Η «επιστροφή στις ρίζες» του Γιάννη Μαρκόπουλου

Ο Γιάννης Μαρκόπουλος, γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης το 1939. Τα παραδοσιακά στοιχεία της κρητικής μουσικής, σε συνδυασμό με τη συμφωνική μουσική που άκουγε από το ραδιόφωνο εκείνη την εποχή, καθώς επίσης και η μουσική της κοντινής Αιγύπτου, ήταν τα πρώτα και αποφασιστικής σημασίας ακούσματα του.

«Όπως όλα σχεδόν τα έργα του συν-
θέτη, η Ιθαγένεια βασίζεται στην αρχή
που ο ίδιος διατύπωσε με τον όρο
«επιστροφή στις ρίζες», που δε ση-
μαίνει παραδοσιολαγνεία, συντήρηση
ή πολύ περισσότερο οπισθοδρόμηση,
αλλά δυναμική πορεία προς το μέλ-
λον, με αφετηρία την εμπειρία από το
παλιό και δοκιμασμένο παραδοσιακό
υλικό…».
                       Γιώργος Αμαργιανάκης

Το 1956 έφτασε στην Αθήνα και συνέχισε να εργάζεται, συνθέτοντας μουσική και αντλώντας επιδράσεις από τα παραδοσιακά τραγούδια του ελλαδικού και μεσογειακού χώρου, έτσι ώστε να διαμορφώσει το προσωπικό του ύφος.

Από νωρίς άνοιξε τον προσωπικό του δρόμο στην ελληνική μουσική, προτείνοντας με έμφαση «Επιστροφή στις Ρίζες». Η πρόταση αυτή πήρε τις διαστάσεις κινήματος τέχνης.

Οι παράμετροι αυτού του μουσικού κινήματος στήριζαν παράλληλα τις φιλοσοφικές του απόψεις, που συνδυάζονταν με τις κοινωνικές προτάσεις για τη ζωή και την τέχνη.

Το κίνημα αυτό ο συνθέτης το όριζε ως «σχεδιασμό του μέλλοντος, με στοιχεία από άφθαρτες πηγές της ζωντανής μας παράδοσης, σε συνδυασμό με επιλεγμένες σύγχρονες πληροφορίες τέχνης».

Το 1967, σημαντικό ρόλο έπαιξαν τα «Ριζίτικα», έτσι όπως τα είχε διασκευάσει-ενορχηστρώσει ο συνθέτης, με σκοπό να αποτελέσουν μια ενιαία μορφή διήγησης. Ιδιαίτερα το τραγούδι «Πότε θα κάνει ξαστεριά» ένωσε τις φωνές των φοιτητών.

Το 1973 άρχισε να συνθέτει
τη λαϊκή λειτουργία «Ελεύθεροι
Πολιορκημένοι», σε ποίηση Διο-
νύσιου Σολωμού, με πηγή έμ-
πνευσης τους αγώνες της νεο-
λαίας στα δύσκολα χρόνια της δι-
κτατορίας. Το έργο παρουσιάστη-
κε για πρώτη φορά στο γήπεδο
της Λεωφόρου Αλεξάνδρας ενώ-
πιον 22.000 θεατών.

Το 1983, του ανατέθηκε ο σχεδιασμός του τελετουργικού της έναρξης των Πανευρωπαϊκών Αγώνων στην Αθήνα. Συνέθεσε τον ύμνο «Θέλουμε Ειρήνη», που μεταδόθηκε τηλεοπτικά σε πολλές χώρες του κόσμου.

Το 1994, συνέθεσε τη «Λειτουργία του Ορφέα», σε αρχαία ορφικά ποιήματα, έργο που παρουσίασε στην Βιέννη, τις Βρυξέλλες, το Παρίσι, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και σε άλλες πρωτεύουσες του κόσμου.

Το 2005, ολοκλήρωσε τη σύνθεση του έργου «Ο Νόμος της Θαλπωρής» με θέμα τον άνθρωπο, που από την εποχή της συνειδητής ύπαρξης του στη γη, με την εκπνοή του παράγει ήχους, τραγούδι, μουσική.

Έχει συνθέσει μουσική για το αρχαίο θέατρο όπως: «Μήδεια», «Λυσιστράτη», «Θεσμοφοριάζουσες», «Εκκλησιάζουσες», κ.ά.

Το 1976 συνέθεσε το μουσικό
θέμα για την τηλεοπτική σειρά
του B.B.C «Ποιος πληρώνει τον
Βαρκάρη» το οποίο τον έκανε
διεθνώς γνωστό.

Έχει συνθέσει επίσης μουσική για κινηματογραφικές ταινίες όπως: «Μικρές Αφροδίτες» και «Byron» του Ν. Κούνδουρου, «Επιχείρηση Απόλλων» του Γ. Σκαλενάκη, «Η Μοίρα ενός αθώου» του Γρ. Γρηγορίου κ.ά.

Άλλα σημαντικά έργα του είναι: «Ιθαγένεια» (1971), ο «Στράτης Θαλασσινός» (1973), η «Θητεία» (1974), οι «Μετανάστες» (1974), ο «Θεσσαλικός κύκλος» (1975), τα «Ανεξάρτητα» (1976).

Ο Γιάννης Μαρκόπουλος συνέχισε τη δημιουργική του πορεία με νέες συνθέσεις, επιμένοντας ότι «την τέχνη πρέπει να τη διαπερνούν -για να τη στηρίζουν- κανόνες και νόμοι της επιστήμης».