φωτογραφία φόντου

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ

Περιγραφη

Τα λογοτεχνικά κείμενα που επιλέχτηκαν από τη συγγραφική ομάδα του Ανθολογίου Α΄ και Β΄ Δημοτικού προτείνονται ως αφορμές για την απόκτηση γνώσεων, προβληματισμών, έμπνευσης, ευαισθητοποίησης σε πανανθρώπινα θέματα και δημιουργικής έκφρασης. Η επιλογή των κειμένων έγινε με κριτήριο τη δυνατότητα της διαθεματικής σύνδεσης της λογοτεχνίας με άλλα μαθήματα (Γλώσσα, Ιστορία, Μελέτη Περιβάλλοντος κ.ά.). Κυρίως όμως τα κείμενα σχετίζονται με τα μαθήματα των Εικαστικών, της Μουσικής και του Θεάτρου, λόγω του κοινού αισθητικού παρονομαστή που τα συνδέει. Πρόθεση είναι τα κείμενα να χαρακτηρίζονται από ποικιλία και πολυμέρεια, ώστε να επιτρέπουν μια διευρυμένη προσέγγιση από όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα από το γνωστικό τους επίπεδο.

Έγινε προσπάθεια να συμπεριληφθούν κείμενα διαφορετικών χρονικών περιόδων, ώστε ο μαθητής να αποκτήσει μια σφαιρική αντίληψη της εξέλιξης της λογοτεχνικής δημιουργίας στη χώρα μας, αλλά κυρίως δόθηκε έμφαση στην παιδική λογοτεχνία των τελευταίων τριάντα χρόνων για δύο λόγους: α) Γιατί αυτή η περίοδος χαρακτηρίζεται ως η πλέον δημιουργική μια και οι συγγραφείς απευθύνονται συνειδητά στα παιδιά. β) Γιατί τα κείμενα έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα παιδιά, καθώς εκφράζουν σύγχρονους προβληματισμούς και επίκαιρα θέματα.

Στοχοι

Βασικός στόχος του βιβλίου είναι η επαφή του παιδιού των δύο πρώτων  τάξεων του Δημοτικού Σχολείου με καταξιωμένα από άποψη αισθητική κείμενα κυρίως της ελληνικής έντεχνης και λαϊκής λογοτεχνίας, η εξοικείωσή του με το εξωσχολικό βιβλίο και η ενθάρρυνσή του να αναπτύξει τη δημιουργική του φαντασία.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΑΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Ενότητα 1: Οικογένεια

Η ενότητα αυτή περιλαμβάνει κείμενα που έχουν θέμα την οικογένεια. Θα διαβάσουμε ποιήματα, νανουρίσματα, παραμύθια και ιστορίες για τα μέλη της οικογένειας, τις  σχέσεις που έχουν μεταξύ τους, τη χαρά που νιώθει ο άνθρωπος όταν αποκτά παιδιά και κυρίως την αγάπη και την τρυφερότητα που νιώθουν οι γονείς για τα παιδιά και τα παιδιά για τους γονείς τους.

 

Κείμενα:

Μαρία Γουμενοπούλου, Η γελαστή οικογένεια (ποίημα)

Η κουκουβάγια και η πέρδικα (λαϊκός μύθος)

Τζιάνι Ροντάρι, Ποιος διευθύνει;

Νανουρίσματα και ταχταρίσματα

Βιτσέντζος Κορνάρος, [Η Αρετούσα] (ποίημα)

Ντέμπι Γκλιόρι, Θα σ’αγαπώ ό,τι κι αν γίνει

Βασίλης Ρώτας, Ο παππούλης (ποίημα)

Χρυσούλα Χατζηγιαννιού, Η κλώσα

Ενότητα 2: Σχολείο και παιδί

Η ενότητα αυτή περιλαμβάνει κείμενα που έχουν θέμα το σχολείο. Στα ποιήματα και τις ιστορίες της ενότητας αυτής θα διαβάσουμε για την πρώτη μέρα στο σχολείο, τις πρώτες δυσκολίες στο διάβασμα, το πώς νιώθουν τα παιδιά που είναι κάπως διαφορετικά από τους συμμαθητές τους, την «παπαγαλία» και την επιστροφή στο σπίτι.

Κείμενα:

Κλοντ Γκούντμαν, Η πρώτη μέρα στο σχολείο

Μιχάλης Στασινόπουλος, Η Μαργαρίτα (ποίημα)

Μαρία Φραγκιά, Ξ... όπως ξιφίας

Ζαχαρίας Παπαντωνίου, Ο παπαγάλος (ποίημα)

Μάρω Λοΐζου, [Το στοίχημα]

Ενότητα 3: Κοινωνική ζωή

Η ενότητα αυτή περιλαμβάνει κείμενα με θέματα που έχουν σχέση με τη ζωή του ανθρώπου μέσα στην κοινωνία. Στα ποιήματα και τις ιστορίες της ενότητας θα διαβάσουμε για ένα ψέμα που όλοι θα ‘θελαν να είναι αλήθεια, για το φόβο, για τις δυσκολίες ενός παιδιού που δεν μπορεί να πει το ρο, για την εξομολόγηση ενός μεθύστακα και το πέταγμα του χαρταετού.

 Κείμενα:

Σοφία Γαβριηλίδου, Ψέμα πρωταπριλιάτικο

Ελένη Βαλαβάνη, [Φοβάμαι!]

Πέπη Δαράκη, Η Αλφαβήτα δίχως ρο*

Αντουάν ντε Σαιντ –Εξυπερύ, [Οι μεγάλοι είναι πολύ περίεργοι]

Νίκος Κανάκης, Χαρταετοί (ποίημα)

Ενότητα 4: Φαντασία και περιπέτεια

Η ενότητα αυτή περιλαμβάνει κείμενα γραμμένα με μεγάλη φαντασία. Μια κατεργάρα οδοντόβουρτσα, μια ξεχωριστή κοπέλα από τη Σάμο, μια μαγική κουκιά, τα μπαλόνια που υποφέρουν από την πινεζοβροχή, μια μαγική σφυρίχτρα και η Κολοτούμπα που πρέπει να τρώει καλύτερα είναι κάποιοι από τους ήρωες των ποιημάτων, των παραμυθιών και των ιστοριών που θα διαβάσουμε σ’ αυτήν την ενότητα.

Κείμενα:

Λιάνα Αρανίτου, [Η οδοντόβουρτσα] (ποίημα)

Γιώργος Σεφέρης, [Είτανε μία κοπέλα από τη Σάμο]

Φύλλο φύλλο της κουκιάς (λαϊκό παραμύθι)

Ευγένιος Τριβιζάς, Η πινεζοβροχή (έμμετρη ιστορία)

Η σφυρίχτρα (λαϊκό γαλλικό παραμύθι)

Σοφία Μαντουβάλου, Μια φορά ήταν ...η Κολοτούμπα

Το μέλι (λαϊκό παραμύθι)

Ενότητα 5: Παιδί και φύση

Η ενότητα αυτή περιλαμβάνει κείμενα που έχουν θέμα τη φύση. Στα ποιήματα, τα παραμύθια και τις ιστορίες της ενότητας διαβάζουμε για το δέντρο, τον χιονάνθρωπο, τα προβλήματα των πλασμάτων της θάλασσας, τον μύθο της κοπέλας που μεταμορφώθηκε σε πεύκο, τη φύση που μας χαρίζει δώρα, όταν την αγαπάμε και τη φροντίζουμε, τον αέρα, ένα πληγωμένο χελιδόνι, το φεγγαράκι, ένα σπουργίτι που ψάχνει το ουράνιο τόξο, το χορό των τζιτζικιών και, τέλος, για τις πεταλούδες και τα πολλά τους χρώματα.

 Κείμενα:

Γιώργης Κρόκος, Συμφωνία μ’ένα δέντρο (ποίημα)

Έλλη Αλεξίου, Ο Χιονάνθρωπος (ποίημα)

Βαγγέλης Ηλιόπουλος, [Ο τελευταίος ιππόκαμπος]

Οβίδιος, Η Πίτυς και ο Παν

Το γιασεμί, η ροδιά και η χαρουπιά (λαϊκό παραμύθι)

Ντίνα Χατζηνικολάου, Τα παιχνίδια του αγέρα (ποίημα)

Γεωργία Ταρσούλη, Το τρομαγμένο χελιδονάκι

Γεώργιος Βιζυηνός, Το φεγγαράκι (ποίημα)

Μάνος Κοντολέων, Ο σπουργίτης και το ουράνιο τόξο

Γιάννης Ρίτσος, [Τα τζιτζίκια στήσανε χορό] (ποίημα)

Ε. Παλαιολόγου –Πετρώνδα, Οι πεταλουδίτσες

Ενότητα 6: Ειρήνη και φιλία

Η ενότητα αυτή περιλαμβάνει κείμενα που έχουν θέμα την ειρήνη και τη φιλία. Στα ποιήματα, τους μύθους και τις ιστορίες της ενότητας αυτής θα διαβάσουμε για τη φιλία του μυρμηγκιού με ένα περιστέρι, το πώς ο μικρός κάστορας απόκτησε πολλούς φίλους, τον πόλεμο και την ειρήνη, καθώς και για το δώρο της αγάπης.

Κείμενα:

Αίσωπος, Η ευγνωμοσύνη του μικρού μυρμηγκιού

Άμυ μακ Ντόναλντ, Ο μικρός κάστορας και η ηχώ

Γιώργος Μαρίνος, Όταν κάνουνε πόλεμο (ποίημα)

Αγγελική Βαρελά, Δώσε την αγάπη

Ενότητα 7: Θρησκευτική ζωή

Η ενότητα αυτή περιλαμβάνει κείμενα με θέματα παρμένα από τη θρησκευτική ζωή.  Στην ενότητα αυτή θα διαβάσουμε μια προσευχή, ένα ποίημα για το χριστουγεννιάτικο δέντρο, μια χριστουγεννιάτικη ιστορία, κάλαντα της Πρωτοχρονιάς, ένα ποίημα για το Πάσχα, μια πασχαλινή ιστορία κι έναν θρύλο για τον Χριστό και τα πουλιά.  

Κείμενα:

Θέτη Χορτιάτη, Προσευχή (ποίημα)

Ρένα Καρθαίου, Χριστουγεννιάτικο δέντρο (ποίημα)

Κατερίνα Αναγνώστου, Ο Αϊ – Βασίλης θα βρει το δρόμο του

Κάλαντα Πρωτοχρονιάς

Χάρης Σακελλαρίου, Ήρθε η πασχαλιά (ποίημα)

Αντιγόνη Μεταξά (Θεία Λένα), Το λαγουδάκι της Λαμπρής

Ο Χριστός και τα πουλιά (λαϊκός θρύλος)

Ενότητα 8: Από την ελληνική ιστορία

Η ενότητα αυτή περιλαμβάνει κείμενα με θέματα παρμένα από την ελληνική ιστορία. Στην ενότητα αυτή θα διαβάσουμε ιστορίες και ποιήματα για το χρώμα της ελληνικής σημαίας, τη γιορτή του «Όχι», την Επανάσταση του 1821 και τον Διονύσιο Σολωμό που έγραψε τον εθνικό μας ύμνο.

 Κείμενα:

Γαλάτεια Σουρέλη, Ασπρογάλανο πανί

Κώστας Καλαπανίδας, Η γιορτή του ΟΧΙ (ποίημα)

Ευγενία Φακίνου, Τα ελληνάκια

Αγγελική Βαρελά, Ο αγωνιστής με την πένα

Ενότητα 9: Η πολιτιστική μας κληρονομιά

Η ενότητα αυτή περιλαμβάνει κείμενα από την πολιτιστική μας κληρονομιά. Θα διαβάσουμε ένα απόσπασμα από έργο του Καραγκιόζη, παροιμίες, γλωσσοδέτες, μια ιστορία για τον καλικάντζαρο Τραγοπόδη, ένα ανατολίτικο παραμύθι και αινίγματα.  

 Κείμενα:

Ευγένιος Σπαθάρης, Ο Μέγας Αλέξανδρος και το Καταραμένο φίδι

Παροιμίες – Γλωσσοδέτες

Πιπίνα Τσιμικάλη, [Οι τηγανίτες του Τραγοπόδη]

Χελιδόνισμα (λαϊκό)

Τα δύο αδέρφια (παραμύθι από τη Μέση Ανατολή)

Αινίγματα

Ενότητα 10: Η τεχνολογία στη ζωή μου

Η ενότητα αυτή περιλαμβάνει κείμενα που έχουν θέμα την τεχνολογία. Στα ποιήματα και τις ιστορίες της ενότητας αυτής θα διαβάσουμε για τη φασαρία της πόλης, την περιπέτεια του Καρυδάκη και της Ζαχαρούλας με την ηλεκτρική σκούπα, τον υπολογιστή, τη βόλτα του κυρ Σαλίγκαρου με το αμαξάκι του και το καινούργιο ρολόι της Μάρως.

 Κείμενα:

Δημήτρης Μανθόπουλος, Κύριε Ντεσιμπέλ... (ποίημα)

Φιλίσα Χατζηχάννα, Η ηλεκτρική σκούπα και η λαχτάρα των δύο φίλων

Θέτη Χορτιάτη, Ο υπολογιστής μου (ποίημα)

Ζωή Κανάβα, Ο Σαλίγκαρος βγαίνει αμαξάδα

Λότη Πέτροβιτς –Ανδρουτσοπούλου, Το ρολόι της Μάρως

Παράρτημα

Το παράρτημα αυτό περιλαμβάνει:

α) «Μικρή Βιβλιοθήκη» στην οποία προτείνονται κι άλλοι λογοτεχνικοί τίτλοι που σχετίζονται με το θέμα της κάθε ενότητας του βιβλίου.

β) «Βιβλιογραφία» όπου μπορούμε να βρούμε  βιβλιογραφικές παραπομπές για τα κείμενα καθώς και πληροφορίες για τις μουσικές προτάσεις και τις εικόνες (ζωγραφικούς πίνακες και φωτογραφίες) που περιλαμβάνονται σε κάθε ενότητα του βιβλίου.