Θρησκευτικά (Β Γυμνασίου) - ΑΝΕΝΕΡΓΟ: Ηλεκτρονικό Βιβλίο

10. Ο Ιησούς βαπτίζεται στον Ιορδάνη:
Ο καινούριος κόσμος εγκαινιάζεται

Ο Ιησούς κάποια στιγμή, όταν ήταν περίπου 30 χρονών, έθεσε τέρμα στη σιωπή και την αφάνεια του. Είχε φτάσει ο καιρός να αναλάβει δημόσια το έργο του. Πρώτη του κίνηση ήταν να συναντήσει τον Ιωάννη Βαπτιστή. Εκεί στον Ιορδάνη ποταμό βαπτίστηκε απ' αυτόν. Πριν και μετά το γεγονός συνέβησαν πράγματα ασυνήθιστα και βαρυσήμαντα. Με αυτά φανερώθηκε ποια ήταν η σχέση του με τον Θεό - Πατέρα, ποια η αποστολή του στον κόσμο και πώς θα την έκανε πραγματικότητα. Ας παρακολουθή-σουμε τι πληροφορούν σχετικά οι ευαγγελιστές Ματθαίος και Ιωάννης.

Μτ 3,	13	Τότε έρχεται ο Ιησούς από τη Γαλιλαία στον Ιορδάνη προς τον Ιωάννη για να βαπτιστεί απ' αυτόν¹
Ιω 1,	29	Ο Ιωάννης βλέπει τον Ιησού να έρχεται προς το μέρος του και λέει: «Αυτός είναι ο αμνός του Θεού², που παίρνει πάνω του την αμαρτία των ανθρώπων.
	30	Γι' αυτόν σας μίλησα όταν είπα "ύστερα από μένα έρχεται ένας που είναι ανώτερος μου, γιατί υπήρχε πριν να γεννηθώ".
	31	Κι εγώ κάποτε δεν τον ήξερα ποιος είναι. Για να τον γνωρίσει όμως ο Ισραήλ, γι' αυτό ήρθα εγώ και βαπτίζω με νερό».
Μτ 3,	14	Ο Ιωάννης όμως τον εμπόδιζε (να βαπτιστεί) λέγοντας του: «Εγώ έχω ανάγκη να βαπτιστώ από σένα κι έρχεσαι εσύ σ' εμένα;»
Μτ 3,	14	Ο Ιωάννης όμως τον εμπόδιζε (να βαπτιστεί) λέγοντας του: «Εγώ έχω ανάγκη να βαπτιστώ από σένα κι έρχεσαι εσύ σ' εμένα;»
	15	Ο Ιησούς όμως του αποκρίθηκε: «Ας τ' αφήσουμε τώρα αυτά, γιατί πρέπει να εκπληρώσουμε και οι δυο μας ό,τι προβλέπει το σχέδιο του Θεού³ «. Τότε ο Ιωάννης τον άφησε να βαπτιστεί.
	16	Βαπτίστηκε λοιπόν ο Ιησούς κι αμέσως βγήκε από το νερό. Και να, άνοιξαν γι' αυτόν οι ουρανοί⁴ και είδε το Πνεύμα του Θεού σαν περιστέρι⁵ να κατεβαίνει και να έρχεται πάνω του.
	17	Ακούστηκε τότε μια φωνή από τα ουράνια που έλεγε: «Αυτός είναι ο αγαπημένος μου Υιός, αυτός είναι ο εκλεκτός μου».
Ιω 1,	32	Κι ο Ιωάννης διακήρυξε δημόσια και είπε: «Είδα το Πνεύμα να κατεβαίνει σαν περιστέρι από τον ουρανό και να μένει πάνω του.
	33	Εγώ δεν τον ήξερα ποιος ήταν, εκείνος όμως που με έστειλε να βαπτίζω με νερό, εκείνος μου είπε: 'Εκεί-νος που πάνω του θα δεις να κατεβαίνει και να μένει το Πνεύμα, αυτός είναι που βαπτίζει με Άγιο Πνεύμα'.
	34	Κι αυτό εγώ το είδα και διακήρυξα δημόσια πως αυτός είναι ο Υιός του Θεού».
		Λεπτομέρεια από τη Βάπτιση. Χρήστος Παπανικολάου, 2002

Ερμηνευτικά

1. Οι δύο άντρες ασφαλώς, ως συγγενείς που ήταν, θα πρέπει να είχαν συναντηθεί και άλλοτε. Ο Ιωάννης όμως δεν γνώριζε ότι ο Ιησούς ήταν ο αναμενόμενος Μεσσίας. Αυτό το έμαθε από θείο φωτισμό τότε και εκεί στον Ιορδάνη.

2. Ο Ιωάννης, αποκαλώντας τον Ιησού « αμνό του Θεού», δηλ. αρνί προορισμένο για θυσία, δείχνει ότι δεν συμμερίζεται τις εθνικιστικές απόψεις των πολλών για τον Μεσσία· (ότι δηλ. θα ήταν μια ένδοξη και ανίκητη μορφή, θα κατανικούσε τους Ρωμαίους, θα απελευθέ-ρωνε τον λαό κ.λπ.). Αντίθετα, και σύμφωνα με τις προφητείες του Ησαΐα, ο Μεσσίας θα ήταν αλλιώτικος, ταπεινός· αυτός θα έσωζε τον κόσμο, αλλά τον περίμεναν δοκιμασίες, θυσίες, θάνατος.

3. Ο αντίλογος του Χριστού στον Ιωάννη (Μτ 3, 15) είχε το νόημα: Φυσικά ο ίδιος –ως αναμάρτητος– δεν είχε ανάγκη από μετάνοια, εξομολόγηση και βάπτισμα. Όμως θέλει και δέχεται να κάνει ό,τι κάνουν όλοι, διότι ταπεινά συμμερίζεται τη θέση των ανθρώπων θέλει να είναι κοντά τους, μαζί τους, για χάρη τους.

4. Η συμβολική έκφραση άνοιξαν οι ουρανοί σημαίνει: Τώρα ξαναδίνεται επίσημα και πανηγυρικά η δυνατότητα επικοινωνίας των ανθρώπων με τον Θεό.

5. Με τη μορφή σαν περιστέρι το Άγιο Πνεύμα για πρώτη φορά έγινε τόσο αισθητό στους ανθρώπους. Την Πεντηκοστή θα παρουσιαστεί σαν κάτι που έμοιαζε με «πύρινες γλώσσες» (μικρές φλόγες φωτιάς σαν γλώσσες). Τόσο στους Ισραηλίτες όσο και στους γείτονές τους το περιστέρι σήμαινε την παρουσία του Θεού. Εκεί και αλλού, τότε και σήμερα, συμβολίζει: αγάπη, ειρήνη και ελπίδα.

Η Βάπτιση. Μικρογραφία 12ου αι., Ι. Μονή Αγίας Αικατερίνης, Σινά

Επεξεργασία

1. Παρατηρήστε την εικόνα της Βάπτισης. Ποια στοιχεία, που μας δίνονται στο ευαγγελικό κείμενο, μπορείτε να αναγνωρίσετε σε αυτήν;

2. Προσέξτε στο κείμενο τη στιγμή της Βάπτισης του Χριστού:

Υπογραμμίστε τα λόγια ή τις ενέργειες των Προσώπων της Αγίας Τριάδας: του Πατέρα, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος.
Ποια σχέση φανερώνεται ότι έχει ο Ιησούς με τον Πατέρα;
Γιατί λοιπόν το γεγονός της Βάπτισης του Χριστού ονομάζεται και Θεοφάνεια;

3. Με τη Βάπτιση εγκαινιάζεται η καινούρια ανθρωπότητα με αρχηγό τον Ιησού Χριστό. Βρείτε στο κείμενο λόγια και πράξεις, που να δείχνουν τι είδους αρχηγός αυτής της ανθρωπότητας θα είναι.

Τα Θεοφάνια είναι μια μεγάλη και εντυπωσιακή γιορτή για τον λαό μας, ο οποίος συμμετέχει σε αυτήν μαζικότατα. Την παραμονή της γιορτής γίνεται στην εκκλησία ο Αγιασμός των υδάτων. Στη συνέχεια ο ιερέας κρατώντας τον Σταυρό επισκέπτεται τα σπίτια της ενορίας και ραντίζει με αυτόν όλα τα μέλη της οικογένειας και όλους τους χώρους του σπιτιού. Ανήμερα της γιορτής γίνεται ο Μεγάλος Αγιασμός των υδάτων. Από τον ναό ξεκινά λαμπρή πομπή που καταλήγει στη θάλασσα, σε ποτάμι ή σε δεξαμενή νερού. Ο ιερέας ρίχνει τον Σταυρό στα νερά και κάποιοι βουτούν μέσα και συναγωνίζονται ποιος θα τον πιάσει. Οι καμπάνες ηχούν χαρμόσυνα, το ίδιο και οι σειρήνες των πλοίων. Περιστέρια αφήνονται ελεύθερα να πετάξουν πάνω από τον χώρο της τελετής. Σε κάποια μέρη εκείνος που βρίσκει τον Σταυρό τον περιφέρει από σπίτι σε σπίτι μεταφέροντας σε όλους την ευλογία του. Όλοι οι πιστοί πίνουν με ευλάβεια από τον αγιασμό, συμβολικά με τρεις γουλιές, και ραντίζουν με αυτόν τα δέντρα, τα χωράφια και τα ζώα τους.

Το λυχνάρι και το φώς
Ήρθες, Κύριε, προς εκείνον
που φωνάζει στην έρημο:
"Ετοιμάστε την οδό του Κυρίου
Πήρες μορφή δούλου,
ζητώντας βάπτισμα,
εσύ που αμαρτία δεν γνώρισες.
Σε είδαν τα νερά και φοβήθηκαν·
ο Πρόδρομος κατατρόμαξε
και κραύγασε λέγοντας:
"Πώς θα φωτίσει το λυχνάρι το φως;
Πώς θα χειροθετήσει ο δούλος τον
Δεσπότη;"
Άγιασε, Σωτήρα, εμένα και τα νερά,
εσύ, που πάνω σου σηκώνεις
την αμαρτία του κόσμου.

Ύμνος από την Ακολουθία
του Μεγάλου Αγιασμού των υδάτων

εικόνα

Εργασία

Διαβάστε τα έθιμα των Θεοφανίων. Αν γνωρίζετε και άλλα, καταγράψτε τα και παρουσιάσετε τα στην τάξη. Τα έθιμα αυτά βρίσκετε να εκφράζουν το βαθύτερο νόημα της βάπτισης και της γιορτής;

Βασικά στοιχεία του μαθήματος

Με όσα συνέβησαν κατά τη Βάπτιση στον Ιορδάνη, για το πρόσωπο του Χριστού φανερώθηκε ότι :
Ο Ιησούς είναι ο αγαπημένος Υιός του Θεού και ο αρχηγός του καινούριου κόσμου.
Το έργο του θα είναι δύσκολο και θα θυσιαστεί γι' αυτό.
Θα είναι συμπαραστάτης όλων των ανθρώπων, αμαρτωλών και δικαίων.
Όσα θα πει και θα πράξει θα είναι σύμφωνα με το θέλημα του Θεού.
Κατά τη Βάπτιση φανερώθηκε χειροπιαστά για πρώτη φορά στην ιστορία ο Θεός ως Αγία Τριάδα: Πατέρας, Υιός και Άγιο Πνεύμα.
Με βάση όλα τα παραπάνω τη μέρα αυτή της Βάπτισης εγκαινιάζεται η Βασιλεία του Θεού, δηλ. η καινούρια ανθρωπότητα, και ο Ιησούς αρχίζει δημόσια την αποστολή και το έργο του για την πραγματοποίησή της.