φωτογραφία φόντου

Γλωσσα
Ε Δημοτικου

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ

Περιγραφη

exof.png Τ­ο βιβλίο του μαθητή περιέχει κείμενα και κατάλληλες δραστηριότητες για την επεξεργασία των κειμένων αυτών, οι οποίες αφορούν τους βασικούς άξονες, καθώς και τις κατηγορίες των διδακτικών στόχων του Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών της Γλώσσας για το Δημοτικό, και ιδιαίτερα για την Ε' τάξη.

Αναλυτικο Προγραμμα

Για το ισχύον αναλυτικό πρόγραμμα του μαθήματος, μεταβείτε στην αντίστοιχη ενότητα ακολουθώντας τον σύνδεσμο 'Προγράμματα Σπουδών'.

Στοχοι

Ο βασικός στόχος είναι να αναπτυχθεί η ικανότητα των μαθητών να επικοινωνούν αποτελεσματικά (προφορικά και γραπτά) κατανοώντας και παράγοντας διάφορα είδη λόγου και είδη κειμένων (αφηγηματικά, περιγραφικά, κατευθυντικά κτλ.)  και μέσα στο πλαίσιο αυτό να γίνει δυνατή η συνειδητοποίηση του γλωσσικού συστήματος. Τα παραπάνω πραγματώνονται τόσο μέσω της πρόσληψης (κατανόηση, επεξεργασία) διαφόρων ειδών κειμένων, όσο και μέσω της παραγωγής (προφορικά και γραπτά) των αντίστοιχων κάθε φορά ειδών των οποίων έχει γίνει προηγουμένως -στην ίδια ενότητα- επεξεργασία. Τα κείμενα που δίνονται είναι αυθεντικά, η όλη διαδικασία εντάσσεται μέσα σε συγκεκριμένες περιστάσεις επικοινωνίας (δίνεται ποιος μιλάει ή γράφει, σε ποιον, για ποιο σκοπό, με τι θέμα, πού και πότε) και ολοκληρώνεται μέσω της αξιολόγησης του παραγόμενου λόγου από τους ίδιους τους μαθητές.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΑΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Ενότητα 1: Ο φίλος μας το περιβάλλον

Σε αυτή την ενότητα:

  • Αφηγούμαστε ιστορίες­
  • Περιγράφουμε γεγονότα
  • Χρησιμοποιούμε σωστά τους χρόνους των ρημάτων
  • Χρησιμοποιούμε επιρρ­ήματα, προθέσεις, προτάσεις που φανερώνουν χρόνο

 

Είδη λόγου / Είδη κειμένων:

  • Αναφορικός λόγος (αφήγηση ιστορίας και περιγραφή γεγονότος)
  • Κείμενο λογοτεχνικό, ειδησεογραφικό άρθρο εφημερίδας και διαδικτύου - δημοσιογραφική ανταπόκριση (ρεπορτάζ), ενημερωτικό άρθρο περιοδικού

 

Περιλαμβάνονται οι υποενότητες:

α. Ο φίλος μας το δάσος:
    — (κείμενο)
β. Η φίλη μας η θά­λασσα:
    — (άρθρο εφημερίδας)
    — (άρθρο στο διαδίκτυο)
γ. Ο φίλος μας ο άνεμος:
    — (κείμενο)

Ενότητα 2: Η ζωή στην πόλη

Σε αυτή την ενότητα:

  • Δίνουμε οδηγίες για να ζούμε καλύ­τερα στην πόλη και για να μετακινούμαστε σ' αυτή
  • Ξεχωρίζουμε τις εγκλίσεις του ρήματος
  • Χρησιμοποιούμε σωστά και κλίνουμε θηλυκά ουσιαστικά σε -ος και επίθετα σε -ης, -ης, -ες

 

Είδη λόγου / Είδη κειμένων:

  • Κατευθυντικός λόγος (καθοδηγητικά κείμενα)
  • Λογοτεχνική περιγραφή, ενημερωτικά κείμενα, οδηγίες, χάρτες

 

Περιλαμβάνονται οι υποενότητες:
α. Η γειτονιά της πόλης:
    — Η παλιά γειτονιά (κείμενο)
β. Πόλη και πολιτισμός — Πόλη και διασκέδαση:
    — Παιχνίδια πολιτισμού (πολυτροπικό κείμενο)
    — Η πολιτιστική ζωή της Θεσσαλονίκης (κείμενο)
γ. Διαδρομές στην πόλη:
    — Υπόγειες διαδρομές (κείμενο)

 

Ενότητα 3: 28η Οκτωβρίου

­
Περιλαμβάνονται τα κείμενα:
α. Η πορεία προς το μέτωπο
β. Η Ιταλία μάς κήρυξε τον πόλεμο!
γ. Η πείνα
δ. Κατοχή

Ενότητα 4: Τα ζώα που ζουν κοντά μας

Σε αυτή την ενότητα­:

  • Περιγράφουμε ζώα
  • Μιλάμε για τη συμπεριφορά των ανθρώπων προς τα ζώα
  • Χρησιμοποιούμε επίθετα και μετοχές με λειτουργία επιθέτου
  • Χρησιμοποιούμε σωστά τα άρθρα (οριστικά και αόριστα)
  • Κλίνουμε επίθετα σε -ής, -ιά, -ί και -ύς, -ιά, -ύ

 

Είδη λόγου / Είδη κειμένων:     

  • Αναφορικός λόγος (περιγραφή ζώου)
  • Λογοτεχνία, εικονογραφημένη ιστορία (κόμικ), μύθος, ενημερωτικά κείμενα, άρθρα εφημερίδων, περιοδικών και διαδικτύου, μικρές αγγελίες 

 

Περιλαμβάνονται οι υποενότητες:
α. Ιστορίες με ζώα:
    — Ο Μάγκας (κείμενο)
    — Ο Τεντέν και ο Μιλού (πολυτροπικό κείμενο)
β. Τα χαρακτηριστικά των ζώων:
    — Τα χαρακτηριστικά των ζώων (κείμενο)
    — «Αγάπες… με ουρά» (κείμενο)
    — Οι δύο φίλοι (κείμενο)
γ. Τα ζώα της εξοχής

 

Ενότητα 5: 17η Νοέμβρη

 

­Περιλαμβάνονται τα κείμενα:
α. Πολυτεχνείο ‘73
β. Τριήμερο στα κάγκελα
γ. Μικρός τύμβος
δ. Κοίτα με στα μάτια
ε. Άγνωστος αγωνιστής
ζ. Ο Φωκίων ήταν ελάφι

Ενότητα 6: Οι φίλοι μας, οι φίλες μας

Σε αυτή την ενότητα:

  • Γράφουμε επιστολές και προσκλήσεις σε φίλους
  • Περιγράφουμε δραστηριότητες με φίλους
  • Αλλάζο­υμε τον ευθύ σε πλάγιο λόγο και τον πλάγιο σε ευθύ
  • Αναγνωρίζουμε και χρησιμοποιούμε σωστά τις αποτελεσματικές και τελικές προτάσεις

 

Είδη λόγου / Είδη κειμένων

  • Κατευθυντικός λόγος
  • Επιστολές, λογοτεχνικά κείμενα (πεζά, διαλογικά, ποιήματα, τραγούδια), προσκλήσεις

 

Περιλαμβάνονται οι υποενότητες:­
α. Φίλοι από άλλες χώρες:
   — (αποσπάσματα από κείμενα)
β. Ιστορίες με φίλους:
   — (κείμενο)
γ. Οι φίλοι τραγουδάνε:
   — (κείμενο)
δ. Οι φίλοι γιορτάζουν:
   — Ακτύπη…τα γενέθλια (κείμενο)

 

Ενότητα 7: Μουσική

Σε αυτή την ενότητα:

  • Αφηγούμαστε πώς περάσαμε σε μια συναυλία
  • Περιγράφουμε μουσικά όργανα και πώς κατασκευάζονται
  • Απαγγ­έλλουμε και τραγουδάμε στίχους
  • Περιγράφουμε έργα τέχνης
  • Αναγνωρίζουμε τα μεταβατικά και τα αμετάβατα ρήματα
  • Ξεχωρίζουμε το αντικείμενο από το κατηγορούμενο

 

Είδη λόγου / Είδη κειμένων

  • Αναφορικός λόγος (αφήγηση, περιγραφή αντικειμένου και κατασκευής)
  • Λογοτεχνικά­ κείμενα (πεζά, στίχοι τραγουδιών), εγκυκλοπαιδικά και ενημερωτικά κείμενα

 

Περιλαμβάνονται οι υποενότητες:
α. Συναυλία:
   — Εγώ σε συναυλία; (κείμενο)
β. Μουσικά όργανα:
   — Κουδουνίστρα (κείμενο)
   — Ποτηρόφωνο (κείμενο)
γ. Τραγούδια και στίχοι:
   — Αν όλα τα παιδιά της γης (κείμενο)
   — Τα μικρά παιδιά (κείμενο)
   — Μια βραδιά στο Πόρτο Λίλι (κείμενο)
δ. Μουσική και άλλες τέχνες

 

Ενότητα 8: Χριστούγεννα

 

Περιλαμβάνονται τα κείμενα:

α. Χριστούγεννα
β. Χριστουγεννιάτικο δώρο
γ. Φρικαντέλα, η μάγισσα που μισούσε τα κάλαντα  
δ. Χριστουγεννιάτικα κάλαντα Πελοποννήσου
ε. Χριστουγεννιάτικα κάλαντα Κέρκυρας
στ. Αγιοβασιλιάτικα κάλαντα Καππαδοκίας, Μυτιλήνης
ζ. Τα Χριστούγεννα στον κόσμο
η. Το δάσος που ταξίδευε

 

Ενότητα 9: Βιβλία - βιβλιοθήκες

Σε αυτή την ενότητα:

  • Διαβάζουμε βιογραφικά­ σημειώματα συγγραφέων
  • Παίρνουμε πληροφορίες από βιβλιοπαρουσιάσεις
  • Περιγράφουμε πώς λειτουργούν οι βιβλιοθήκες
  • Αναγνωρίζουμε τις ονοματικές και τις ρηματικές φράσεις
  • Ξεχωρίζουμε διαφόρους τρόπους σύνδεσης των προτάσεων

 

Είδη λόγου / Είδη κειμένων

  • Αναφορικός λόγος (αφηγήσεις, περιγραφές)
  • Λογοτεχνικά κείμενα, συνεντεύξεις, βιογραφικά σημειώματα, βιβλιοπαρουσιάσεις, βιβλιογραφικό δελτίο, κανονισμός λειτουργίας βιβλιοθήκης, κείμενα ενημερωτικών εντύπων, σενάρια, έπαινοι

 

Περιλαμβάνονται οι υποενότητες:­
α. Ο μαγικός κόσμος των βιβλίων:
   — Ο μαγικός κόσμος των βιβλίων (κείμενο)
   — Ποιοι είναι οι συγγραφείς; (κείμενο)
β. Βιβλιοθήκες:
   — Όταν η Βιβλιοθήκη συναντά τους αναγνώστες (κείμενο)
γ. Σκυταλοδρομία ανάγνωσης 2001 -2002:  
   — Σκυταλοδρομία ανάγνωσης 2001 -2002 (κείμενο)
   — Ανασκαφές στα τυφλά (κείμενο)

 

Ενότητα 10: Μυστήρια - επιστημονική φαντασία

Σε ­αυτή την ενότητα:

  • Περιγράφουμε ταξίδια στο μέλλον
  • Αφηγούμαστε φανταστικές ιστορίες
  • Περιγράφουμε ανεξήγητα φαινόμενα
  • Περιγράφουμε μυστηριώδη αντικείμενα
  • Χρησιμοποιούμε μελλοντικούς χρόνους
  • Αναγνωρίζουμε και χρησιμοποιούμε τις υποθετικές προτάσεις

 

Είδη λόγου / Είδη κειμένων:

  • Αναφορικός λόγος (αφήγηση, περιγραφή)
  • Ενημερωτικά, εγκυκλοπαιδικά και ιστορικά κείμενα, άρθρα εφημερίδων και περιοδικών

 

Περιλαμβάνονται οι υποενότητες:
α. Επιστημονική φαντασία:
   — Όνειρα για ταξίδια στ’ αστέρια (κείμενο)
β. Χαμένοι πολιτισμοί:
   — Ατλαντίδα (κείμενο)
γ. Ανεξήγητα φαινόμενα:
   — Πέτρινοι γίγαντες (κείμενο)
δ. Η μηχανή του χρόνου:
   — (κείμενο)

 

Ενότητα 11: Παιχνίδια, παιχνίδια, παιχνίδια

Σε αυτή την ενότητα:

  • Περιγράφουμε πώς παίζονται διάφορα παιχνίδια
  • Κατανοούμε και δίνουμε οδηγίες για να παίξουμε παιχνίδια
  • Ξεχω­ρίζουμετις εγκλίσεις των ρημάτων
  • Χρησιμοποιούμε απρόσωπα ρήματα
  • Κλίνουμε επίθετα σε -ος, -ο και -ων, -ουσα, -ον

 

Είδη λόγου / Είδη κειμένων:

  • Κατευθυντικός λόγος (οδηγίες)
  • Εγκυκλοπαιδικά, ενημερωτικά και λογοτεχνικά κείμενα, άρθρα διαδικτύου

 

Περιλα­μβάνονται οι υποενότητες:
α. Παραδοσιακά παιχνίδια:
   — (κείμενο)
β. Επιτραπέζια παιχνίδια:
   — (κείμενο)
γ. Ηλεκτρονικά παιχνίδια:
   — Ένα… ηλεκτρονικό ποδοσφαιράκι (κείμενο)
δ. Πνευματικά παιχνίδια:
   — (κείμενο)

 

Ενότητα 12: 25η Μαρτίου

Περιλαμβάνονται τα κείμενα:­
α. Κολοκοτρώνης
β. Ο Γέρος του Μ­οριά
γ. Μαντώ Μαυρογένους

Ενότητα 13: Κατασκευές

Σε αυτή την ενότητα:

  • Περιγράφουμε κατασκευές­
  • Δίνουμε οδηγίες πώς φτιάχνουμε κατασκευές
  • Ξεχωρίζουμε την ενεργητική από την παθητική σύνταξη και μετασχηματίζουμε τη μία στην άλλη

 

Είδη λόγου / Είδη κειμένων:     

  • Κατευθυντικός λόγος (οδηγίες)
  • Κείμενα ενημερωτικά και επιστημονικά, οδηγίες κατασκευής

 

Περιλαμβάνον­ται τα κείμενα:
α. Κατασκευές της φύσης:
   — (κείμενο)
β. Κατασκευές των ανθρώπων:
   — Ένα ελληνικό μοναστήρι (κείμενο)
γ. Μαθηματικές κατασκευές:    
   — Κατασκευές παραλληλογράμμων (κείμενο)

 

Ενότητα 14: Πάσχα

Περιλαμβάνονται τα κείμενα:­
α. Η ημέρα της Λαμπρής
β. Ανάσταση ­
γ. Μαριάμ
δ. Έθιμα του Πάσχα
ε. Μερικά από τα έθιμα της Μεγάλης Πέμπτης

Ενότητα 15: Τηλεόραση

Σε αυτή την ενότητα:

  • Εκφράζουμε τη γνώμη μας και την υποστηρίζουμε με επιχειρήματα
  • Βρίσκου­με και περιγράφουμε τα θετικά και τα αρνητικά χαρακτηριστικά
  • Ξεχωρίζουμε τα ρήματα με κλίση όπως στα αρχαία ελληνικά και τα χρησιμοποιούμε σωστά

 

Είδη λόγου / Είδη κειμένων:     

  • Κατευθυντικός λόγος
  • Κείμενα επιχειρημάτων
  • Ενημερωτικά κείμενα, άρθρα εφημερίδων και περιοδικών, κείμενα σχολικών εργασιών, διαφημιστικά κείμενα, προγράμματα
Περιλαμβάνονται οι υποενότητες:­
α. Τα θετικά… και τα αρνητικά:
   — Οι Ολυμπιακοί Αγώνες στην τηλεόραση (κείμενο)
   — Τηλεμαραθώνιος αγάπης της UNICEF για τα παιδιά του κόσμου (κείμενο)
   — (απόσπασμα από συζήτηση στην τηλεόραση)
   — Επτά ημέρες χωρίς τηλεόραση: κάν’ το κι εσύ (κείμενο)
β. Τηλεόραση και διαφήμιση:
   — (αποσπάσματα από κείμενο)
γ. Προγράμματα τηλεόρασης
   — (αποσπάσματα από πολυτροπικά κείμενα)
 

Ενότητα 16: Αθλήματα - σπορ

Σε αυτή την ενότητα:

  • Περιγράφουμε με παραστατικό τρόπο αθλητικούς αγώνες
  • Αφηγούμαστε ι­στορίες για αθλητές
  • Σχηματίζουμε και χρησιμοποιούμε σωστά τα παραθετικά επιθέτων και επιρρημάτων
  • Σχηματίζουμε σωστά την εσωτερική αύξηση των σύνθετων ρημάτων

 

Είδη λόγου / Είδη κειμένων:

  • Αναφορικός λόγος (αφήγηση, περιγραφή)
  • Λογοτεχνικά, ιστορικά και ειδησεογραφικά κείμενα, δημοσιογραφικές ανταποκρίσεις (ρεπορτάζ)

 

Περιλα­μβάνονται τα κείμενα
α. Ο αθλητισμός στην αρχαία Ελλάδα:
   — (κείμενο)
β. Σύγχρονος αθλητισμός:
   — (κείμενο)
γ. Και τα παιδιά αθλούνται…:
   — (κείμενο)

 

Ενότητα 17: Ταξίδια στο διάστημα

Σε αυτή την ενότητα:

  • Περιγράφουμε πραγματικά και φανταστικά ταξίδια στο διάστημα
  • Περιγράφουμε τι βλέπουμε στο διάστημα και από το διάστημα
  • Μετατρέπουμε τις ονοματικές φράσεις σε ρηματικές και το αντίστροφο
  • Μετατρέπ­ουμε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική και το αντίστροφο

 

Είδη λόγου / Είδη κειμένων:

  • Αναφορικός λόγος (αφήγηση, περιγραφή)
  • Λογοτεχνικά, ενημερωτικά και επιστημονικά κείμενα, άρθρα εγκυκλοπαίδειας

 

Περιλαμβάνονται τα κείμενα:­
α. Ο άνθρωπος στο διάστημα:
   — Εκδήλωση ανακήρυξης κοσμοναύτη Θ. ΓΙΟΥΡΤΣΙΧΙΝ επίτιμου δημότη Εχεδώρου (κείμενο)
β. Τι βλέπουμε από το διάστημα:
   — (κείμενο)
γ. Φανταστικά ταξίδια στο διάστημα:
   — Φανταστικά ταξίδια στο διάστημα (κείμενο)
   — Ταξίδι στο διάστημα (κείμενο)