|
ΒΙΒΛΙΟ Β, ΚΕΦ. 5-12, 2 - Περίληψη
Ενώ ο Αλέξανδρος βρισκόταν στον Μαλλό της Κιλικίας, πληροφορείται ότι ο Δαρείος είχε στρατοπεδεύσει στους Σώχους της Ασσυρίας με όλη του τη δύναμη. Αποφεύγει να επιτεθεί, πράγμα που αναγκάζει τον Δαρείο να μετακινηθεί σε άλλα εδάφη λιγότερο πρόσφορα για τον στρατό του και, όταν ο Αλέξανδρος πλησίασε, τράπηκε σε φυγή.
Μετά τη φυγή, ο Δαρείος κατέλαβε την Ισσό και προχώρησε στον ποταμό Πίναρο, ενώ ο Αλέξανδρος καταλαμβάνει τα στραγηγικά σημεία της περιοχής, αναγκάζοντας τον Δαρείο να αντιπαραταχθεί και αυτός, χωρίς όμως να μπορεί να επωφεληθεί από τον μεγάλο όγκο του στρατού του εξαιτίας της στενότητας της περιοχής.
Προ της μάχης, ο Δαρείος μετακινεί κρυφά ένα μέρος των δυνάμεών του και στη συνέχεια αρχίζει την επίθεση με αμφίρροπα στην αρχή αποτελέσματα. Και ενώ η μάχη δεν είχε ακόμα κριθεί, ο Δαρείος εγκαταλείπει τον στρατό του, με αποτέλεσμα να γενικευθεί η φυγή των Περσών, το άρμα και τα όπλα του Δαρείου να περιέλθουν στην κατοχή του Αλεξάνδρου και να αιχμαλωτισθεί όλη του η οικογένεια.
Gerard Edelinck, Η οικογένεια του Δαρείου ικετεύει τον Αλέξανδρο, 1661.
Χαλκογραφία, με πρότυπο τον ομότιτλο πίνακα του Charles le Brun.
Βοστώνη, Μουσείο Καλών Τεχνών.
Η συμπεριφορά του Αλεξάνδρου προς την οικογένεια του Δαρείου
ΚΕΙΜΕΝΟ, Κεφ. 12, 3-8
|
|
[3] Ὁ δὲ οὐδὲ τῆς μητρὸς τῆς Δαρείου οὐδὲ τῆς γυναικὸς ἢ τῶν παίδων ἠμέλησεν. Ἀλλὰ λέγουσί τινες τῶν τὰ Ἀλεξάνδρου γραψάντων τῆς νυκτὸς αὐτῆς, ᾗ ἀπὸ τῆς διώξεως τῆς Δαρείου ἐπανῆκεν, ἐς τὴν σκηνὴν παρελθόντα αὐτὸν τὴν Δαρείου, ἥτις αὐτῷ ἐξῃρημένη ἦν, ἀκοῦσαι γυναικῶν οἰμωγὴν καὶ ἄλλον τοιοῦτον θόρυβον οὐ πόρρω τῆς σκηνῆς· [4] πυθέσθαι οὖν αἵτινες γυναῖκες καὶ ἀνθ' ὅτου οὕτως ἐγγὺς παρασκηνοῦσι· καί τινα ἐξαγγεῖλαι, ὅτι· ὦ βασιλεῦ, ἡ μήτηρ τε καὶ ἡ γυνὴ Δαρείου καὶ οἱ παῖδες, ὡς ἐξηγγέλθη αὐταῖς ὅτι τὸ τόξον τε τοῦ Δαρείου ἔχεις καὶ τὸν κάνδυν τὸν βασιλικὸν καὶ ἡ ἀσπὶς ὅτι κεκόμισται ὀπίσω ἡ Δαρείου, ὡς ἐπὶ τεθνεῶτι Δαρείῳ ἀνοιμώζουσιν.
|
|
|
[5] Ταῦτα ἀκούσαντα Ἀλέξανδρον πέμψαι πρὸς αὐτὰς Λεοννάτον, ἕνα τῶν ἑταίρων, ἐντειλάμενον φράσαι ὅτι ζῇ Δαρεῖος, τὰ δὲ ὅπλα καὶ τὸν κάνδυν ὅτι φεύγων ἀπέλιπεν ἐπὶ τῷ ἅρματι καὶ ταῦτα ὅτι μόνα ἔχει Ἀλέξανδρος. Καὶ Λεοννάτον παρελθόντα ἐς τὴν σκηνὴν τά τε περὶ Δαρείου εἰπεῖν καὶ ὅτι τὴν θεραπείαν αὐταῖς ξυγχωρεῖ Ἀλέξανδρος τὴν βασιλικὴν καὶ τὸν ἄλλον κόσμον καὶ καλεῖσθαι βασιλίσσας, ἐπεὶ οὐδὲ κατὰ ἔχθραν οἱ γενέσθαι τὸν πόλεμον πρὸς Δαρεῖον, ἀλλ' ὑπὲρ τῆς ἀρχῆς τῆς Ἀσίας διαπεπολεμῆσθαι ἐννόμως.
|
| [6] Ταῦτα μὲν Πτολεμαῖος καὶ Ἀριστόβουλος λέγουσι· λόγος δὲ ἔχει καὶ αὐτὸν Ἀλέξανδρον τῇ ὑστεραίᾳ ἐλθεῖν εἴσω ξὺν Ἡφαιστίωνι μόνῳ τῶν ἑταίρων· καὶ τὴν μητέρα τὴν Δαρείου ἀμφιγνοήσασαν ὅστις ὁ βασιλεὺς εἴη αὐτοῖν, ἐστάλθαι γὰρ ἄμφω τῷ αὐτῷ κόσμῳ, τὴν δὲ Ἡφαιστίωνι προσελθεῖν καὶ προσκυνῆσαι, ὅτι μείζων ἐφάνη ἐκεῖνος.
|
| |
[7] Ὡς δὲ ὁ Ἡφαιστίων τε ὀπίσω ὑπεχώρησε καί τις τῶν ἀμφ' αὐτήν, τὸν Ἀλέξανδρον δείξας, ἐκεῖνον ἔφη εἶναι Ἀλέξανδρον, τὴν μὲν καταιδεσθεῖσαν τῇ διαμαρτίᾳ ὑποχωρεῖν, Ἀλέξανδρον δὲ οὐ φάναι αὐτὴν ἁμαρτεῖν· καὶ γὰρ ἐκεῖνον εἶναι Ἀλέξανδρον. [8] Καὶ ταῦτα ἐγὼ οὔθ' ὡς ἀληθῆ οὔτε ὡς πάντῃ ἄπιστα ἀνέγραψα. Ἀλλ' εἴτε οὕτως ἐπράχθη, ἐπαινῶ Ἀλέξανδρον τῆς τε ἐς τὰς γυναῖκας κατοικτίσεως καὶ τῆς ἐς τὸν ἑταῖρον πίστεως καὶ τιμῆς· εἴτε πιθανὸς δοκεῖ τοῖς συγγράψασιν Ἀλέξανδρος ὡς καὶ ταῦτα ἂν πράξας καὶ εἰπών, καὶ ἐπὶ τῷδε ἐπαινῶ Ἀλέξανδρον.
|
ΣΧΟΛΙΑ ΓΛΩΣΣΙΚΑ
|
3
|
ᾗ… ἐπανῆκεν
|
|
όταν... επέστρεψε
|
|
|
παρέρχομαι
|
|
εισέρχομαι
|
|
|
αὐτῷ ἐξῃρημένη ἦν
|
|
του είχε δοθεί ως εξαίρετο δώρο
|
|
|
οἰμωγὴ
|
|
θρήνος
|
|
4
|
πυθέσθαι… ἐξαγγεῖλαι
|
|
ενν. λέγουσι
|
|
|
πυθέσθαι (πυνθάνομαι)
|
|
ότι ζήτησε να μάθει
|
|
|
αἵτινες… καὶ ἀνθ' ὅτου… παρασκηνοῦσι
|
|
πλάγιες ερωτ. από το πυθέσθαι
|
|
|
παρασκηνῶ (-όω)
|
|
κατασκηνώνω κοντά, είμαι κοντά
|
|
|
ἀνθ' ὅτου
|
|
για ποιο λόγο
|
|
|
καί τινα ἐξαγγεῖλαι
|
|
και ότι κάποιος είπε
|
|
|
κάνδυς (ὁ)
|
|
μανδύας, χιτώνας
|
|
|
ὡς ἐπὶ τεθνεῶτι (ἀποθνῄσκω)
|
|
με την ιδέαν ότι σκοτώθηκε
|
|
|
ἀνοιμώζω
|
|
θρηνώ με δυνατές φωνές
|
|
5
|
ἐντειλάμενον (ἐντέλλομαι) φράσαι
|
|
με την εντολή να πει
|
|
|
ἐντέλλομαι
|
|
διατάζω
|
|
|
τὴν θεραπείαν τὴν βασιλικὴν
|
|
τη βασιλική ακολουθία
|
|
|
ξυγχωρῶ (-έω)
|
|
παραχωρώ
|
|
|
τὸν ἄλλον κόσμον
|
|
τις άλλες βασιλικές τιμές
|
|
|
ἐπεὶ οὐδὲ… τὸν πόλεμον
|
|
γιατί δεν τον πολέμησε από έχθρα
|
|
|
διαπεπολεμῆσθαι ἐννόμως
|
|
ο πόλεμος έχει διεξαχθεί νόμιμα
|
|
6
|
λόγος ἔχει (απρόσ.)
|
|
λέγεται
|
|
|
τῇ ὑστεραίᾳ
|
|
την επόμενη ημέρα
|
|
|
εἴσω (επίρρ.)
|
|
μέσα
|
|
|
ἀμφιγνοήσασαν (ἀμφιγνοῶ, -έω)
|
|
αμφιβάλλοντας, μη γνωρίζοντας
|
|
|
αὐτοῖν (δυϊκ. αρ.)
|
|
από αυτούς τους δύο
|
|
|
ἐστάλθαι (στέλλομαι, βλ. στολή) γὰρ ἄμφω τῷ αὐτῷ κόσμῳ
|
|
γιατί είχαν φορέσει και οι δύο τα ίδια ρούχα
|
|
|
μείζων
|
|
ψηλότερος
|
|
7
|
καταιδοῦμαι (-έομαι)
|
|
καταντροπιάζομαι
|
|
|
διαμαρτία
|
|
σφάλμα
|
|
|
φάναι (φημὶ)
|
|
είπε
|
|
|
ἁμαρτάνω
|
|
σφάλλω
|
|
8
|
πάντῃ (επίρρ.)
|
|
εντελώς
|
|
|
ἄπιστος
|
|
αναξιόπιστος
|
|
|
κατοίκτισις, ἡ
|
|
οίκτος
|
|
|
πίστις, ἡ
|
|
εμπιστοσύνη
|
|
|
εἴτε πιθανὸς… καὶ εἰπὼν
|
|
κι αν σ' αυτούς που έγραψαν την ιστορία (του Αλεξάνδρου) φαίνεται πιστευτό ότι ο Αλέξανδρος θα μπορούσε να κάνει και να πει αυτά
|
|
|
καὶ ἐπὶ τῷδε
|
|
και γι' αυτό ακόμα
|
κόσμον
κοσμώ, κόσμημα
κόσμιος, κοσμιότητα
κοσμικός, εγκόσμιος
διάκοσμος, διακόσμηση, διακοσμητικός
κοσμοπολίτης
κοσμοθεωρία
κοσμοναύτης
πιθανός (=πειστικός, αξιόπιστος), < πείθω < πειθ-, πιθ-, ποιθ-
πείθω, πειθώ, πειστήριο, απείθεια, απειθής, ευπείθεια, ευπειθής
πειθαρχώ, πειθαρχία, πειθαρχείο, απείθαρχος
πειθαναγκάζω, πειθαναγκασμός, πειθαναγκαστικός
παραπείθω, παραπειστικός
πιστεύω, πίστη, απιστία, πιστευτός
άπιστος, δύσπιστος, εύπιστος
πιθανός, πιθανόν, πιθανότητα
πεποίθηση, αυτοπεποίθηση
ΣΧΟΛΙΑ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ - ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ
|
3.
|
Δαρείου· ο Δαρείος αυτός, ο επονομαζόμενος Κοδομανός, πήρε τον θρόνο με τη βοήθεια του ευνούχου Βαγόα, που σκότωσε τον κανονικό κληρονόμο του θρόνου Αρταξέρξη τον Ώχο. Κατά τη φυγή του μετά τη μάχη της Ισσού και την ήττα στα Γαυγάμηλα περιπλανήθηκε σε διάφορα σημεία της χώρας και τελικά σκοτώθηκε από τον Βήσσο, σατράπη της Βακτρίας. Για την πράξη του αυτή ο Βήσσος τιμωρήθηκε σκληρά από τον Αλέξανδρο (βλ. και περίληψη Β, 13 - Ε 18, 3). |
|
4.
|
κάνδυν· ο κάνδυς ήταν περσικός χιτώνας χειριδωτός (με μανίκια). |
|
5.
|
Λεοννάτον· μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου συνηγεμόνευσε στη Μακεδονία με τον Περδίκκα. |
|
6.
|
ξύν Ἡφαιστίωνι· ο Ηφαιστίων ήταν στενός φίλος του Αλεξάνδρου. Όταν πέθανε κατά τη διάρκεια της εκστρατείας, ο Αλέξανδρος τον έθαψε με μεγαλοπρέπεια στη Βαβυλώνα. |
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
- Πώς κρίνετε τη συμπεριφορά του Αλεξάνδρου προς την οικογένεια του Δαρείου;
- Όταν ο Δαρείος πληροφορήθηκε την αιχμαλωσία των μελών της οικογενείας του, έστειλε επιστολή στον Αλέξανδρο ζητώντας την απελευθέρωσή τους, ισχυριζόμενος ότι αυτός αμύνεται, ενώ ο Αλέξανδρος είναι εισβολέας και συνεχιστής της κατακτητικής πολιτικής του πατέρα του (Β 14, 1-2). Νομίζετε ότι αυτός ο ισχυρισμός είναι σωστός; Τι καθιστά νόμιμο τον πόλεμο του Αλεξάνδρου στην Ασία;
- Να βρείτε τις λέξεις με τις οποίες επιτυγχάνεται παραστατικότητα στη σκηνή του λάθους της βασίλισσας και να σχολιάσετε την αντίδραση του Αλεξάνδρου στο λάθος αυτό.
- Να συμπληρώσετε τα κενά με τον κατάλληλο τύπο της λέξης που βρίσκεται σε παρένθεση: Ἀλέξανδρος πέμπει... (τίς, αόρ. αντων.) τῶν... (ἑταῖρος) εἰπεῖν ταῖς... (γυνὴ) ὅτι ἐπιμελήσεται τῆς... (μήτηρ) καὶ τῆς... (γυνὴ) τοῦ... (βασιλεὺς) καὶ τῶν... (παῖς).
- Να βρείτε τις αντωνυμίες των § 3-4, να τις χαρακτηρίσετε και να τις γράψετε στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού.
- Να βρείτε τους εμπρόθετους προσδιορισμούς της § 5 και να προσδιορίσετε την επιρρηματική τους σχέση (τόπου, χρόνου κτλ.).
- Να βρείτε και να χαρακτηρίσετε τους ονοματικούς ομοιόπτωτους και ετερόπτωτους προσδιορισμούς των § 4-5.
- Να συμπληρώσετε τα κενά με μια από τις λέξεις που βρίσκονται σε παρένθεση:
α) Ἀλέξανδρος ........... (συναγαγών, προαγαγών, ἀπαγαγών) τοὺς
ἱππέας ἐχώρει ἐπὶ τοὺς πολεμίους.
β) Ἀρριανός ............ (προσέγραψε, διέγραψε, ἀνέγραψε) ταῦτα ὡς πάντῃ ἀληθῆ.
γ) Ἡφαιστίων ὁρῶν τὴν μητέρα τοῦ Δαρείου ………… (παρελθοῦσαν, διελθοῦσαν, προσελθοῦσαν) αὐτῷ καὶ προσκυνήσασαν, ὀπίσω ὑπεχώρησεν.
δ) Ἀλέξανδρος ἐπολέμει ἐν Ἀσία ................ (ἐκνόμως, ἐννόμως, ἀνόμως).
ε) Ἐπεὶ φάος (= φως) οὐκ ἦν ............... (ἔδοξεν, ἤρεσεν, χαλεπόν ἦν)
αὐτῷ παύσασθαι μαχομένῳ.
Ερείπια ανακτόρου της Περσεπόλεως. Τέλη του 6ου αιώνα π.Χ.
Ο τάφος του Δαρείου Α', στο Νακς - Ι - Ρουστέμ, κοντά στην Περσέπολη. Αρχές του 5ου αιώνα π.Χ.
Λεμβόζευκτη γέφυρα του Κωφήνα.
|
