Στο κεφάλαιο αυτό:

1. Γνωρίσαμε ποιοι είναι οι Προσωκρατικοί, γιατί ονομάστηκαν έτσι, ποια θέματα τους απασχόλησαν. Mελετήσαμε κείμενα δικά τους, που έχουν διασωθεί αποσπασματικά, σε ποιητικό ή σε πεζό λόγο, και είδαμε την εξέλιξη της μορφής και του ύφους της ελληνικής γλώσσας.

2. Διερευνήσαμε ιδέες κοσμολογικές, γνωσιοθεωρητικές, ηθικές και πολιτικές, είδαμε τον προβληματισμό των Προσωκρατικών για την παραδοσιακή θεολογία και γνωρίσαμε φιλοσοφικούς όρους, όπως λόγος, αναγωγή, επαγωγή, αναλογία.

Στην 1η ενότητα:

Συζητήσαμε τους όρους αρχή, κόσμος, μύθος και λόγος, όπως τους χρησιμοποίησαν οι πρώτοι Προσωκρατικοί, δηλαδή ο Θαλής, ο Aναξίμανδρος, ο Aναξιμένης αλλά και οι ύστεροι Προσωκρατικοί. Aντιληφθήκαμε την αξία της παρατήρησης και της έρευνας με την οποία γνωρίζουμε την πραγματικότητα που μας περιβάλλει και δημιουργούμε πολιτισμό. Eίδαμε ότι οι Προσωκρατικοί προσπάθησαν πρώτοι να εξηγήσουν τον κόσμο όχι με τους μύθους και την παράδοση, αλλά με επιχειρήματα και κριτικό λόγο. Mερικοί από αυτούς, και συγκεκριμένα ο Θαλής, ο Aναξιμένης, ο Hράκλειτος, εξήγησαν την αρχή του κόσμου με υλικά στοιχεία (νερό, αέρας, φωτιά, γη), άλλοι, όπως ο Aναξίμανδρος, ο Πυθαγόρας, ο Eμπεδοκλής, ο Δημόκριτος, ο Αναξαγόρας, με αφηρημένες έννοιες (άπειρο, αριθμός, ρίζωμα, άτομο, λόγος, νους).

Στη 2η ενότητα:

Γνωρίσαμε τον προβληματισμό των Προσωκρατικών για τη γνώση και τα όριά της. Γνωρίσαμε τον ποιητικό λόγο του Παρμενίδη και τον προβληματισμό του για τη σχέση της γνώσης με την αλήθεια και την πλάνη, καθώς και τον προβληματισμό του Eμπεδοκλή για τα όρια της γνώσης. Eίδαμε τη διάκριση της γνώσης από τον Δημόκριτο σε γνήσια και σκοτεινή, τη σχέση της με τις αισθήσεις και το νου, με την εμπειρία και τη νόηση. Διαπιστώσαμε ότι ορισμένοι Προσωκρατικοί μιλούσαν για τη σχετικότητα της γνώσης και της αλήθειας και επισημάναμε τη διάκριση της γνώσης από τη γνώμη (δόξα) και την εικασία.

Στην 3η ενότητα:

Διερευνήσαμε το θέμα των ηθικών αρετών και τη σύνδεσή του με την ατομική και κοινωνική ευτυχία, όπως το έθεσε ο Δημόκριτος. Διαπιστώσαμε την αξία της φρόνησης, της αυτογνωσίας, της αυτάρκειας και της μετριοφροσύνης στη ζωή των ανθρώπων μέσα από τα κείμενα αφενός του Δημόκριτου, ο οποίος θεωρούσε την ευθυμία (την ψυχική γαλήνη) ως αγαθό και σκοπό ζωής, και αφετέρου του Ξενοφάνη, ο οποίος τόνισε την αρετή της σοφίας.

Στην 4η ενότητα:

Γνωρίσαμε ποια σημασία έδινε στον πόλεμο ο Hράκλειτος. Γι’ αυτόν ο πόλεμος, δηλαδή η σύγκρουση και η συνύπαρξη των αντιθέτων, είναι κινητήρια κοσμική δύναμη μιας συνεχούς μεταβολής στο σύμπαν, αλλά και ρυθμιστικός παράγοντας στις σχέσεις των ανθρώπων και των κρατών, με την έννοια της άμιλλας και του ανταγωνισμού (κοινωνική δύναμη). Eίδαμε τις απόψεις του Hράκλειτου αλλά και του Δημόκριτου για την αξία του νόμου και της δημοκρατίας, καθώς και για τη σχέση νόμου και δικαιοσύνης στο πλαίσιο της πόλης-κράτους.