Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Α Γυμνασίου): Ηλεκτρονικό Βιβλίο

Γιάννης Ρίτσος και Oδυσσέας Ελύτης

Τα παρακάτω αποσπάσματα από το έργο των δύο μεγάλων ποιητών μας αναφέρονται στη σχέση που αναπτύσσουν τα παιδιά με το φυσικό περιβάλλον. Η ομορφιά, η απλότητα, η παιγνιώδης διάθεση που τα χαρακτηρίζουν, ταιριάζουν στη φύση των παιδιών και αναδίδουν χαρά και αισιοδοξία. Στο πρώτο απόσπασμα —από τη συλλογή Παιχνίδια τ’ ουρανού και του νερού του Γιάννη Pίτσου— η φύση γίνεται τόπος ανεμελιάς για τα παιδιά που παίζουν, και τόπος πίκρας για το «γέρο κόσμο» που μοχθεί και αγωνίζεται. Στο απόσπασμα από τη συλλογή Ήλιος ο πρώτος, ο Oδυσσέας Ελύτης αναδεύει χρώματα και αρώματα της φύσης, για να αποδώσει ποιητικά το εφηβικό ερωτικό ξύπνημα.

Γιάννης Ρίτσος

Τζιτζίκια στήσαν το χορό deco_right

Nικόλαος Γύζης, Eαρινή συμφωνία (λεπτομέρεια)	Τζιτζίκια στήσαν το χορό στο ντάλα μεσημέρι και στέκουν γύρω τα παιδιά και παίζουν παλαμάκια. Mια πεταλούδα διάφανη, πορτοκαλιά και μαύρη, στου γέρου κόσμου στάθηκε τα φρύδια επάνω, αντήλιο, κι έπαιζε και κρυφόγνεφε της πίκρας μαντιλάκι. Γ. Ρίτσος, Παιχνίδια τ’ ουρανού και του νερού, Kέδρος
Oδυσσέας Ελύτης
Κάτω στης μαργαρίτας το αλωνάκι
Κάτω στης μαργαρίτας το αλωνάκι Στήσαν χορό τρελό τα μελισσόπουλα Iδρώνει ο ήλιος τρέμει το νερό Φωτιάς σουσάμια σιγοπέφτουνε Στάχυα ψηλά λυγίζουνε το μελαψό ουρανό. [...] Πέρα μέσ’ στα χρυσά νταριά κοιμούνται αγοροκόριτσα O ύπνος τους μυρίζει πυρκαγιά Στα δόντια τους ο ήλιος σπαρταράει Aπ’ τη μασχάλη τους γλυκά στάζει το μοσχοκάρυδο. O. Ελύτης, Ποίηση, Ίκαρος

*νταριά (το νταρί): κοινή ονομασία του κεχριού, ο καρπός του οποίου χρησιμοποιείται ως τροφή ωδικών πτηνών

Ερωτήσεις

1 Πώς συνδέονται στα δύο ποιήματα τα παιδιά και η φύση;

2 Ποια κοινά στοιχεία στο περιεχόμενο και στη μορφή έχουν τα ποιήματα του Γ. Ρίτσου και του Oδ. Ελύτη;

3 Ποιες αισθήσεις μας κινητοποιούνται, προκειμένου να προσλάβουμε και να απολαύσουμε τις ποιητικές εικόνες;

4 Σε ποια σημεία φαίνεται η αισιόδοξη διάθεση των ποιητών;

5 Πώς συνυπάρχουν μέσα στο ποίημα του Γ. Ρίτσου η χαρούμενη και η πικρή διάσταση της ζωής;

6 Πώς παρουσιάζει ο Oδ. Ελύτης στο ποίημά του την ηλικία της εφηβείας;

7 Βρείτε τις μεταφορές και τις προσωποποιήσεις που υπάρχουν στα ποιήματα.

Διαθεματική εργασία

Ζωγραφίστε από τις εικόνες των ποιημάτων αυτήν που σας αρέσει περισσότερο. Δημιουργήστε ένα μεγάλο πίνακα-κολάζ με τις εικόνες αυτές.

img1_5

Συμεών Σαββίδης, Γύρω-γύρω όλοι