ΣΕΠ (Γ Γυμνασίου): Ηλεκτρονικό Βιβλίο

Β. ΤΟ ΣYΓΧΡΟΝΟ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Ποιες είναι οι σύγχρονες μορφές απασχόλησης;
Ποιες είναι οι σύγχρονες εργασιακές συνθήκες ;
Πώς επηρεάζουν οι αλλαγές στο εργασιακό περιβάλλον τις επαγγελματικές μας επιλογές;

Λέξεις/Φράσεις - Κλειδιά

Τηλεργασία
Μερική απασχόληση
Εποχική απασχόληση
Εργασία με το κομμάτι
Παραδοσιακές μορφές απασχόλησης
Nέες μορφές απασχόλησης
Ηλεκτρονικό εμπόριο
Μισθωτή εργασία
Ελεύθερος επαγγελματίας
Δεξιότητες

Στόχος αυτού του κεφαλαίου είναι να βοηθηθείς:

να παρατηρείς τις αλλαγές στο σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον και να αναγνωρίζεις τις σύγχρονες συνθήκες εργασίας
να διακρίνεις τις παραδοσιακές από τις νέες μορφές της απασχόλησης
να διερευνάς πώς οι αλλαγές στο εργασιακό περιβάλλον επηρεάζουν τις επαγγελματικές επιλογές του ατόμου και απαιτούν από αυτό νέες δεξιότητες.

Εισαγωγικά στοιχεία

Στην εποχή μας οι συνθήκες εργασίας και οι μορφές απασχόλησης των εργαζομένων μεταβάλλονται διαρκώς. Παράλληλα με τα παραδοσιακά σχήματα απασχόλησης, όπως η άσκηση ελεύθερου επαγγέλματος, η μισθωτή εργασία στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, έχουν δημιουργηθεί νέες ευέλικτες μορφές απασχόλησης όπως η τηλεργασία, το

ηλεκτρονικό εμπόριο (εμπόριο μέσω διαδικτύου), η ηλεκτρονική εργασία κτλ. Επίσης αυξάνεται ο αριθμός των ανθρώπων που εργάζονται με μερική απασχόληση ή αυτοαπασχολούνται.

Η εργασία από το σπίτι έχει γίνει όλο και πιο συχνός τρόπος απασχόλησης. Έτσι, με βάση τις δυνατότητες που προσφέρει η τεχνολογική εξέλιξη, και ιδίως το διαδίκτυο, μπορεί κάποιος να συνεργάζεται ταυτόχρονα με ανθρώπους από διάφορα σημεία της γης.

Ωστόσο, με την εμφάνιση αυτών των νέων και πιο ευέλικτων μορφών απασχόλησης, ο άνθρωπος απαιτείται να αναπτύσσει πολλές και ποικίλες νέες δεξιότητες. Αυτές μπορεί να είναι δεξιότητες συνεργατικότητας, επικοινωνίας, χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών, λήψης απόφασης κτλ. που αποκτώνται μέσα από την αρχική ή τη δια-βίου εκπαίδευση. Δηλαδή, μέσω της συνεχούς εκπαίδευσης αποκτώνται νέες γνώσεις, εμπειρίες και δεξιότητες. Χρειάζεται επίσης οι εργαζόμενοι του σήμερα και του αύριο να διαθέτουν κάποια χαρακτηριστικά όπως πρωτοβουλία, προσαρμοστικότητα, ικανότητα επίλυσης συγκρούσεων, πνεύμα δημιουργκότητας, νεωτερικότητας κ.ά. Οι νέες αυτές μορφές απασχόλησης συνιστούν προσπάθειες αντιμετώπισης των οικονομικών και κοινωνικών μεταβολών, ενώ παράλληλα χρησιμοποιούνται έως ένα βαθμό και για την αντιμετώπιση της ανεργίας.

Επιπλέον, αλλάζουν οι συνθήκες εργασίας και οι εργασιακές σχέσεις. Για παράδειγμα, οι εργαζόμενοι στις μεγάλες επιχειρήσεις δεν θα έχουν πια συγκεκριμένες θέσεις εργασίας, αλλά θα ασκούν παράλληλα πολλά και διαφορετικά καθήκοντα. Οι ραγδαίες και απρόβλεπτες εξελίξεις στο χώρο της εργασίας έχουν και ψυχολογικές συνέπειες, επηρεάζουν τον τρόπο ζωής των ανθρώπων, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους και τον κόσμο. Ωστόσο, οι εργαζόμενοι οφείλουν να περιφρουρούν τα δικαιώματά τους και να διεκδικούν ανθρώπινες συνθήκες εργασίας.

Εποχική εργασία	Αυτοαπασχόληση	Τηλεργασία	Μερική απασχόληση	Παραγωγή «με το κομμάτι»
Ο εργαζόμενος προσλαμβάνεται για να εξυπηρετήσει πρόσκαιρες-εποχικές ανάγκες μιας επιχείρησης, όπως π.χ. σερβιτόρος το καλοκαίρι σ’ ένα νησί.	Γίνεσαι εργοδότης του εαυτού σου, π.χ. δημιουργώντας γραφείο διοργάνωσης συνεδρίων, εργαστήριο αποκατάστασης παλαιών αντικειμένων, χρυσοχοΐας κτλ. Η στροφή στην αυτοαπασχόληση αποτελεί διέξοδο στο αυξανόμενο πρόβλημα της ανεργίας.	Με τη χρήση ενός Η/Y και ενός τηλεφώνου, ο εργαζόμενος δουλεύει από το σπίτι του ή σε διάφορα Κέντρα Τηλεργασίας (επεξεργασία κειμένων, λογιστικές εργασίες κτλ).	Απασχόληση με μειωμένο ωράριο (π.χ. πωλήτρια με ωράριο 4 ωρών ημερησίως)	Συνήθως αυτή η εργασία γίνεται στο σπίτι, αμείβεται με το κομμάτι (π.χ. ραπτική, επεξεργασία κειμένων, μεταφράσεις, συναρμολόγηση αντικειμένων κτλ.).

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1H

α) Άσκηση στις μορφές απασχόλησης

Kάθε μορφή απασχόλησης έχει τα δικά της χαρακτηριστικά, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της.

(1) Μπορείτε να χωριστείτε σε ομάδες και να διερευνήσετε τα χαρακτηριστικά καθεμίας από τις εναλλακτικές μορφές απασχόλησης (π.χ. ωράριο, απαιτούμενες δεξιότητες, αποδοχές, δυνατότητα για ασφάλιση κτλ.), αντλώντας πληροφορίες από βιβλία, έντυπα, εφημερίδες και λαμβάνοντας συνεντεύξεις από οικεία σε σας πρόσωπα (εάν υπάρχει αυτή η δυνατότητα) που ασκούν κάποια από αυτές τις μορφές της απασχόλησης.

(2) Σκεφθείτε τους λόγους, τα κίνητρα που ωθούν τους ανθρώπους σε αυτές τις μορφές της απασχόλησης. Πόσο ικανοποιητικές μπορεί να είναι αυτές οι μορφές απασχόλησης;

(3) Συγκρίνετε τις νέες αυτές μορφές απασχόλησης με τις παραδοσιακές, παρουσιάζοντας και συζητώντας με επιχειρήματα τους προβληματισμούς και τις απόψεις σας στην τάξη.

β) Δραστηριότητες που μπορεί να γίνουν στο πλαίσιο διαφόρων Σχεδίων Εργασίας

(1) Μπορείς να κάνεις μια έρευνα στην τοπική αγορά εργασίας πηγαίνοντας ο ίδιος σε επιχειρήσεις ή να βρεις στοιχεία μέσω των υπηρεσιών απασχόλησης, συλλόγων εργαζομένων κτλ.. Κατάγραψε τα επαγγέλματα που ασκούν οι εργαζόμενοι στην επιχείρηση, τη μορφή εργασίας με την οποία απασχολούνται, τις αμοιβές, τα προσόντα τους και ό,τι άλλο νομίζεις. Με βάση τα στοιχεία που έχεις καταγράψει, μπορείς να συμπληρώσεις έναν πίνακα, όπως τον παρακάτω, ή κάποιον άλλον που θα σκεφτείς εσύ.

Eπαγγέλματα	Mορφή απασχόλησης	Αμοιβή	Ωράριο εργασίας	Τυπικά προσόντα και δεξιότητες που απαιτούνται
1.Τεχνολόγος τροφίμων	μισθωτός, πλήρης απασχόληση	μηνιαίος μισθός	πλήρες	Πτυχίο Τ.Ε.Ι.

(2) Αναζήτησε μικρές αγγελίες, που αφορούν τη ζήτηση και την προσφορά εργασίας, στις εφημερίδες και στα περιοδικά. Κατάγραψε και ομαδοποίησε τις μορφές της απασχόλησης που προβάλλουν. Μπορείς να γράψεις μια έκθεση με τα στοιχεία αυτά και να την παρουσιάσεις στην τάξη σου.

(3) Από τα μαθήματα της Τεχνολογίας, της Ιστορίας, της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής και από άλλα μαθήματα συγκέντρωσε στοιχεία για τις αλλαγές που επήλθαν στην εργασία σε διάφορες ιστορικές περιόδους. Θα αντιληφθείς ότι δεν αντιμετωπίζουμε μόνο εμείς σήμερα αλλαγές στην αγορά εργασίας, που μας τρομάζουν λίγο. Για παράδειγμα τι έγινε στην εποχή της Βιομηχανικής επανάστασης; Τι αναστάτωση έφεραν τότε στην εργασία οι οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές; Πώς τις αντιμετώπισαν οι άνθρωποι της εποχής εκείνης;

(4) Μπορείτε, στηριζόμενοι στην έρευνα αγοράς που έχετε κάνει, να διερευνήσετε: τα σχέδια που έχουν διαμορφώσει οι επίσημοι φορείς για την οικονομία της περιοχής σας, να προτείνετε δικές σας λύσεις προσπαθώντας να αξιοποιήσετε τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της περιοχής σας σε ανθρώπινους και φυσικούς πόρους.

Εναλλακτικές μορφές απασχόλησης εμφανίζονται. Ο τρόπος εργασίας και οι συνθήκες εργασίας αλλάζουν. Απαιτούνται τότε νέες δεξιότητες από τους εργαζόμενους.