 |
6. Η γέννηση του Ιησού Χριστού: Γενέθλια της νέας ανθρωπότητας  |
|
Εννέα μήνες μετά τον Ευαγγελισμό ήρθε στον κόσμο ο Ιησούς, ο ελευθερωτής των ανθρώπων. Γεννήθηκε ταπεινά σε έναν στάβλο της Βηθλεέμ, μιας κωμόπολης της υποδουλωμένης στους Ρωμαίους Ιουδαίας. Οι προφήτες είχαν προαναγγείλει τη γέννηση του. Ευλαβείς άνθρωποι προσεύχονταν πάντοτε για τον ερχομό του και τον ανέμεναν. Ελάχιστοι έλαβαν το μήνυμα γι' αυτόν, ενώ σχεδόν όλοι συνέχιζαν παντού ανυποψίαστοι τη δική τους ζωή. Και όμως εκείνη την άγια νύχτα κάτι το εντελώς καινούριο μπήκε και ξεκίνησε με τη γέννηση του Χριστού για όλους τους ανθρώπους: η δυνατότητα να ελευθερώνονται και να ζουν μια ζωή αλλιώτικη και γεμάτη. Γι» αυτό εύστοχα ο Μέγας Βασίλειος ονόμασε τα Χριστούγεννα «γενέθλιον ημεραν της ανθρωπότητος». 
|
|
Λκ 2,
|
α΄
1. …ο Καίσαρας Αύγουστος1 έβγαλε διάταγμα να απογραφτεί όλη η οικουμένη...
3. Όλοι πήγαιναν να απογραφτούν … στον τόπο της καταγωγής τους.
4. Πήγε κι ο Ιωσήφ από τη Ναζαρέτ της Γαλιλαίας στην Ιουδαία, για να απογραφτεί στην πόλη του Δαβίδ, που ονομάζεται Βηθλεέμ2, γιατί καταγόταν από την οικογένεια και τη γενιά του Δαβίδ.
5. Είχε μαζί του τη Μαριάμ, τη μνηστή του, η οποία ήταν έγκυος.
6. Τον καιρό που αυτοί ήταν εκεί, ήρθε η ώρα της Μαριάμ να γεννήσει,
7. και γέννησε τον γιο της ... Τον τύλιξε και τον ξάπλωσε μέσα σε μια φάτνη3, γιατί δεν βρήκαν μέρος στο πανδοχείο.
8. Στην περιοχή εκείνη βρίσκονταν βοσκοί στο ύπαιθρο φυλάγοντας τη νύχτα το κοπάδι τους.
9. Σε αυτούς παρουσιάστηκε ένας άγγελος Κυρίου και θεϊκή λαμπρότητα τούς σκέπασε ολόγυρα με τη λάμψη της και κατατρόμαξαν.
10. Ο άγγελος τους είπε: «Μην τρομάζετε! Σας φέρνω χαρμόσυνο άγγελμα, που θα γεμίσει με χαρά μεγάλη όλον τον κόσμο:
11. Σήμερα στην πόλη του Δαβίδ γεννήθηκε για χάρη σας σωτήρας4 - κι αυτός είναι ο Χριστός, ο Κύριος.
12. Και για να τον αναγνωρίσετε, τούτο είναι το σημάδι: Θα βρείτε ένα βρέφος τυλιγμένο και ξαπλωμένο μέσα σε μια φάτνη».
13. Ξαφνικά, κοντά στον άγγελο, παρουσιάστηκε ένα πλήθος από την ουράνια στρατιά των αγγέλων, οι οποίοι υμνούσαν τον Θεό και έλεγαν:
14. «Δόξα στον ύψιστο Θεό και ειρήνη στη γη, αγάπη και σωτηρία για τους ανθρώπους!»
15. Όταν οι άγγελοι έφυγαν στον ουρανό, οι βοσκοί είπαν μεταξύ τους: «Ας πάμε λοιπόν ως τη Βηθλεέμ και ας δούμε αυτά που έγιναν και που μας έκανε γνωστά ο Κύριος».
16. Τρέχοντας ήρθαν και βρήκαν τη Μαριάμ και τον Ιωσήφ, και το βρέφος... στη φάτνη.
17. Όταν τους είδαν, τους διηγήθηκαν τα λόγια που τους είπε ο άγγελος γι' αυτό το παιδί.
18. Όλοι όσοι τα άκουσαν έμειναν έκπληκτοι γι» αυτά που τους είπαν οι βοσκοί.
19. Η Μαριάμ διατηρούσε όλα αυτά στην καρδιά της και τα σκεφτόταν συνεχώς.
20. Οι βοσκοί γύρισαν πίσω δοξάζοντας και υμνώντας τον Θεό για όλα όσα άκουσαν και είδαν... 
|
|
Μτ 2,
|
β΄
1. Όταν γεννήθηκε ο Ιησούς στη Βηθλεέμ της Ιουδαίας, στα χρόνια του βασιλιά Ηρώδη5, έφτασαν στα Ιεροσόλυμα σοφοί μάγοι6 από την Ανατολή και ρωτούσαν:
2. «Πού είναι ο νεογέννητος βασιλιάς των Ιουδαίων; Είδαμε να ανατέλλει το άστρο του κι ήρθαμε να τον προσκυνήσουμε».
3. Όταν έμαθε το νέο ο Ηρώδης, ταράχτηκε, και μαζί του όλοι οι κάτοικοι των Ιεροσολύμων.
4. Φώναξε λοιπόν όλους τους αρχιερείς και τους γραμματείς του λαού, και ζήτησε να τον πληροφορήσουν πού θα γεννιόταν ο Μεσσίας.
5. Κι αυτοί του είπαν: «Στη Βηθλεέμ της Ιουδαίας..., κατά τον προφήτη». (Μιχαίας 5, 1,3)
7. Ο Ηρώδης τότε κάλεσε κρυφά τους μάγους κι έμαθε από αυτούς από πότε ακριβώς φάνηκε το άστρο.
8. Έπειτα τους έστειλε στη Βηθλεέμ λέγοντάς τους: «Πηγαίνετε και ψάξτε καλά για το παιδί· μόλις το βρείτε, να με ειδοποιήσετε, για να έρθω κι εγώ να το προσκυνήσω».
9. Οι μάγοι άκουσαν τον βασιλιά κι έφυγαν· μόλις ξεκίνησαν, ξαναφάνηκε το άστρο που είχαν δει να ανατέλλει με τη γέννηση του παιδιού, και προχωρούσε μπροστά τους τελικά ήρθε και στάθηκε πάνω από τον τόπο όπου βρισκόταν το παιδί.
10. Χάρηκαν πάρα πολύ που είδαν ξανά το αστέρι.
11. Κι όταν μπήκαν στο σπίτι7, είδαν το παιδί με τη Μαρία, τη μητέρα του, κι έπεσαν μπρούμυτα στο πάτωμα και το προσκύνησαν. Ύστερα άνοιξαν τους θησαυρούς τους και του πρόσφεραν δώρα8: χρυσάφι, λιβάνι και σμύρνα.
12. Ο Θεός όμως τους πρόσταξε στο όνειρό τους να μην ξαναγυρίσουν στον Ηρώδη· γι' αυτό έφυγαν για την πατρίδα τους από άλλον δρόμο.
13. Όταν αναχώρησαν οι μάγοι, ένας άγγελος του Θεού παρουσιάστηκε στον Ιωσήφ στο όνειρό του και του είπε: «Σήκω αμέσως, πάρε το παιδί και τη μητέρα του και φύγε στην Αίγυπτο και μείνε εκεί ωσότου σου πω. Γιατί ο Ηρώδης όπου να 'ναι θα ψάξει να βρει το παιδί, για να το σκοτώσει».
14. Ο Ιωσήφ σηκώθηκε αμέσως, πήρε το παιδί και τη μητέρα του και μέσα στη νύχτα έφυγε στην Αίγυπτο·
15. εκεί έμεινε, ώσπου πέθανε ο Ηρώδης...
16. Όταν κατάλαβε ο Ηρώδης πως οι μάγοι τον εξαπάτησαν, οργίστηκε πάρα πολύ. Έστειλε τότε στρατιώτες και σκότωσαν στη Βηθλεέμ και στην περιοχή της όλα τα αγόρια9 από δύο χρονών και κάτω, σύμφωνα με τον χρόνο που εξακρίβωσε από τους μάγους...
19. Όταν πέθανε ο Ηρώδης, άγγελος σταλμένος από τον Κύριο εμφανίστηκε στον Ιωσήφ σε όνειρο στην Αίγυπτο,
20. και του είπε: «Σήκω, πάρε το παιδί και τη μητέρα του και πήγαινε στη χώρα του Ισραήλ, γιατί πέθαναν όσοι ήθελαν να θανατώσουν το παιδί».
21. Τότε ο Ιωσήφ πήρε το παιδί και τη μητέρα του και γύρισε πάλι στη χώρα του Ισραήλ.
22. Όταν έμαθε πως βασιλιάς της Ιουδαίας είναι ο Αρχέλαος (γιος του Ηρώδη)... φοβήθηκε να εγκατασταθεί εκεί. Με θεϊκή εντολή όμως, που του δόθηκε στο όνειρο του, αναχώρησε για την περιοχή της Γαλιλαίας.
23. Ήρθε λοιπόν κι εγκαταστάθηκε στην πόλη Ναζαρέτ. Έτσι εκπληρώθηκε για τον Χριστό η προφητεία που έλεγε ότι θα ονομαστεί Ναζωραίος.
|
|
| Ερμηνευτικά |
 |
|
1. Ο Καίσαρας Οκταβιανός Αύγουστος υπήρξε αυτοκράτορας των Ρωμαίων από 27 π.Χ. μέχρι 14 μ.Χ.
2. Στη Βηθλεέμ της Ιουδαίας (βλ. χάρτη και φωτ.) είχε γεννηθεί και ο βασιλιάς Δαβίδ.
3. Η
φάτνη (=παχνί) είναι το σημείο του στάβλου, από όπου τα ζώα τρώνε την τροφή τους.
4. Η λέξη Σωτήρας σημαίνει αυτόν που γλιτώνει, που σώζει και ελευθερώνει από οτιδήποτε υποδουλώνει τον άνθρωπο (προσωπικό και κοινωνικό κακό: αμαρτία, αδικία, εκμετάλλευση, πόνο, φόβο, θάνατο κ.ά.).
5. Ο Ηρώδης ήταν Άραβας από την Ιδουμαία (βλ. χάρτη). Οι Ρωμαίοι τον όρισαν ως βασιλιά της Ιουδαίας. Βασίλεψε από το 37 π.Χ. - λίγο μ.Χ. Οι Ιουδαίοι δεν τον συμπαθούσαν, εξαιτίας της καταγωγής του και των σχέσεων του με τους Ρωμαίους, και τον έτρεμαν για τις θηριωδίες του.
|
|
|
6. Οι μάγοι ήταν άντρες σοφοί και μορφωμένοι από την Περσία. Παρατηρούσαν και μελετούσαν τα άστρα. Λόγω των γνώσεων τους είχαν κύρος και επιρροή στους ηγέτες. Επειδή τα δώρα τους ήταν τρία, θεωρήθηκε ότι ήταν τρεις. Τα ονόματά τους κατά την παράδοση ήταν: Βαλτάσαρ, Γασπάρ και Μελχιόρ. |
|
7. Οι
μάγοι προσκύνησαν τον μικρό Ιησού σε σπίτι. Πολλοί νομίζουν ότι αυτό έγινε το ίδιο βράδυ της Γέννησης. Όχι βέβαια! Εκείνη τη νύχτα απλώς έλαβαν το μήνυμα για το γεγονός. Οι ετοιμασίες για το μακρύ ταξίδι χρειάζονταν καιρό. Κάποιοι μελετητές θεωρούν ότι οι μάγοι είχαν αρκετούς συνοδούς με καμήλες και έφτασαν στη Βηθλεέμ μετά 3 μήνες. Και κάτι ακόμα: Στον στίχο Μτ 2,16 έχουμε την πληροφορία ότι ο Ηρώδης διέταξε τη θανάτωση των αρσενικών παιδιών «από δύο χρονών και κάτω». Αυτό σημαίνει ότι οι μάγοι προσκύνησαν αρκετό καιρό μετά τη Γέννηση. |
 |
|
|
8. Στα δώρα των μάγων δόθηκαν οι εξής συμβολισμοί σε σχέση με τον Χριστό: ο χρυσός ως τιμή σ' αυτόν ως τον νέο βασιλιά του κόσμου, το
λιβάνι ως Θεό, η
σμύρνα ως αυτόν που θα θυσιαζόταν για χάρη των ανθρώπων.
9. Κατά τους υπολογισμούς των ερευνητών όλα τα μικρά αγόρια που θανατώθηκαν συνολικά ήταν 30 με 50. Θεωρούνται ως οι πρώτοι ανώνυμοι μάρτυρες του Χριστού. |
|
Επεξεργασία 
|
 |
1. Δώστε ένα σύντομο δικό σας τίτλο στο καθένα από τα τρία κείμενα του μαθήματος:
α) …………………………………………………………………
β) …………………………………………………………………
γ). …………………………………………………………………
2. Προσέξτε τους στίχους 10, 11 και 14 στο κείμενο α΄. Με όσα είπαν στους βοσκούς και με τον ύμνο τους, τι φανερώνουν οι άγγελοι ότι θα είναι ο Χριστός για όλον τον κόσμο;
3. Το μήνυμα για τον ερχομό του Χριστού το έλαβαν πρώτοι κάποιοι άσημοι Ιουδαίοι, οι βοσκοί, και κάποιοι σημαντικοί αλλοδαποί, οι μάγοι. Αυτό το γεγονός τι μας κάνει να σκεφτούμε;
4. Ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το βρέφος Ιησούς από την πρώτη κιόλας στιγμή που έρχεται στον κόσμο; Τι προμηνύουν αυτά για τη μετέπειτα ζωή του;
|
Εργασία
α. Βρείτε από το βιβλίο της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας κείμενα, πεζά ή ποιητικά, που να σχετίζονται με τη Γέννηση του Χριστού. Προσπαθήστε να αναγνωρίσετε σ' αυτά στοιχεία από τα τρία κείμενα του μαθήματος.
β. Σας δίνονται οκτώ χαρακτηρισμοί της διήγησης για τη Γέννηση του Χριστού (κείμενα: α,β,γ): απλοϊκή - δραματική - ενδιαφέρουσα - ενημερωτική - ευχάριστη - ρομαντική - σοβαρή - χαρούμενη. Συνερ-γαστείτε με τον/ην διπλανό/ή σας και υπογραμμίστε τρεις που εκτιμάτε ότι είναι οι πιο σημαντικοί.
|
| |
| Ένα αλλιώτικο παιδί |
| |
Η Παρθένος σήμερα
τον Υπερούσιο γεννά
και η γη μία σπηλιά
προσφέρει στον
Απρόσιτο.
Άγγελοι δοξολογούν
με τους βοσκούς μαζί. |
|
Κι οδοιπορούν οι μάγοι μ' ένα
αστέρι οδηγό.
Για χάρη μας
γεννήθηκε ένα μικρό (κι
αλλιώτικο) παιδί, Θεός ο
προαιώνιος.
|
Κοντάκιο της γιορτής των Χριστουγέννων
|
|
 |
Ανατολή από ψηλά
Η γέννησή σου,
Χριστέ Θεέ μας,
ανέτειλε στον κόσμο
της γνώσης το φως.
Κι όταν εσύ γεννήθηκες
αυτοί που τ' άστρα λάτρευαν
διδάχτηκαν από 'να αστέρι
εσέ να προσκυνούν,
τον Ήλιο της Δικαιοσύνης,
κι εσέ ν' αναγνωρίζουν
σαν την Ανατολή από ψηλά.
Δόξα σ' εσένα, Κύριε.
Απολυτίκιο της γιορτής των Χριστουγέννων
|
|
Η φυγή στην Αίγυπτο. Έργο ανώνυμου λαϊκού ζωγράφου της Αφρικής
|
|
Βασικά στοιχεία του μαθήματος
Με τη Γέννηση του Θεανθρώπου Χριστού φανερώθηκε ότι:
- Ο Ιησούς ως Σωτήρας θα είναι διαφορετικός από εκείνον που περίμεναν οι Ισραηλίτες (ταπεινός και για όλον τον κόσμο).
- Στη Βηθλεέμ ξεκίνησε η καινούρια ανθρωπότητα (Βασιλεία του Θεού).
-
Η ζωή του Ιησού Χριστού απειλείται από τις πρώτες κιόλας στιγμές της ύπαρξης του (σφαγή νηπίων - προσφυγιά στην Αίγυπτο).
|
|
