φωτογραφία φόντου

Βιολογια
Β Γενικου Λυκειου - ΓενικηΣ ΠαιδειαΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ

Περιγραφη

­ 

H διδασκαλία του μαθήματος της Βιολογίας Γενικής Παιδείας Β' Τάξης Λυκείου αποβλέπει αφενός στον εφοδιασμό του μαθητή με το απαραίτητο γνωστικό υπόβαθρο προκειμένου να μπορεί να κατανοεί τους μηχανισμούς λειτουργίας του κυττάρου και να ερμηνεύει φαινόμενα ή καταστάσεις της καθημερινής ζωής, και αφ' ετέρου στην εξοικίωση το μαθητή στη μέθοδο προσέγγισης της γνώσης. Εξειδικεύοντας τα παραπάνω το μάθημα συμβάλει:

  • Στην απόκτηση γνώσεων και στην ανάπτυξη προβληματισμών που αφορούν θεωρίες, νόμους και αρχές σχετικές με τη λειτουργία των οργανισμών, καθώς και τις πιθανές επιπτώσεις από την εφαρμογή τους, ώστε ο μαθητής να αποκτήσει την ικανότητα να «ερμηνεύει» διαδικασίες ή καταστάσεις που αφορούν τη ζωή στον πλανήτη μας.
  • Στην καλλιέργεια της ικανότητας να αναγνωρίζει την ενότητα και τη συνέχεια της επιστημονικής γνώσης σε θέματα που αφορούν τους οργανισμούς, καθώς και τη σχέση της Βιολογίας με τις άλλες επιστήμες.
  • Στην εξοικείωσή του με τον επιστημονικό τρόπο σκέψης και στην πρόκληση του ενδιαφέροντος του για αναζήτηση της γνώσης σε θέματα που αφορούν τη Βιολογία.
  • Στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του μαθητή, με την καλλιέργεια ανεξάρτητης σκέψης, αγάπης για εργασία, ικανότητας για λογική αντιμετώπιση καταστάσεων και δυνατότητας για επικοινωνία και συνεργασία με άλλα άτομα.
  • Στην απόκτηση σεβασμού για την ανθρώπινη ζωή και για όλους τους οργανισμούς του πλανήτη.
  • Στη διαπίστωση από το μαθητή της συμβολής της Βιολογίας στη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ανθρώπου.
  • Στην ανάπτυξη του προβληματισμού του για τις επιπτώσεις (θετικές ή αρνητικές) των εφαρμογών της Βιολογίας.
  • Στη συνειδητοποίηση των κοινωνικών προβλημάτων και στην καλλιέργεια της ικανότητας του να συμμετέχει στις προσπάθειες για την επίλυσή τους.
  • Στην ανάπτυξη της ικανότητας του μαθητή να συλλέγει πληροφορίες από επιστημονικές πηγές ή πλήρεις μελέτες αξιοποιώντας και την τεχνολογία της Πληροφορικής, όπου αυτό είναι δυνατό, όχι μόνο για την αναζήτηση αλλά και τον έλεγχο πληροφοριών.
  • Στην καλλιέργεια της δυνατότητας του μαθητή να επικοινωνεί και να συνεργάζεται με επιστημονικούς και κοινωνικούς φορείς, να συλλέγει και να ανταλλάσσει πληροφορίες, να παρουσιάζει τις σκέψεις ή τα συμπεράσματα από τις μελέτες του.

Αναλυτικο Προγραμμα

Για το ισχύον αναλυτικό πρόγραμμα του μαθήματος, μεταβείτε στην αντίστοιχη ενότητα ακολουθώντας τον σύνδεσμο 'Προγράμματα Σπουδών'.

Στοχοι

­
Στο τέλος της διδασκαλίας της Βιολογίας Γενικής Παιδείας της Β' τάξης Ενιαίου Λυκείου ο μαθητής θα πρέπει να:
  • Αναγνωρίζει ότι οι επιστημονικές ερμηνείες για τα φαινόμενα της ζωής θα πρέπει να πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια, για να γίνονται αποδεκτές, και να κατανοεί τη συμβολή των θεωριών στην πρόοδο της επιστήμης.
  • Αναγνωρίζει ιστορικά τη συμβολή της επιστήμης της Βιολογίας στην επίλυση πολλών προβλημάτων του ανθρώπου και να διακρίνει τη σχέση αλληλεξάρτησης επιστήμης και κοινωνίας.
  • Διακρίνει το κύτταρο ως την βασική δομική και λειτουργική μονάδα της ζωής.
  • Αναγνωρίζει και να περιγράφει τις επιμέρους κυτταρικές δομές και να τις συσχετίζει με τις λειτουργίες που αυτές επιτελούν.
  • Διακρίνει και να περιγράφει τις βασικές διαδικασίες του κυτταρικού μεταβολισμού και να αναγνωρίζει το ρόλο τους στην οργάνωση και στη λειτουργικότητα του κυττάρου.
  • Περιγράφει τους τρόπους με τους οποίους τα γονίδια μεταβάλλονται και να συσχετίζει τις μεταβολές αυτές με τις γενετικές αλλαγές στα χαρακτηριστικά των οργανισμών.
  • Συσχετίζει τους τρόπους κυτταρικής διαίρεσης με την αναπαραγωγή και την ανάπτυξη των οργανισμών.
  • Χρησιμοποιεί τις γνώσεις του σχετικά με τη Γενετική για να εξηγεί φαινόμενα όπως οι μεταβολές στα χαρακτηριστικά των οργανισμών, οι κληρονομικές ασθένειες, η δημιουργία κλώνων κτλ.
  • Αιτιολογεί την ανάγκη των έμβιων συστημάτων για συνεχή παροχή ενέργειας.
  • Ερμηνεύει τον ρόλο των φωτοσυνθετικών οργανισμών στη μετατροπή της ηλιακής ενέργειας και τη μεταφορά της στους υπόλοιπους βιοτικούς παράγοντες ενός οικοσυστήματος.
  • Χρησιμοποιεί γνώσεις και δεξιότητες που απέκτησε για την επεξεργασία και την αξιολόγηση δεδομένων ή την επίλυση προβλημάτων.
  • Συλλέγει πληροφορίες από επιστημονικές πηγές πληροφοριών ή πλήρεις μελέτες τεκμηρίωσης και να χρησιμοποιεί την τεχνολογία της Πληροφορικής, όπου αυτή μπορεί να εξυπηρετήσει τις ανάγκες της εργασίας του.
  • Μελετά μόνος ή σε συνεργασία με τους συμμαθητές, τον εκπαιδευτικό αλλά και άλλους φορείς του τοπικού κοινωνικού περιβάλλοντος, θέματα που αφορούν το σχολικό ή το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον.
  • Αξιολογεί τη δράση του στις διάφορες εκπαιδευτικές δραστηριότητες, συνεκτιμώντας τους παράγοντες επιτυχίας και αποτυχίας.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΑΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Κεφάλαιο 1 - Χημική σύσταση του κυττάρου

­­ 

­Στο τέλος της διδασκαλίας της ενότητας αυτής ο μαθητής θα πρέπει να έχει:­

  • Διαπιστώσει ότι τα χημικά στοιχεία που συμμετέχουν στη δομή των βιολογικών μορίων συγκαταλέγονται ανάμεσα στα στοιχεία που συνθέτουν το φλοιό της Γης.
  • Συσχετίσει τις ιδιότητες αυτών των στοιχείων - και τη δυνατότητα που έχουν να συνδέονται και να αλληλεπιδρούν - με τις ιδιότητες των μορίων στα οποία συμμετέχουν.
  • Τη δυνατότητα να αιτιολογεί τον κεντρικό ρόλο του νερού στο φαινόμενο της ζωής.
  • Τη δυνατότητα να αναφέρει τις σπουδαιότερες ομάδες βιολογικών μακρομορίων (πρωτεΐνες, νουκλεϊκά οξέα, υδατάνθρακες και λιπίδια) και τους δομικούς λίθους από τους οποίους αυτά αποτελούνται.
  • Διακρίνει ομοιότητες στον τρόπο με τον οποίο σχηματίζονται τα διάφορα είδη μακρομορίων.
  • Διαπιστώσει ότι οι δομές και οι λειτουργίες που σχετίζονται με τις εκδηλώσεις της ζωής δεν είναι παρά προεκτάσεις της δομής των ιδιοτήτων και των αλληλεπιδράσεων των μακρομορίων που συναντάμε ένα ζωντανό κύτταρο.
Λέξεις‐κλειδιά: Κύτταρο, Μακρομόρια, Πρωτεΐνες, Νουκλεϊκά οξέα, Υδατάνθρακες, Λιπίδια

Κεφάλαιο 2 - Κύτταρο: Η θεμελιώδης μονάδα της ζωής

 

Στο τέλος της διδασκαλίας της ενότητας αυτής ο μαθητής θα πρέπει:

  • Να αναγνωρίζει το κύτταρο ως τη δομική και λειτουργική μονάδας όλων των οργανισμών.
  • Να σχεδιάζει ένα κύτταρο και να ταυτοποιεί τις δομές του.
  • Να διακρίνει τις ομοιότητες και τις διαφορές μεταξύ ενός φυτικού και ενός ζωικού κυττάρου.
  • Να συσχετίζει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις λειτουργίες των φυτικών και ζωικών κυττάρων με τις ανάγκες που δημιουργεί στους αντίστοιχους οργανισμούς το περιβάλλον στο οποίο ζουν.
  • Να περιγράφει τη δομή της στοιχειώδους μεμβράνης, καθώς και τα ιδιαίτερα δομικά χαρακτηριστικά της πλασματικής μεμβράνης και να τα συσχετίζει με ορισμένα χαρακτηριστικά του οργανισμού (π.χ. ομάδες αίματος, ιστοσυμβατότητα κ.ά.).
  • Να περιγράφει τις λειτουργίες της πλασματικής μεμβράνης και να τις συσχετίζει με λειτουργίες του οργανισμού.
  • Να διακρίνει ομοιότητες και διαφορές μεταξύ ευκαρυωτικών και προκαρυωτικών κυττάρων, όπως και μεταξύ φυτικών και ζωικών.
  • Να προσδιορίζει το ρόλο του κυτταρικού σκελετού στη διατήρηση της μορφής και της λειτουργικότητας του κυττάρου.
  • Να έχει αποκτήσει επιδεξιότητα στην προετοιμασία παρασκευασμάτων και να χρησιμοποιεί με ευχέρεια το μικροσκόπιο.
Λέξεις‐κλειδιά: Πλασματική Μεμβράνη, Ενδοκύττωση, Εξωκύττωση, Διάχυση, Ώσμωση, Ενδομεμβρανικό Σύστημα, Χλωροπλάστες, Μιτοχόνδρια, Κυτταρικός Σκελετός, Κυτταρικό Τοίχωμα
­

Κεφάλαιο 3 - Μεταβολισμός

­ 

Στο τέλος της διδασκαλίας της ενότητας αυτής ο μαθητής θα πρέπει:

  • Να αιτιολογεί την ανάγκη συνεχούς παροχής ενέργειας για τις διάφορες λειτουργίες του κυττάρου και κατ' επέκταση του οργανισμού.
  • Να αναγνωρίζει τον ρόλο του ΑΤΡ στις μεταβολικές διαδικασίες.
  • Να ορίζει την έννοια του μεταβολισμού στο κυτταρικό επίπεδο να διακρίνει τα είδη και να τα συσχετίζει με τις κυτταρικές δραστηριότητες.
  • Να συγκρίνει τον αναβολισμό με τον καταβολισμό και να διακρίνει τη σχέση που υπάρχει μεταξύ τους.
  • Να αναγνωρίζει το ρόλο των ενζύμων στις διάφορες μεταβολικές διεργασίες.
  • Να αιτιολογεί την ύπαρξη και τον ρόλο των ενζύμων σε προϊόντα που χρησιμοποιούνται στην καθημερινή ζωή (π.χ. απορρυπαντικά).
  • Να περιγράφει με λόγια και με απλές χημικές αντιδράσεις την πορεία της φωτοσύνθεσης και της κυτταρικής αναπνοής.
  • Να εξηγεί τον τρόπο με τον οποίο οι διάφοροι παράγοντες επηρεάζουν την φωτοσύνθεση.
  • Να διακρίνει τη σχέση της φωτοσύνθεσης με τις υπόλοιπες λειτουργίες του φυτικού κυττάρου.
  • Να διακρίνει τη σχέση και να καταγράφει τις ομοιότητες και τις διαφορές μεταξύ της φωτοσύνθεσης και της κυτταρικής αναπνοής.
Λέξεις‐κλειδιά: Ένζυμα, Ενζυμικοί Αναστολείς, Συμπαράγοντες Ενζύμων, Αναβολισμός, Καταβολισμός, Φωτοσύνθεση, Κυτταρική Αναπνοή

Κεφάλαιο 4 - Γενετική

­ 

Στο τέλος της διδασκαλίας της ενότητας αυτής ο μαθητής θα πρέπει:

  • Να διακρίνει τη σχέση του γενετικού υλικού με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των οργανισμών.
  • Να αναγνωρίζει ότι το γονίδιο αποτελεί τμήμα του DNA.
  • Να περιγράφει τον τρόπο μεταβίβασης του γενετικού υλικού και έκφρασης της γενετικής πληροφορίας.
  • Να διακρίνει τις διαφορές μίτωσης και μείωσης.
  • Να συσχετίζει τους τρόπους κυτταρικής διαίρεσης, με την αναπαραγωγή και την ανάπτυξη ενός οργανισμού.
  • Να διακρίνει τους παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν μεταλλάξεις.
  • Να αιτιολογεί το γεγονός ότι οι μεταλλάξεις μπορεί να έχουν θετικές, αρνητικές ή καθόλου συνέπειες για έναν οργανισμό.
  • Να αιτιολογεί τη σημασία της μείωσης για την ποικιλομορφία των ατόμων του ίδιου είδους.
  • Να αιτιολογεί τη συμβολή της γενετικής μηχανικής στην προσπάθεια για την αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων.
  • Να χρησιμοποιεί τις γνώσεις του, για να ερμηνεύει φαινόμενα όπως οι κληρονομικές ασθένειες, η δημιουργία κλώνων κ.ά.
  • Να αναγνωρίζει ότι καινούρια κληρονομήσιμα χαρακτηριστικά μπορούν να προέλθουν μόνο από ανασυνδυασμό του γενετικού υλικού ή από μετάλλαξη.
Λέξεις‐κλειδιά: Γενετικό Υλικό, Γονίδιο, Μίτωση, Μείωση, Κυτταρική Διαίρεση, Μεταλλάξεις, Γενετική Μηχανική, Κληρονομικότητα, Κλωνοποίηση