ως προς συγκρίσιμες πλευρές τους.

Σοφοκλέους «Αίας» - Κείμενο

Περιλαμβάνεται το κείμενο της τραγωδίας του Σοφοκλή σε νεοελληνική μετάφραση του Τάσου Ρούσου. Η τραγωδία έχει την ακόλουθη δομή:

Πρόλογος

Πάροδος

Α΄ επεισόδιο

Α΄ στάσιμο

Β΄ επεισόδιο

Β΄ στάσιμο

Γ΄ επεισόδιο

Γ’ στάσιμο

Δ΄ επεισόδιο

Επιπάροδος

Ε΄ επεισόδιο

Δ΄ στάσιμο

Έξοδος

Σοφοκλέους «Αίας» - Σχόλια

Τα ερμηνευτικά και πραγματολογικά σχόλια αναφέρονται στο σύνολο του έργου.

Η γενική θεώρηση με την οποία κλείνει η συγκεκριμένη ενότητα θέτει προβλήματα και ερωτήματα με τα οποία οι μαθητές θα αξιολογήσουν και θα επιχειρήσουν να φωτίσουν πολύπλευρα το έργο.