Αρχαία Ελληνική Γλώσσα (Γ Γυμνασίου) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
Επίμετρο Επίμετρο - Ενότητα 2 Επιστροφή στην αρχική σελίδα του μαθήματος

Ι. Παράλληλα κείμενα

Ενότητα 1

Πρώτο παράλληλο κείμενο

Η ομορφιά και η αρπαγή της ωραίας Ελένης έχουν εμπνεύσει πολλούς καλλιτέχνες και λογοτέχνες, Έλληνες και ξένους. Παραθέτουμε ένα μικρό απόσπασμα από την Ἑλένη του Γιώργου Σεφέρη.

«Δὲν μπῆκα στὸ γαλαζόπλωρο καράβι.
Ποτὲ δὲν πάτησα τὴν ἀντρειωμένη Τροία».
Μὲ τὸ βαθύ στηθόδεσμο, τὸν ἥλιο στὰ μαλλιά, κι αὐτὸ τὸ ἀνάστημα
ἴσκιοι καὶ χαμόγελα παντοῦ
στοὺς ὤμους στοὺς μηρούς στὰ γόνατα·

30
 

ζωντανὸ δέρμα, καὶ τὰ μάτια
μὲ τὰ μεγάλα βλέφαρα, ἦταν ἐκεῖ, στὴν ὄχθη ἑνὸς Δέλτα.
Καὶ στὴν Τροία;
Τίποτε στὴν Τροία - ἕνα εἴδωλο.
Ἔτσι τὸ θέλαν οἱ θεοί.

35
 

Κι ὁ Πάρης, μ’ ἕναν ἴσκιο πλάγιαζε σὰ νὰ ἦταν πλάσμα ἀτόφιο·
κι ἐμεῖς σφαζόμασταν γιὰ τὴν Ἑλένη δέκα χρόνια.

40
 

Γ. Σεφέρης, Ἑλένη

Δεύτερο παράλληλο κείμενο

Ο Γοργίας στο έργο του Ἑλένης ἐγκώμιον, ένα ρητορικό παίγνιο, απαριθμεί τέσσερις παράγοντες στους οποίους ενδεχομένως οφείλεται η φυγή της Ελένης με τον Πάρη: α) τους θεούς και την τύχη, β) τη βία, γ) τον πειστικό λόγο και δ) τον έρωτα. Και οι τέσσερις, κατά τον Γοργία, είναι ανώτεροι από την ανθρώπινη βούληση, άρα η Ελένη δεν ευθύνεται για την πράξη της.

Ἢ γὰρ Τύχης βουλήμασι καὶ θεῶν βουλεύμασι καὶ Ἀνάγκης ψηφίσμασιν ἔπραξεν ἃ ἔπραξεν, ἢ βίᾳ ἁρπασθεῖσα, ἢ λόγοις πεισθεῖσα, ἢ ἔρωτι ἁλοῦσα. Εἰ μὲν οὖν διὰ τὸ πρῶτον, ἄξιος αἰτιᾶσθαι ὁ αἰτιώμενος· θεοῦ γὰρ προθυμίαν ἀνθρωπίνῃ προμηθίᾳ ἀδύνατον κωλύειν. [...] Εἰ οὖν τῇ Τύχῃ καὶ τῷ θεῷ τὴν αἰτίαν ἀναθετέον, τὴν Ἑλένην τῆς δυσκλείας ἀπολυτέον.

Γοργίας, Ἑλένης ἐγκώμιον 6

Γλωσσικά σχόλια

Τύχης βουλήμασι   σύμφωνα με τις επιθυμίες της τύχης
θεῶν βουλεύμασι σύμφωνα με τα σχέδια των θεών
Ἀνάγκης ψηφίσμασιν σύμφωνα με τις αποφάσεις του πεπρωμένου
βίᾳ ἁρπασθεῖσα ἔπραξεν ἃ ἔπραξεν επειδή αρπάχθηκε με τη βία έκανε ό,τι έκανε
λόγοις πεισθεῖσα επειδή πείστηκε με τα λόγια
ἔρωτι ἁλοῦσα (μτχ. αορ. β΄ρ. ἁλίσκομαι) επειδή κυριεύτηκε από έρωτα
ἄξιος αἰτιᾶσθαι ὁ αἰτιώμενος αξίζει να κατηγορείται ο ένοχος
θεοῦ γὰρ προθυμίαν γιατί τη θεϊκή θέληση
ἀνθρωπίνῃ προμηθίᾳ με την ανθρώπινη πρόνοια, περίσκεψη
θεῷ τὴν αἰτίαν ἀναθετέον (ρημ. επίθ. ρ. ἀνατίθεμαι) πρέπει να αποδοθεί η κατηγορία σε κάποιον θεό
τὴν Ἑλένην τῆς δυσκλείας ἀπολυτέον πρέπει να απαλλαγεί η Ελένη από την κακή φήμη, τη δυσφήμηση

Ερωτήσεις

  1. Ποιες εκδοχές σχετικά με τον μύθο της Ελένης προσφέρουν τα παραπάνω αποσπάσματα;
  2. Ποια κοινά στοιχεία συνδέουν τα παραπάνω αποσπάσματα με το κείμενο της Ενότητας;
  3. Γνωρίζετε άλλα έργα βασισμένα στον μύθο της ωραίας Ελένης;