ΒΙΒΛΙΟ Α, Κεφ. 17-29 έως ΒΙΒΛΙΟ Β, Κεφ. 4, 8 - Περίληψη
Ερείπια του Γόρδιου
Μετά τη μάχη στον Γρανικό, παραδίνονται στον Αλέξανδρο χωρίς αντίσταση οι Σάρδεις και πολλές άλλες πόλεις. Στη συνέχεια καταλαμβάνει τη Μίλητο και την Αλικαρνασσό, που αντιστάθηκαν, και, έχοντας γίνει κύριος όλης της Καρίας, προχωρεί και φθάνει στο Γόρδιο, αρχαία πρωτεύουσα της Φρυγίας.
Εκεί θέλησε να δει την άμαξα που ο Μίδας είχε αφιερώσει στον Δία, της οποίας ο δεσμός θεωρούνταν άλυτος, επειδή ο φλοιός κρανιάς που συνέδεε τον ζυγό με το μπροστινό της μέρος ήταν προσαρμοσμένος έτσι, ώστε να φαίνεται ότι δεν έχει ούτε αρχή ούτε τέλος. Και επειδή, σύμφωνα με κάποιον χρησμό, αυτός που θα κατάφερνε να τον λύσει θα εξουσίαζε την Ασία, ο Αλέξανδρος επιχειρεί πεισματικά να τον λύσει, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Τότε κόβει με το σπαθί του τον δεσμό ή, όπως λέει ο Αριστόβουλος, αφαιρεί τον πάσσαλο που τον συγκρατούσε και τον ελευθερώνει.
Στη συνέχεια, ευρισκόμενος στην Ταρσό, αποφάσισε να κολυμπήσει στον ποταμό Κύδνο, όπου όμως, εξαιτίας των παγωμένων νερών του, αρρώστησε βαριά και κινδύνευσε να πεθάνει. Ο προσωπικός του γιατρός Φίλιππος, που κλήθηκε αμέσως, άρχισε να ετοιμάζει γι' αυτόν ένα φάρμακο.
Ο Αλέξανδρος και ο γιατρός του
ΚΕΙΜΕΝΟ, Κεφ. 4, 9-11
| |
[9] Τὸν μὲν δὴ παρασκευάζειν τὴν κύλικα, ἐν τούτῳ δὲ Ἀλεξάνδρῳ δοθῆναι ἐπιστολὴν παρὰ Παρμενίωνος φυλάξασθαι Φίλιππον· ἀκούειν γὰρ διεφθάρθαι ὑπὸ Δαρείου χρήμασιν ὥστε φαρμάκῳ ἀποκτεῖναι Ἀλέξανδρον. Τὸν δὲ ἀναγνόντα τὴν ἐπιστολὴν καὶ ἔτι μετὰ χεῖρας ἔχοντα αὐτὸν μὲν λαβεῖν τὴν κύλικα ἐν ᾗ ἦν τὸ φάρμακον, τὴν ἐπιστολὴν δὲ τῷ Φιλίππῳ δοῦναι ἀναγνῶναι. [10] Καὶ ὁμοῦ τόν τε Ἀλέξανδρον πίνειν καὶ τὸν Φίλιππον ἀναγινώσκειν τὰ παρὰ τοῦ Παρμενίωνος. Φίλιππον δὲ εὐθὺς ἔνδηλον γενέσθαι, ὅτι καλῶς οἱ ἔχει τὰ τοῦ φαρμάκου· οὐ γὰρ ἐκπλαγῆναι πρὸς τὴν ἐπιστολήν, ἀλλὰ τοσόνδε μόνον παρακαλέσαι Ἀλέξανδρον, καὶ ἐς τὰ ἄλλα οἱ πείθεσθαι ὅσα ἐπαγγέλλοιτο· σωθήσεσθαι γὰρ πειθόμενον. [11] Καὶ τὸν μὲν καθαρθῆναί τε καὶ ῥαΐσαι αὐτῷ τὸ νόσημα, Φιλίππῳ δὲ ἐπιδεῖξαι, ὅτι πιστός ἐστιν αὐτῷ φίλος, καὶ τοῖς ἄλλοις δὲ τοῖς ἀμφ' αὐτόν, ὅτι αὐτοῖς τε τοῖς φίλοις βέβαιος εἰς τὸ ἀνύποπτον τυγχάνει ὢν καὶ πρὸς τὸ ἀποθανεῖν ἐρρωμένος.
|
ΣΧΟΛΙΑ ΓΛΩΣΣΙΚΑ
| 9 |
τὸν μὲν δή… τὴν κύλικα
|
|
εξαρτ. από το Ἀριστοβούλῳ λέλεκται (§ 7)
|
|
κύλιξ, ἡ
|
|
ποτήρι
|
|
ἐν τούτῳ
|
|
στο μεταξύ
|
|
φυλάξασθαι Φίλιππον
|
|
να προφυλαχθεί από τον Φίλιππο
|
|
διεφθάρθαι (διαφθείρομαι)
|
|
ότι είχε διαφθαρεί
|
|
10
|
μετὰ χεῖρας ἔχοντα
|
|
κρατώντας την στα χέρια
|
|
Φίλιππον δέ… τὰ τοῦ φαρμάκου
|
|
και ο Φίλιππος αμέσως φάνηκε καθαρά ότι δεν ανησυχούσε για το φάρμακο
|
|
11
|
ἐπαγγέλλομαι
|
|
υπόσχομαι
|
|
ῥαΐζω
|
|
καλυτερεύω (στην υγεία)
|
|
ὅτι αὐτοῖς τε… ἐρρωμένος
|
|
ότι και στους ίδιους τους φίλους του δείχνει απόλυτη εμπιστοσύνη και στον θάνατο παραμένει θαρραλέος
|
![Λεξικό αρχαίας ελληνικής γλώσσας [σχολικό εγχειρίδιο Γυμνασίου]](extras/images/link_int.png "Λεξικό αρχαίας ελληνικής γλώσσας [σχολικό εγχειρίδιο Γυμνασίου]")
ἐπιδεῖξαι < ἐπὶ+δείκνυμι
επιδεικνύω, επίδειξη, επιδεικτικός
αποδεικνύω, απόδειξη, αποδεικτικός
υποδεικνύω, υπόδειξη, υπόδειγμα
δείκτης, δείγμα, παράδειγμα
ενδείκνυται, ένδειξη, ενδεικτικός
αυταπόδεικτος
δειγματοληψία
|
χεῖρας
χειρίζομαι, χειρουργός
χειρωνακτικός
χειροποίητος, αχειροποίητος
εγχειρίδιο, εγχείριση
πρόχειρος, προχειρολογώ
επιχειρώ, επιχείρηση, επιχείρημα
αυτόχειρας
«έλαβε τα επίχειρα της κακίας του»
|
ΣΧΟΛΙΑ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ - ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ
|
9.
|
ἐπιστολὴν παρὰ Παρμενίωνος φυλάξασθαι Φίλιππον· ο κίνδυνος δηλητηρίασης των ηγεμόνων από τους προσωπικούς τους γιατρούς υπήρχε πάντοτε, εξαιτίας της προσπάθειας των εχθρών τους να τους δωροδοκούν με μεγάλα χρηματικά ποσά ή με άλλα σημαντικά ανταλλάγματα. Μια ανάλογη περίπτωση μνημονεύει ο Πλούταρχος για τον βασιλιά της Ηπείρου Πύρρο, τον οποίο προς μεγάλη του τιμή ειδοποίησε για τον κίνδυνο που διέτρεχε ο Ρωμαίος αντίπαλός του (Πλούτ. Πύρρος, 21). |
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
- Τι καθιστά φυσική την καχυποψία των ηγεμόνων προς το άμεσο περιβάλλον τους, και ειδικότερα προς τους προσωπικούς τους γιατρούς;
- Ποιες αρετές προσδιορίζουν το ήθος του Αλεξάνδρου στο επεισόδιο που περιγράφεται σ΄ αυτήν την ενότητα;
- Να βρείτε τα τριτόκλιτα ουσιαστικά του κειμένου και να τα κλίνετε στον άλλο αριθμό.
- Να βρείτε τα απαρέμφατα παθητικού μέλλοντα και αορίστου και να τα αντικαταστήσετε στους άλλους χρόνους της Μέσης Φωνής.
- Να βρείτε τις δευτερεύουσες προτάσεις του κειμένου και να προσδιορίσετε το είδος τους.
- Να αναγνωρίσετε συντακτικά (είδος - υποκείμενο - συνημμένη ή απόλυτη) τις μετοχές του κειμένου.
- Να βρείτε πέντε τουλάχιστον λέξεις ομόρριζες της λέξης χρῆμα και να γράψετε ανάλογες φράσεις.
Η κατάκτηση της Μικράς Ασίας.
|
