1. IΣTOPIOΓPAΦIA

"Τα πρώτα δείγματα ιστοριογραφίας μάς δίνουν οι λογογράφοι ή λογοποιοί, που έγραψαν διηγήσεις σε πεζό λόγο. Το έργο τους έχει εντελώς τοπικό χαρακτήρα [κτίσεις πόλεων, γενεαλογίες, περιηγήσεις, ὦροι (= ετήσια χρονικά πόλεων)], είναι γραμμένο στην ιωνική διάλεκτο και έχει διασωθεί μόνο σε αποσπάσματα.

Οι σπουδαιότεροι από τους λογογράφους είναι:

Ι. Ἑκαταῖος ο Μιλήσιος (545-474 π.Χ. περ.). Eίναι ο κύριος εκφραστής της επιστημονικής γεωγραφίας· προήγαγε τη γεωγραφική έρευνα και σχεδίασε χάρτη της Γης με τις ηπείρους της Aσίας και της Eυρώπης ισομεγέθεις (στην Aσία συμπεριλαμβανόταν και η Aφρική). Tο έργο του Περιήγησις/Περίοδος γῆς επηρέασε πολύ τον Hρόδοτο, ενώ οι Γενηολογίαι (= Γενεαλογίες) ήταν συστηματικό βιβλίο στο οποίο γινόταν λόγος για την έννοια των γενεών (υπολογισμός με γενεές, καθεμιά από τις οποίες διαρκούσε 40 χρόνια). O Eκαταίος δεν περιορίζεται μόνο στην καταγραφή των γεγονότων, αλλά ερευνά και το κύρος των πηγών. H άμεση πληροφόρηση και η λογική κριτική του προετοιμάζουν τη μετάβαση από τη μυθική αφήγηση στην ιστορία, που συντελέστηκε κατά τους Μηδικούς πολέμους. Θεωρείται, άλλωστε, πρόδρομος του Hροδότου.

ΙΙ. Ἑλλάνικος ο Μυτιληναίος (490-405 π.X. περ.). Μεγάλος χρονικογράφος που επηρέασε το Θουκυδίδη¹. Έγραψε 23 βιβλία, πολλά από τα οποία ήταν αφιερωμένα σε ελληνικές χώρες και ξένους λαούς· περιγράφει ήθη και έθιμα σε συνάρτηση με τα ιστορικά γεγονότα και τους μύθους. Δύο βιβλία του αναφέρονται στην Ἀτθίδα, την ιστορία των Αθηνών. Έτσι, ο Eλλάνικος εγκαινιάζει την παράδοση της αττικής συγγραφικής δραστηριότητας και θεωρείται ο πρώτος ατθιδογράφος (= συγγραφέας χρονικών σχετικών με την Aττική). Eπιχείρησε, ακόμη, να δημιουργήσει σταθερό χρονολογικό σύστημα των ιστορικών γεγονότων με βάση τις ιέρειες της Ήρας στο Άργος.