Θρησκευτικά (Γ Γυμνασίου) - ΑΝΕΝΕΡΓΟ: Ηλεκτρονικό Βιβλίο

8. Ο Απόστολος Παύλος στην Ελλάδα

Στην ενότητα αυτή θα πάρεις πληροφορίες (για):

την ιεραποστολική δράση του Αποστόλου Παύλου στην Ελλάδα
τους τρόπους που χρησιμοποίησε για τη μετάδοση της πίστης
τις περιοδείες του ως το μαρτύριό του στη Ρώμη.

Η Αποστολική Σύνοδος έδωσε τη δύναμη στον Απόστολο Παύλο να συνεχίσει το κήρυγμα του Ευαγγελίου στον εθνικό κόσμο. Στις επόμενες ιεραποστολικές του περιοδείες ο Απόστολος θεμελίωσε και οργάνωσε τις πρώτες χριστιανικές κοινότητες στην Ελλάδα.

α. Εγκαθίδρυση ενός νέου πολιτισμού στην Ελλάδα

Ο Απόστολος Παύλος μαζί με τον Σίλα και έναν νεαρό χριστιανό, τον Τιμόθεο, ξεκίνησαν από την Αντιόχεια για τη δεύτερη αποστολική περιοδεία. Αρχικά επισκέφτηκαν τις πόλεις της Μ. Ασίας, στις οποίες ο Απόστολος Παύλος είχε ήδη κηρύξει κατά την πρώτη περιοδεία του, γνωστοποιώντας τις αποφάσεις της Αποστολικής Συνόδου. Στη συνέχεια το Άγιο Πνεύμα τους κατηύθυνε προς την Τρωάδα. Εκεί ο Απόστολος Παύλος είδε ένα όραμα: ένας Μακεδόνας στάθηκε μπροστά του και τον παρακάλεσε λέγοντας «πέρασε στην Μακεδονία και βοήθησέ μας» (Πράξ. 16,9). Αυτή η θεία παρέμβαση έγινε η αφορμή του εκχριστιανισμού της Ελλάδας και της εγκαθίδρυσης, όχι μόνο εκεί, αλλά και σταδιακά σε ολόκληρη την Ευρώπη, ενός νέου πολιτισμού.

Περιοδείες του Αποστόλου Παύλου.

Η αρχαία αγορά των Φιλίππων.

Οι Απόστολοι με πλοίο πέρασαν στη Σαμοθράκη και από εκεί στη Νεάπολη και μετά στους Φιλίππους, κοντά στη σημερινή Καβάλα. Εκεί βαπτίστηκε και μια γυναίκα, που λεγόταν Λυδία, μαζί με την οικογένειά της˙ είναι η πρώτη ευρωπαία χριστιανή. Οι Απόστολοι διώχθηκαν από εκεί. Mε το έργο τους, όμως, δημιούργησαν την πρώτη χριστιανική Eκκλησία σε ελληνικό έδαφος (Πράξ. 16,11-39).

Στη συνέχεια πέρασαν από την Αμφίπολη και την Απολλωνία και έφτασαν στη Θεσσαλονίκη. Εκεί κήρυξαν στην εβραϊκή συναγωγή και το έργο τους βρήκε ανταπόκριση. Εξαιτίας αντιδράσεων που δημιουργήθηκαν, αναγκάστηκαν να φύγουν και να συνεχίσουν με επιτυχία το έργο τους στη Βέροια. Ο Τιμόθεος με τον Σίλα παρέμειναν εκεί, ενώ ο Απόστολος Παύλος συνέχισε την πορεία του προς την Αθήνα.

Όταν έφτασε στην Αθήνα ο Απόστολος Παύλος βρήκε στην αγορά της πόλης ένα βωμό με την επιγραφή «Στον Άγνωστο Θεό». Χωρίς να απορρίψει αυτή τη θρησκευτικότητα ο Απόστολος,

Ο Απόστολος Παύλος κηρύττει στην Αθήνα.

αλλά αξιολογώντας την ως μια θετική αναζήτηση, ανέβηκε στο βήμα του Αρείου Πάγου και μίλησε στους Αθηναίους για τον αληθινό Θεό, την παρέμβασή του στην ανθρώπινη ιστορία και την Ανάστασή του (βλ. κείμενο στο τέλος της ενότητας). Το τελευταίο ιδιαίτερα σημείο ενόχλησε τους Αθηναίους, που δεν μπορούσαν να δεχτούν ότι το σώμα, η φυλακή της ψυχής, όπως θεωρούσαν, ήταν δυνατόν να αναστηθεί. Παρά την απόρριψη του κηρύγματος από την πλειονότητα, μια μικρή ομάδα πίστεψε -ανάμεσά τους ο Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης και η Δάμαρις- κι έτσι σχηματίστηκε η πρώτη χριστιανική Eκκλησία στην Αθήνα (Πράξ. 17,16-34).

Επόμενος σταθμός ήταν η Κόρινθος. Εκεί έφτασαν από τη Μακεδονία ο Σίλας και ο Τιμόθεος. Ο Απόστολος Παύλος έμεινε για ενάμιση χρόνο στην πόλη, κηρύσσοντας σε Ιουδαίους και εθνικούς. Σημαντικό γεγονός ήταν η μεταστροφή στο Χριστιανισμό του αρχισυνάγωγου* Κρίσπου και της οικογενείας του. Όταν ολοκληρώθηκε το έργο του Αποστόλου στην πόλη και είχε πλέον δημιουργηθεί κι εκεί μια ζωντανή Eκκλησία, με πλοίο επέστρεψε στη Συρία, τελειώνοντας έτσι τη δεύτερη περιοδεία του.

β. Το κήρυγμα και η φροντίδα του Αποστόλου Παύλου για τις εκκλησίες που ίδρυσε

Το κήρυγμα του Αποστόλου Παύλου απλώθηκε γρήγορα σα φωτιά σε όλη την Ελλάδα. Σε κάθε πόλη που έφτανε, ο Απόστολος Παύλος απευθυνόταν πρώτα στους συμπατριώτες του, τονίζοντας ότι η προσδοκία τους είχε εκπληρωθεί: ο Χριστός ήταν ο Μεσσίας που περίμεναν. Στην προσδοκία των εθνικών για μια ανώτερη θρησκευτικότητα μιλούσε για το Χριστό και την Ανάστασή Του.

Οι εκκλησίες που οργανώνονταν από τον Απόστολο Παύλο συνέχιζαν το έργο του, ζώντας μέσα σε κλίμα ενότητας και αγάπης, χωρίς όμως να λείπουν και τα προβλήματα. Ο Απόστολος τα μάθαινε αυτά είτε από απεσταλμένους είτε από γράμματα των εκκλησιών. Κάποιες φορές επισκεπτόταν ξανά τις εκκλησίες που ίδρυσε, ενώ άλλοτε τους έστελνε Επιστολές, με τις οποίες απαντούσε στα ερωτήματα και έδινε λύση στα προβλήματα που εμφανίζονταν. Με υπομονή, αγάπη και, όταν χρειαζόταν, με αυστηρό τόνο καθοδηγούσε και διαπαιδαγωγούσε τους πιστούς με την ίδια φροντίδα που οι γονείς μεγαλώνουν τα παιδιά τους. Οι Επιστολές του Αποστόλου δεν έπαψαν να διαβάζονται μέχρι και σήμερα στις εκκλησίες.

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ
5-15 μ.Χ.	Γέννηση του Απόστολου ΠαύλουΓέννηση του Αποστόλου Παύλου
34 μ.Χ.	Όραμα της Δαμασκού
34-36 μ.Χ.	Διαμονή στην Αραβία
36-37 μ.Χ.	Πρώτο ταξίδι στα Ιεροσόλυμα
37-42 μ.Χ	Διαμονή στην Ταρσό
45-48 μ.Χ.	Πρώτη περιοδεία (Κύπρος, Ν.Α. Μικρά Ασία)
48-49 μ.Χ.	Αποστολική Σύνοδος
49-52 μ.Χ.	Δεύτερη περιοδεία (Μ. Ασία, Ελλάδα)
52-56 μ.Χ.	Τρίτη περιοδεία (με κέντρο την Έφεσο, στη Μ. Ασία και στην Ελλάδα)
57 μ.Χ.	Σύλληψη του Παύλου στα Ιεροσόλυμα
57-59 μ.Χ.	Φυλάκιση στην Καισάρεια της Παλαιστίνης
59-61 μ.Χ.	Πρώτη φυλάκιση στη Ρώμη
62-64 μ.Χ.	Τέταρτη περιοδεία (Ισπανία, Μ. Ασία, Ελλάδα)
64-68 μ.Χ.	Δεύτερη φυλάκιση στη Ρώμη και μαρτύριο

γ. Οι υπόλοιπες περιοδείες του Αποστόλου Παύλου. Το μαρτύριό του στη Ρώμη

Με κέντρο την Έφεσο, ο Απόστολος Παύλος πραγματοποίησε την τρίτη περιοδεία του στην Ελλάδα και στη Μ. Ασία, στηρίζοντας τους πιστούς των εκκλησιών που είχε ιδρύσει. Στη συνέχεια επέστρεψε στα Ιεροσόλυμα. Εκεί τα γεγονότα εξελίχθηκαν ραγδαία: οι Ιουδαίοι απείλησαν τη ζωή του, οι Ρωμαίοι τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν σε δίκη, στην οποία επικαλέστηκε την ιδιότητα του Ρωμαίου πολίτη. Για τον λόγο αυτό οι Ρωμαίοι τον έστειλαν στη Ρώμη να δικαστεί.

Το ταξίδι προς τη Ρώμη ήταν περιπετειώδες: το πλοίο του πέρασε από την Κρήτη, αλλά στη συνέχεια ναυάγησε στο νησί Μελίτη (τη σημερινή Μάλτα), όπου δόθηκε η ευκαιρία στον Παύλο να κηρύξει. Όταν έφτασαν στη Ρώμη, οι χριστιανοί τον υποδέχθηκαν με ενθουσιασμό και αγάπη. Φυλακίστηκε για δυο χρόνια και μετά αθωώθηκε από τις ρωμαϊκές αρχές. Σύμφωνα με την παράδοση, στα επόμενα χρόνια ο Απόστολος έκανε μια τέταρτη περιοδεία, κηρύσσοντας μέχρι την Ισπανία και στην επιστροφή του επισκέφτηκε τις εκκλησίες της Μ. Ασίας και της Ελλάδας.

Το 64 μ.Χ. φυλακίστηκε για δεύτερη φορά στη Ρώμη. Τέσσερα χρόνια μετά υπέστη μαρτυρικό θάνατο κατά τη διάρκεια του διωγμού του Νέρωνα. Ο Απόστολος Παύλος δίκαια θεωρήθηκε «ο πρώτος μετά τον Ένα» για το τεράστιο έργο που επιτέλεσε. Η Εκκλησία γιορτάζει τη μνήμη του μαζί με του Αποστόλου Πέτρου στις 29 Ιουνίου.

ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΖΩ ΚΑΙ ΘΥΜΑΜΑΙ

Κατά τη δεύτερη περιοδεία του, ο Απόστολος Παύλος μετά τη Μ. Ασία ήρθε και κήρυξε στην Ελλάδα (Φίλιπποι, Θεσσαλονίκη, Βέροια, Αθήνα, Κόρινθος).
Σε κάθε πόλη που πήγαινε κήρυττε πρώτα στους Ιουδαίους, στις συναγωγές. Στη συνέχεια, επειδή οι περισσότεροι απ' αυτούς απέρριπταν το Ευαγγέλιο, στρεφόταν στους εθνικούς. Καθοδηγούσε και διαπαιδαγωγούσε τους πιστούς των εκκλησιών που ίδρυε είτε με το κήρυγμά του είτε στέλνοντάς τους επιστολές.
Ο Απόστολος Παύλος έκανε και άλλες δύο περιοδείες και έτσι το μήνυμα του Χριστού έφτασε μέχρι την Ισπανία. Φυλακίστηκε στη Ρώμη και μαρτύρησε το 68 μ.Χ., την εποχή του διωγμού του Νέρωνα.

ΚΕΙΜΕΝΑ

Το κήρυγμα του Αποστόλου Παύλου στον Άρειο Πάγο (Πράξ. 17,22-31)

Στάθηκε, λοιπόν, ο Παύλος στη μέση του Αρείου Πάγου και είπε: «Αθηναίοι! Σας βλέπω ευλαβέστατους από κάθε άποψη. Πράγματι, ενώ περιδιάβαζα την πόλη σας και έβλεπα τους ιερούς σας τόπους, βρήκα ανάμεσα σ' αυτούς κι έναν βωμό, με την επιγραφή "στον Άγνωστο Θεό". Αυτόν, λοιπόν, που τον λατρεύετε χωρίς να τον γνωρίζετε, αυτόν εγώ τώρα σας τον κάνω γνωστό. Είναι ο Θεός που δημιούργησε τον κόσμο και όλα όσα υπάρχουν σ' αυτόν. Ως Κύριος του ουρανού και της γης, δεν κατοικεί σε χειροποίητους ναούς, ούτε υπηρετείται από χέρια ανθρώπινα σαν να είχε ανάγκη από κάτι, αφού αυτός δίνει σε όλα ζωή και πνοή και τα πάντα. Από έναν άνθρωπο έκανε όλα τα έθνη των ανθρώπων για να κατοικούν πάνω σ' όλη τη γη, και όρισε πόσο χρόνο θα υπάρχουν και σε ποια σύνορα θα κατοικούν. Θέλησε να ζητούν τον Κύριο και να προσπαθούν να τον βρουν ψηλαφώντας στο σκοτάδι, αν και δεν είναι μακριά από τον καθένα μας. Γιατί μέσα σ' αυτόν ζούμε και κινούμαστε και υπάρχουμε, όπως λένε και μερικοί απ' τους δικούς σας ποιητές: "Δική του γενιά είμαστε". Αφού, λοιπόν, είμαστε γενιά του Θεού, δε θα πρέπει να νομίζουμε ότι η θεότητα είναι κάτι όμοιο με χρυσάφι ή ασήμι ή πέτρα, δηλαδή με γλυπτό έργο τέχνης ή της φαντασίας του ανθρώπου. Ο Θεός παρέβλεψε τα χρόνια της άγνοιας˙ τώρα όμως απαιτεί απ' όλους τους ανθρώπους σε κάθε τόπο να μετανοούν, γιατί καθόρισε μια μέρα που θα κρίνει την οικουμένη με δικαιοσύνη, μέσω ενός ανδρός που τον όρισε γι' αυτό. Κι έδωσε βέβαιη απόδειξη σε όλους, ότι αυτός θα είναι ο κριτής, ανασταίνοντάς τον από τους νεκρούς».

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Ομάδα μαθητών να μελετήσει από τις Πράξεις των Αποστόλων (15,36-18,19) τη δεύτερη περιοδεία του Αποστόλου Παύλου. Να παρουσιάσουν, στη συνέχεια, στην τάξη οι μαθητές τους τρόπους με τους οποίους ο Απόστολος προσέγγιζε τους εθνικούς και τους Ιουδαίους καθώς και τις αντιδράσεις που προκαλούνταν.
Να παρουσιάσετε στην τάξη ένα διάγραμμα με τα κύρια σημεία της ομιλίας του Αποστόλου Παύλου στον Άρειο Πάγο, στην Αθήνα. Ποιο, κατά τη γνώμη σας, ήταν το σπουδαιότερο σημείο και γιατί;
Να καταρτίσετε έναν πίνακα των πόλεων στις οποίες κήρυξε ο Απόστολος Παύλος και να συλλέξετε φωτογραφικό υλικό από βιβλία ή από το διαδίκτυο, για τα μνημεία και τις συνθήκες ζωής των πόλεων αυτών, καθώς και για το έργο που επιτέλεσε ο Απόστολος σ' αυτές.
Να αναζητήσετε το Απολυτίκιο του Αποστόλου Παύλου και να κάνετε με βάση αυτό μια αποτίμηση του έργου του.