φωτογραφία φόντου

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ

Περιγραφη

antigoni

Το διδακτικό εγχειρίδιο Σοφοκλέους τραγωδίαι περιέχει τις τραγωδίες Αντιγόνη και Φιλοκτήτης. Περιλαμβάνει μια εκτενή εισαγωγή για το δράμα, την τραγωδία, τους δραματικούς αγώνες, το αρχαίο θέατρο, τους συντελεστές της παράστασης, τους προδρόμους των μεγάλων τραγικών και τους μεγάλους τραγικούς. Σε κάθε τραγωδία παρατίθενται τα διαλογικά μέρη από το πρωτότυπο, ενώ τα λυρικά κομμάτια είναι μεταφρασμένα. Για κάθε τραγωδία στο α΄ μέρος του εγχειριδίου παρέχεται το αρχαίο κείμενο και τα γλωσσικά σχόλια, ενώ στο β΄ μέρος συγκεντρώνονται τα ερμηνευτικά σχόλια και οι ασκήσεις. Στο τέλος του εγχειριδίου υπάρχει επίμετρο και λεξικό βασικών θεατρικών όρων.

Αναλυτικο Προγραμμα

Για το ισχύον αναλυτικό πρόγραμμα του μαθήματος, μεταβείτε στην αντίστοιχη ενότητα ακολουθώντας τον σύνδεσμο 'Προγράμματα Σπουδών'.

Στοχοι

  • Να γνωρίσουν οι μαθητές ένα ξεχωριστό και συναρπαστικό γραμματειακό είδος της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας, που συνδυάζει, σε ενιαίο θέαμα ή ανάγνωσμα, τις τέχνες του λόγου, της μουσικής, της όρχησης και της σκηνογραφίας με τη δράση επί σκηνής των υποκριτών που υποδύονται τους ρόλους των ηρώων των δραματικών έργων.
  • Nα εντάξουν την τραγωδία στην ιστορική εξέλιξη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας και να συνειδητοποιήσουν τη σχέση της με τα άλλα γραμματειακά είδη.
  • Να γνωρίσουν τη δομή και τα μέρη της τραγωδίας (θεατρική διάσταση) και την αντιστοιχία τους με τα μέρη και τη διάρθρωση των σύγχρονων θεατρικών έργων.
  • Να κατανοήσουν τα ποιοτικά στοιχεία που προσδιορίζουν την ουσία της, την πλοκή και εξέλιξη του μύθου, τις σκέψεις, τις ιδέες και το ήθος των δρώντων προσώπων, καθώς και την ποιότητα του λόγου τους.
  • Να ασκηθούν στη διάκριση του ρόλου των συντελεστών της παράστασης μιας τραγωδίας (ποιητή, υποκριτών, χορού, χορηγού και θεατών).
  • Να μπορέσουν να νιώσουν πότε ο ήρωας είναι τραγικό πρόσωπο και να διακρίνουν την έννοια της ύβρης, της άτης, της νέμεσης, του τραγικού, της τραγικής ειρωνείας και της από της τραγωδίας ηδονής.
  • Να καταστούν ικανοί να αισθάνονται τη διαδικασία της κάθαρσης, που είναι ταυτόχρονα αισθητική απόλαυση και βαθύτατη ηθική ικανοποίηση από την αποκατάσταση της ηθικής τάξης.
  • Να επισημάνουν το ιστορικό και το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο γεννήθηκε η τραγωδία, που είναι "παιδί της δημοκρατίας".
  • Να διαπιστώσουν τις επιδράσεις που άσκησε το αρχαίο ελληνικό δράμα σε μεταγενέστερους δραματουργούς, αξιοποιώντας κατάλληλα παράλληλα κείμενα.
  • Να συλλάβουν τα διαχρονικά παιδευτικά μηνύματα της τραγωδίας και την ανταπόκρισή τους σε αιώνια υπαρξιακά προβλήματα του ανθρώπου, ώστε να τα μετουσιώνουν σε δυναμογόνα σπέρματα ζωής.
  • Να γνωρίσουν, τέλος, έναν από τους τρεις μεγάλους τραγικούς της αρχαιότητας, τον Σοφοκλή, τη σχέση με τους ομοτέχνους του, αλλά και την προσφορά του στην εξέλιξη του συγκεκριμένου είδους. Να εκτιμήσουν ιδιαίτερα τη δεξιοτεχνία του στην κατασκευή του δράματος, στη διαγραφή του ήθους των ηρώων του, στην πραγμάτωση του τραγικού και στον αριστοτεχνικό χειρισμό της γλώσσας.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΑΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Εισαγωγή

Η γενική εισαγωγή αναφέρεται στην προέλευση και στα είδη του δράματος, στη γένεση, τον ορισμό, τα κατά ποσόν και κατά ποιόν μέρη της τραγωδίας, στα μέρη του αρχαίου θεάτρου. Αναφέρεται επίσης στους δραματικούς αγώνες, στους συντελεστές της παράστασης, στους πρόδρομους των μεγάλων τραγικών αλλά και στους τρεις μεγάλους τραγικούς.

«Αντιγόνη»

Διδακτικοί στόχοι:

Οι μαθητές στα πλαίσια μιας πολυεπίπεδης οπωσδήποτε ερμηνείας της Αντιγόνης καλούνται:

  • να επισημάνουν το βασικό πρόβλημα της τραγωδίας, που δημιουργείται από τη στάση των ηρώων απέναντι στην οφειλόμενη τιμή προς τους νεκρούς,
  • να αποφύγουν την ερμηνεία της τραγωδίας σε επίπεδο σχηματικό και αφηρημένο - ιδεολογικό, ως σύγκρουση π.χ. γραπτών και άγραφων νόμων, πολιτείας και οικογένειας κ.ά.,
  • να αισθανθούν ότι η τραγικότητα των προσώπων (ιδίως Κρέοντα και Αντιγόνης) προκύπτει από την προσωπική τους βούληση και επιλογή. Έτσι, η υβριστική για το νεκρό Πολυνείκη απόφαση του Κρέοντα, στενά δεμένη με το ενδιαφέρον του πολιτικού για την εξουσία του, τον φέρνει διαδοχικά και κλιμακωτά σε σύγκρουση με τον Φύλακα, τον Χορό, την Αντιγόνη, τον Αίμονα, τον Τειρεσία μέχρι την τελική συντριβή του. Αντίθετα, η αταλάντευτη επιμονή της Αντιγόνης να θάψει τον αδελφό της συνοδεύεται από την τόλμη να ακολουθήσει με αξιοπρέπεια τις συνέπειες της απόφασής της, που την οδήγησε στο σωματικό θάνατο αλλά και στην πανθομολογούμενη ηθική δικαίωση για την πράξη της,
  • να εκτιμήσουν τελικά τη στάση του Σοφοκλή απέναντι στην αξία των θεϊκών νόμων και στη συνακόλουθη ευσέβεια των ανθρώπων, την οποία θεωρεί ως δείγμα σωφροσύνης.

Επίμετρο

Κείμενα: 

  1. Τραγωδία: κοινωνικός θεσμός
  2. Ο τραγικός ήρωας
  3. Τα νιάτα του τραγικού ήρωα
  4. Η τραγική πλάνη
  5. Ο σκηνικός χρόνος
  6. Η μοναξιά της Αντιγόνης
  7. Η στάση του χορού
  8. Μ. Μπρεχτ, Αντιγόνη, απόσπασμα
  9. Ζ. Ανουίγ, Αντιγόνη, απόσπασμα
  10. Φιλοκτήτης: Δράμα τριών προσώπων
  11. Φιλοκτήτης: Το τόξο του
  12. Φιλοκτήτης: Πρόβλημα πολιτικής ηθικής
  13. Φιλοκτήτης: Το παιδαγωγικό πρόβλημα
  14. Φιλοκτήτης: Η πολιτική διάσταση
  15. Φιλοκτήτης: Το δράμα της ραδιουργίας
  16. Ο Φιλοκτήτης του Σοφοκλή
  17. Γιάννη Ρίτσου, Φιλοκτήτης (Ύστατο Προσωπείο)

 Λεξικό βασικών θεατρικών όρων