Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας (Α, Β, Γ Γυμνασίου)
Εισαγωγή Επιστροφή στην αρχική σελίδα του μαθήματος
Εικονα

ΙΣΤΟΡΙΑ

ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ

ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ

Α΄, Β΄, Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ Αναστάστιος Στέφος, Επίτ. Σχολικός Σύμβουλος
Εμμανουήλ Στεργιούλης, Φιλόλογος, Εκπαιδευτικός B/θμιας Εκπαίδευσης
Γεωργία Χαριτίδου, Φιλόλογος, Εκπαιδευτικός  B/θμιας Εκπαίδευσης
ΚΡΙTΕΣ-ΑΞΙOΛOΓΗTΕΣ Αντώνιος Σακελλαρίου, τ. Επίκουρος Καθηγητής του Παν/μίου Πατρών
Ζωή Αντωνοπούλου-Tρεχλή, Σχολική Σύμβουλος
Κωνσταντίνα Ρηγάτου, Φιλόλογος, Εκπαιδευτικός  B/θμιας Εκπαίδευσης
ΦΙΛOΛOΓΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Μόσχου Ιωάννα, Φιλόλογος
ΕΙΚONOΓΡΑΦΗΣΗ Υακίνθη Παρίση, Εικονογράφος-Σκιτσογράφος, Ζωγράφος
ΥΠΕΥΘΥNOΣ TOΥ ΜΑΘΗΜΑTOΣ ΚΑTΑ TΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ Σωτήριος Γκλαβάς, Σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
ΥΠΕΥΘΥNOΣ TOΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΚΑTΑ TΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ Kωνσταντίνος Nαστούλης, Φιλόλογος, Εκπαιδευτικός B/θμιας Εκπαίδευσης
ΕΞΩΦΥΛΛO Παύλος Σάμιος, Zωγράφος
ΠΡOΕΚTΥΠΩTΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΑΦOΙ N. ΠΑΠΠΑ & ΣΙΑ Α.Ε.B.Ε.,
Ανώνυμος Εκδοτική & Εκτυπωτική Εταιρεία

 

Γ' Κ.Π.Σ.ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ / Ενέργεια 2.2.1 / Κατηγορία Πράξεων 2.2.1.α:
«Αναμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών και συγγραφή νέων εκπαιδευτικών πακέτων»
   
  ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟYΤΟ
Δημήτριος Γ. Βλάχος
Ομότιμος Καθηγητής του Α.Π.Θ
Πρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
   
Πράξη με τίτλο: «Συγγραφή νέων βιβλίων και παραγωγή
υποστηρικτικού εκπαιδευτικού υλικού με βάση
το ΔΕΠΠΣ και τα ΑΠΣ για το Γυμνάσιο»
   
  Επιστημονικός Yπεύθυνος Έργου
Αντώνιος Σ. Μπομπέτσης
Σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
   
  Αναπληρωτές Επιστημονικοί Yπεύθυνοι Έργου
Γεώργιος Κ. Παληός
Σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Ιγνάτιος Ε. Χατζηευστρατίου
Μόνιμος Πάρεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
   
Έργο συγχρηματοδοτούμενο 75% από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και 25% από εθνικούς πόρους

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ

Αναστάσιος Στέφος, Εμμανουήλ Στεργιούλης,
Γεωργία Χαριτίδου

ΑΝΑΔΟΧΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΗΣ: Εικονα

ΙΣΤΟΡΙΑ

ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ

ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ

Α΄, Β΄, Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ
ΑΘΗΝΑ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

Πρόλογος
Εισαγωγή

ΠΡΩΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ: ΑΡΧΑΪΚΗ

Α. ΠΟΙΗΣΗ

1. ΕΠΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ
α. Ηρωικό έπος: Όμηρος
β. Διδακτικό έπος: Ησίοδος
2. ΛΥΡΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ
Τα είδη της λυρικής ποίησης και οι κυριότεροι εκπρόσωποί της α. Ελεγεία
β. Επίγραμμα
γ. Ίαμβος
δ. Μονωδιακή (μελική) ποίηση
ε. Χορωδιακή ποίηση

Β. ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Αρχές και συνθήκες ανάπτυξης – Μύθοι
1. ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑ
2. ΠΡΟΣΩΚΡΑΤΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ: ΑΤΤΙΚΗ ή ΚΛΑΣΙΚΗ

Α. ΠΟΙΗΣΗ (ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ)

Ι. Η τραγωδία
1. Αισχύλος
2. Σοφοκλής
3. Ευριπίδης
ΙΙ. Το σατυρικό δράμα
ΙΙΙ. Η κωμωδία
Αριστοφάνης

Β. ΠΕΖΟΣ ΛΟΓΟΣ

Ι. ΙΣΤΟΡΙΑ
1. Ηρόδοτος
2. Θουκυδίδης
3. Ξενοφών
ΙΙ. ΙΑΤΡΙΚΗ
Ιπποκράτης
ΙΙΙ. ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Ίωνες φιλόσοφοι – Σοφιστές
Οι μεγάλοι φιλόσοφοι
1. Σωκράτης
2. Πλάτων
3. Αριστοτέλης
IV. ΡΗΤΟΡΙΚΗ
Αρχές, είδη, μέρη ρητορικής
Οι Αττικοί ρήτορες – Αντιφών
Ανδοκίδης – Λυσίας
Ισαίος – Ισοκράτης
Υπερείδης – Λυκούργος – Αισχίνης
Δημοσθένης
Δείναρχος – Άλλοι ρήτορες

ΤΡΙΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ: ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ή ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΝΗ

Α. ΠΟΙΗΣΗ

Έπος, λυρική ποίηση, επίγραμμα, τραγωδία, Νέα κωμωδία,
βουκολική ποίηση (Θεόκριτος), Μίμος

Β. ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Επιστήμες, φιλοσοφία (επικουρισμός – σκεπτικισμός – στωικισμός), ιστορία

ΤΕΤΑΡΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ: ΡΩΜΑΪΚΗ

A. ΙΣΤΟΡΙΑ (Πλούταρχος, Αρριανός κ.ά.)

B. ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ (Επίκτητος – Μ. Αυρήλιος – Πλωτίνος)

Γ. ΡΗΤΟΡΙΚΗ

Δεύτερη σοφιστική
Λουκιανός – Μυθιστόρημα

ΕΠΙΜΕΤΡΟ

Συγχρονικός πίνακας εξέλιξης των γραμματειακών ειδών

Πίνακας ονομάτων

Συνοπτική βιβλιογραφία


Εικονα

Π P O Λ O Γ O Σ

Το βιβλίο αυτό απευθύνεται στους μαθητές των τριών τάξεων του Γυμνασίου και αποτελεί, σύμφωνα με τις προδιαγραφές του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, βιβλίο αναφοράς για τη διδασκαλία της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας στο Γυμνάσιο*.

Στις τρεις τάξεις του Γυμνασίου οι μαθητές διδάσκονται επιλεγμένα κείμενα από το πρωτότυπο ή από μετάφραση και παράλληλα μελετούν τα βασικά στοιχεία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Η επαφή όμως αυτή με μερικά μόνο αποσπάσματα έργων της αρχαιότητας δεν παρέχει ολοκληρωμένη εικόνα του αρχαίου κόσμου, με αποτέλεσμα ο ανθρωπογνωστικός και αρχαιογνωστικός στόχος της διδασκαλίας του μαθήματος της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας να μην εξυπηρετείται επαρκώς.

Τη συνολική εικόνα της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας ευελπιστεί να καλύψει το βιβλίο αυτό, ικανοποιώντας παράλληλα και ένα χρόνιο αίτημα των φιλολόγων της σχολικής πράξης· λειτουργώντας λοιπόν συμπληρωματικά προς τα διδακτικά βιβλία του μαθήματος της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας, επιχειρεί να δώσει συνολική και ιστορική επισκόπηση της λογοτεχνικής, κυρίως, αλλά και της γενικότερης πνευματικής δημιουργίας της ελληνικής αρχαιότητας. Έτσι, παρουσιάζεται πολύ συνοπτικά η ιστορική εξέλιξη των γραμματειακών ειδών από τον 8ο αι. π.X. έως τον 4ο αι. μ.X., κατά περιόδους. Δίνονται τα βασικά χαρακτηριστικά τους και αναφέρονται οι κύριοι εκπρόσωποι με τα σημαντικότερα έργα τους, σε σύντομες περιλήψεις. Συμπεριλαμβάνονται, επίσης, συγχρονικός πίνακας με την παράλληλη εξέλιξη των γραμματειακών ειδών, συνοπτική βιβλιογραφία και ευρετήριο ονομάτων.

Aν και το βιβλίο είναι μικρό σε έκταση, επιδιώχθηκε στο μέτρο του δυνατού η σύνδεση του παρελθόντος με το παρόν, η παρουσίαση της συνέχειας στις ιδέες, τους προβληματισμούς, τους εκφραστικούς τρόπους, καθώς και η επίδραση κάθε εποχής στη λογοτεχνική παραγωγή. Ταυτόχρονα, έγινε προσπάθεια να συνδυαστεί η ιστορική παρουσίαση με σχετικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα για κάθε περίοδο και με ανάλογα κείμενα διαφόρων εποχών. Με τον τρόπο αυτό, επιδιώκεται να εκτιμήσει ο μαθητής τη διαχρονική αξία των λογοτεχνικών κειμένων της αρχαιότητας και, συγχρόνως, να αποφευχθεί η μονότονη, τυπική ιστορική αφήγηση.

Πρόκειται, δηλαδή, για εγχειρίδιο στο οποίο μπορεί να ανατρέχει ο μαθητής προκειμένου να εντάξει το λογοτεχνικό κείμενο που διδάσκεται τόσο στην εποχή του όσο και στο σύνολο της αρχαιοελληνικής πνευματικής δημιουργίας. Έτσι, θα βοηθηθεί να κατανοήσει καλύτερα και να εκτιμήσει το συγκεκριμένο έργο ή ακόμη —ελπίζουμε— να ενδιαφερθεί να προσεγγίσει και άλλα κείμενα.

Ο εκπαιδευτικός μπορεί να αξιοποιήσει το βιβλίο παραπέμποντας τους μαθητές σε αυτό, όποτε το κρίνει αναγκαίο, κατά τη διδασκαλία του μαθήματος της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας ή στην περίπτωση σύνθεσης δημιουργικών εργασιών.

Η συγγραφική ομάδα, έχοντας πεποίθηση της αναγκαιότητάς του, ελπίζει το παρόν βιβλίο να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο για τους διδάσκοντες και σημείο αναφοράς κάθε μαθητή και μετέπειτα ακαδημαϊκού πολίτη.

Από την Επιγραφική Συλλογή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου

Από την Επιγραφική Συλλογή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου


* Το βιβλίο ακολουθεί τους κανόνες Γραμματικής και Συντακτικού του ΟΕΔΒ, με εξαίρεση τα αρχαία ελληνικά κύρια ονόματα στην ονομαστική.