ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

Σκοπός. Σε αυτό το κεφάλαιο θα βρεις χρήσιμες οδηγίες, για να οργανώσεις μια πετυχημένη εκδήλωση μαζί με τους συμμαθητές σου

Πώς να ξεκινήσετε και τι πρέπει να προσέξετε

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να σκεφτείτε είναι κατά πόσο η ιδέα είναι εφικτή και υλοποιήσιμη. Συζητήστε την ιδέα σας με τους συμμαθητές σας και στη συνέχεια με τον καθηγητή Φυσικής Αγωγής. Ο σκοπός της εκδήλωσής μπορεί να είναι:

• Ενημερωτικός, όπως μια εκδήλωση για τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος και την ωφέλεια της άσκησης.
• Αθλητικός, όπως ένας αγώνας με τους μαθητές κάποιου γειτονικού σχολείου.
• Πολιτιστικός, όπως μια παρουσίαση παραδοσιακών χορών από διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας.
• Κοινωνικός, όπως μια αθλητική εκδήλωση για παιδιά με ειδικές ανάγκες.
• Οικονομικός, όπως ένα τουρνουά καλαθοσφαίρισης 3 εναντίον 3 με σκοπό τη συγκέντρωση χρημάτων για την ετήσια εκδρομή της τάξης.

Αφού η ιδέα σας για την εκδήλωση είναι σύμφωνη με τη φιλοσοφία του σχολείου, ζητήστε την έγκριση του σχολείου. Αν είναι θετική, ακολούθησε τα παρακάτω βήματα και καλή διασκέδαση !!!

Κεφάλαιο 6

Λίστα ελέγχου εκδηλώσεων

ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

Ενέργειες που πρέπει να γίνουν μετά την εκδήλωση

ΠΡΟΣΟΧΗ! Η εκδήλωση όμως δεν έχει τελειώσει. Αν τα αφήσετε όλα έτσι, χαλάτε την προηγούμενη εικόνα και θα είναι δύσκολο να ξαναπάρετε άδεια για κάτι ανάλογο. Φροντίστε λοιπόν:

• Να υπάρχει ομάδα καθαρισμού του χώρου της εκδήλωσης.
• Να επιστρέψετε στις θέσεις τους όλα τα πράγματα που έχετε χρησιμοποιήσει.
• Να αναγνωρίσετε τη συνεισφορά όλων που βοήθησαν στην εκδήλωσή σας, γραπτά ή προφορικά.
• Να κρατήσετε αρχείο με το υλικό της εκδήλωσης (φωτογραφίες- video).

ΝΑ ΘΥΜΑΣΤΕ! οι καλές εκδηλώσεις έχουν εμπνευσμένους οργανωτές, καλό σχεδιασμό, ευελιξία, αίσθηση χρόνου, φαντασία, καλή προβολή και αίσθηση χιούμορ.

Ιδέες εκδηλώσεων

1. Ημέρα χωρίς αυτοκίνητο

Περιγραφή. Σκοπός της εκδήλωσης είναι η προβολή και η προώθηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής των μαθητών αλλά και των γονέων τους.

Σχεδιασμός. Έκθεση υλικού που θα συγκεντρώσουν οι μαθητές με θέμα τη φυσική δραστηριότητα και τις βλαβερές συνέπειες της καθιστικής ζωής αλλά και της μόλυνσης του περιβάλλοντος από τα αυτοκίνητα.

Η εκδήλωση προτείνεται να γίνει το τελευταίο δίωρο μιας σχολικής ημέρας και να περιλαμβάνει μια ενημερωτική ομιλία από κάποιον μαθητή που έχει επιμεληθεί σχετική εργασία ή από έναν καθηγητή ή ειδικό επιστήμονα. Κύριος στόχος είναι η ενημέρωση μαθητών και γονέων για τις αρνητικές επιπτώσεις του αυτοκινήτου στην καθημερινή μας ζωή και πώς αυτό επηρεάζει το περιβάλλον στο οποίο ζούμε. Προτρέψτε τους γονείς να έρθουν στο χώρο του σχολείου περπατώντας.

Προετοιμασία. Τουλάχιστον ένα μήνα πριν από την ημερομηνία της εκδήλωσης πρέπει να αρχίσει η συγκέντρωση υλικού και η αξιολόγησή του. Ακολουθήστε τα βήματα που σας προτείνονται στη «Λίστα ελέγχου εκδηλώσεων».

2. Τουρνουά βόλεϊ μεταξύ μαθητών-καθηγητών-γονέων

Περιγραφή. Σκοπός της δραστηριότητας είναι η προώθηση της φυσικής δραστηριότητας, η ψυχαγωγία και η ανάπτυξη φιλικών σχέσεων.

Σχεδιασμός. Στο τουρνουά θα μπορούν να δηλώσουν συμμετοχή ομάδες μαθητών, καθηγητών και γονέων. Κάθε ομάδα μπορεί να έχει στη σύνθεσή της και αγόρια και κορίτσια. Προτείνεται η δραστηριότητα να γίνει σε ένα ή δύο Σαββατοκύριακα ανάλογα με τις δηλώσεις συμμετοχής.

Προετοιμασία. Ακολούθησε τα βήματα που σου προτείνονται στην «Λίστα ελέγχου εκδηλώσεων».

3. Παιχνίδια του σχολείου

Περιγραφή. Σκοπός η συμμετοχή όλων των μαθητών του σχολείου σε ένα παιχνίδι της επιλογής τους.

Σχεδιασμός. Δημιουργήστε - σχεδιάστε 9 ατομικά παιχνίδια (3 για κάθε τάξη) που να ταιριάζουν στο χώρο της αυλής του σχολείου σας και να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις όλων των μαθητών. Τα παιχνίδια δεν είναι απαραίτητο να έχουν τη μορφή των γνωστών αθλημάτων. Μπορεί να έχουν παιγνιώδη μορφή, να έχουν φαντασία και χιούμορ ( π.χ. αγώνες με δεμένα πόδια ή αγώνες επιδεξιότητας όπως τρέξιμο με ένα δίσκο γεμάτο με πλαστικά ποτήρια ή το γρήγορο άδειασμα ενός κουβά με νερό σε έναν άλλο με ένα ποτήρι κ.λπ.). Ιδέες εκδηλώσεων

Κεφάλαιο 6

Προγραμματισμός. Η εκδήλωση μπορεί να γίνει στο τέλος της σχολικής χρονιάς παράλληλα με άλλες προγραμματισμένες εκδηλώσεις.

Προετοιμασία. Τουλάχιστον ένα μήνα πιο πριν από την ημερομηνία της εκδήλωσης, θα πρέπει να έχετε αποφασίσει ποια παιχνίδια θα συμπεριληφθούν στο πρόγραμμα της εκδήλωσης.

4. Άλλες ιδέες Εκτός από τις παραπάνω εκδηλώσεις, μπορείτε με τους συμμαθητές, τους φίλους, τους καθηγητές σας, τους γονείς ή και άλλους φορείς (π.χ. το δήμο), να οργανώσετε εκδηλώσεις που θα μπορούν να συμμετέχουν μαθητές και μαθήτριες και από άλλες περιοχές. Για παράδειγμα:

• Μια μέρα περπάτημα κατά τη διάρκεια του διαλείμματος.
• Μετατροπή κάποιου χώρου του σχολείου σε χώρο άσκησης.
• Άσκηση στην τάξη.
• Μια μέρα χωρίς τσιγάρο.
• Μια μέρα χωρίς λιπαρά.
• Συμμετοχή για όλους - (εσωτερικά πρωταθλήματα, όπου θα συμμετέχει ο καθένας σε ένα άθλημα ή αγώνισμα).
• Οργάνωση εκδρομών και περιπάτων στη φύση, φυσικών δραστηριοτήτων σε πάρκα, ζωολογικούς κήπους, ενυδρεία, μουσεία, παραλίες, εμπορικά κέντρα.
• Οργάνωση ημερών αφιερωμένων στο ποδήλατο, στο περπάτημα, στο τρέξιμο, στο χορό, στο σκέιτινγκ, στη μέτρηση αρτηριακής πίεσης, στα παιχνίδια στο νερό, στην άσκηση με ασφάλεια.
• Ολυμπιακή μέρα.
• Αθλητισμός και τέχνη.
• Τουρνουά βόλεϊ, ρακέτας, μπάντμιντον, πιγκ-πογκ για οικογένειες.

Πηγές στο διαδίκτυο.

www.hape.gr/ Ελληνική Ακαδημία Φυσικής Αγωγής

ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

Ανακεφαλαίωση

Ιστορία

1. Ποια ήταν η βαρύτητα που δινόταν στην άσκηση του σώματος στην αρχαία Σπάρτη και την αρχαία Αθήνα; Για ποιους λόγους υπήρχαν αυτές οι διαφορές;
2. Ποια ήταν η εξέλιξη των αρχαίων Ολυμπιακών Αγώνων;
3. Σε ποια εποχή μπήκαν τα θεμέλια για τη δημιουργία των περισσοτέρων σύγχρονων αθλημάτων και για ποιους λόγους;
4. Σε ποια ιστορική περίοδο της ανθρωπότητας δόθηκε η μεγαλύτερη σημασία στην ανάπτυξη του σώματος;
   
   Ποδόσφαιρο
   
   
5. Ποια αρχαία παιχνίδια μπορούν να θεωρηθούν πρόγονοι του σύγχρονου ποδοσφαίρου;
6. Πώς ξεκινά ένα παιχνίδι ποδοσφαίρου και ποια είναι τα χαρακτηριστικά του (χρόνος, ομάδες, παίκτες);
7. Πότε δημιουργήθηκε η Διεθνής Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου, πότε η ελληνική και πότε παίχτηκε για πρώτη φορά ποδόσφαιρο από γυναίκες;
8. Ποιες αρετές μπορεί να καλλιεργήσει το ποδόσφαιρο;
   
   Καλαθοσφαίριση
   
   
9. Ποιες είναι οι 5 βασικές θέσεις των παικτών μιας ομάδας καλαθοσφαίρισης;
10. Πόση είναι η χρονική διάρκεια ενός παιχνιδιού καλαθοσφαίρισης;
11. Ποιες είναι οι βασικές δεξιότητες της καλαθοσφαίρισης;
12. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά ενός παιχνιδιού καλαθοσφαίρισης (αριθμός παικτών ανά ομάδα, χώρος, αριθμός διαιτητών);
    
    Πετοσφαίριση
    
    
13. Τι είναι ο λίμπερο;
14. Πόσες επαφές με την μπάλα δικαιούται μια ομάδα;
15. Τι είναι το σερβίς και πώς πρέπει να αντιδράσει η αντίπαλη ομάδα σε αυτό;
16. Τι θα πρέπει να προσέχουμε στην πάσα με τα δάχτυλα;
17. Τι είναι η νοερή εξάσκηση και πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην πετοσφαίριση;
    
    Χειροσφαίριση
    
    
18. Ποιες είναι οι ομοιότητες της χειροσφαίρισης με άλλα αθλήματα όπως η καλαθοσφαίριση και το ποδόσφαιρο και ποιες οι διαφορές τους;
19. Ποιες είναι οι διαφορές στους κανονισμούς κατοχής της μπάλας από έναν παίκτη στη χειροσφαίριση και στην καλαθοσφαίριση;
20. Πώς ονομάζονται οι παίκτες ανάλογα με τη θέση τους στο γήπεδο;
21. Ποιος είναι ο ρόλος του τερματοφύλακα στη χειροσφαίριση και ποιες είναι οι διαφορές του από τον τερματοφύλακα στο ποδόσφαιρο;
    
    

    Κεφάλαιο 6

    
    
    Κλασικός αθλητισμός
    
    
22. Ποια είναι τα χρυσά ελληνικά μετάλλια στους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες στον κλασικό αθλητισμό;
23. Ποια είναι τα αγωνίσματα του δεκάθλου και του επτάθλου.
24. Τι είναι η εκκίνηση, ποια είναι η διαφορά της στους δρόμους ταχύτητας και στους δρόμους ημιαντοχής- αντοχής;
25. Βρείτε 2 λόγους για τους οποίους μπορεί να ακυρωθεί ένας αθλητής στους δρόμους ταχύτητας, στους δρόμους ημιαντοχής- αντοχής, στο άλμα εις μήκος, στο άλμα επί κοντώ και στον ακοντισμό.
26. Ποιοι είναι οι τρεις διασκελισμοί του τριπλούν;
    
    Γυμναστική
    
    
27. Πώς «βαφτίζεται» μια πρωτότυπη άσκηση στην ενόργανη γυμναστική;
28. Ποια είναι τα αγωνίσματα της ενόργανης, της ρυθμικής, της ακροβατικής γυμναστικής και του τραμπολίνου;
29. Ποιος είναι ο ρόλος του βοηθού κατά την εκτέλεση ασκήσεων ενόργανης γυμναστικής και τι θα πρέπει να προσέχει;
30. Τι είναι η αυτοσυγκέντρωση και γιατί είναι σημαντική στα αθλήματα της γυμναστικής;
    
    Άσκηση και υγεία
    
    
31. Ποια είναι η καλή φυσική κατάσταση για την υγεία;
32. Ποιοι είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν την καλή φυσική κατάσταση;
33. Ποια είναι τα ψυχολογικά οφέλη από την άσκηση;
34. Ποια είναι η σχέση του καπνίσματος και της άσκησης;
35. Ποια είναι η σχέση του στρες και της άσκησης;
    
    Πώς να ασκηθείτε μόνοι σας
    
    
36. Εξήγησε τα αρχικά της λέξης Χ.Τ.Ε.Σ. Πώς σχετίζεται με την άσκηση;
37. Τι προσφέρει στο σώμα σου η αερόβια άσκηση;
38. Πώς πρέπει να προσαρμόσεις την άσκησή σου στο ζεστό καιρό και πώς στον κρύο;
39. Με ποια κριτήρια θα επιλέξεις ένα άθλημα για να ασκηθείς και ποιες είναι οι διαφορές κριτηρίων για την επιλογή μιας φυσικής δραστηριότητας;
40. Ποια είναι να βήματα που θα πρέπει να ακολουθήσεις, για να οργανώσεις το προσωπικό σου πρόγραμμα άσκησης;
    
    Ειδικά θέματα
    
    
41. Πώς μπορούν να προληφθούν οι παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης;
42. Γιατί κάποιες ασκήσεις χαρακτηρίζονται ως «επικίνδυνες»;
43. Ανάφερε κάποιες σκηνές από το αγαπημένο σου άθλημα, όπου κάποιος αθλητής τραυματίστηκε; Τι είδους τραυματισμό υπέστη ο αθλητής, γιατί προκλήθηκε και πώς αντιμετωπίστηκε; Μπορείς να σκεφτείς και κάποια σκηνή από το σχολείο;
44. Ανάφερε μερικά από τα αθλήματα των Παραολυμπιακών Αγώνων.
45. Πώς μπορεί ένα παιδί με ειδικές ανάγκες να ενταχθεί στο κανονικό μάθημα της Φυσικής Αγωγής;
46. Τι προσφέρει η άσκηση στα άτομα με κινητικές ιδιαιτερότητες;
    
    

    ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

    
    
    Προβλήματα στον αθλητισμό
    
    
47. Τι είναι το ντόπινγκ και ποιες είναι οι συνέπειές του;
48. Ποιο είναι το ηθικό δίλημμα που προκύπτει από τη χρήση των αναβολικών;
49. Η μετάγγιση αίματος μπορεί να βελτιώσει την απόδοση ενός αθλητή. Εξήγησε πώς.
50. Εξήγησε για ποιο λόγο ένας ποδηλάτης πιθανόν να επιθυμεί να λάβει αναλγητικά ναρκωτικά.
51. Για ποιο λόγο ένας αθλητής της άρσης βαρών πιθανόν να επιθυμεί να πάρει διουρητικά;
52. Πώς μπορεί να δείξει επιθετική συμπεριφορά α) ένας αθλητής του τένις β) ένας αθλητής σφαιροβολίας γ) ένας ποδοσφαιριστής δ) ένας αθλητής του πόλο;

Κεφάλαιο 6

Γλωσσάρι

Ανσάμπλ (ensemble)= αγώνισμα της Ρ.Α.Γ όπου 5 αθλήτριες εκτελούν ταυτόχρονα ένα αγωνιστικό πρόγραμμα.

Αράουτ= η επαναφορά της μπάλας μετά την έξοδό της από την πλάγια γραμμή του αγωνιστικού χώρου στο ποδόσφαιρο.

Άσκηση= είναι κάθε μορφή συστηματικής κίνησης που ξεκινά από το απλό περπάτημα και καταλήγει σε οποιαδήποτε φυσική δραστηριότητα ή άθλημα που ικανοποιεί και ευχαριστεί ένα άτομο. Μέσω της άσκησης επιδιώκουμε την αναψυχή, τη διασκέδαση και τη βελτίωση της υγείας, σωματικής και ψυχικής.

Βαλβίδα= στα άλματα η βαλβίδα είναι το όριο πέρα από το οποίο ο αθλητής δεν μπορεί να πατήσει, ενώ στις ρίψεις είναι η κυκλική επιφάνεια μέσα στην οποία μπορεί να κινηθεί ο αθλητής για να πραγματοποιήσει τη ρίψη.

Δ.Ο.Ε.= Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή

Δείκτης Σωματικής Μάζας= Είναι ένας δείκτης που αποτυπώνει τη σχέση μεταξύ βάρους και ύψους του σώματος.

Εγκεφαλική παράλυση= μόνιμη βλάβη κινητικών κυρίως κέντρων του εγκεφάλου. Εκδηλώνεται με διαταραχές στην κινητικότητα και τη στάση καθώς και αδυναμία του πάσχοντα να χρησιμοποιήσει βουλητικά τους μύες του.

Ελλανοδίκες= οι κριτές οι οποίοι είχαν την εποπτεία και την υπευθυνότητα των αρχαίων Ολυμπιακών Αγώνων.

Επιθετικότητα= κάθε ενέργεια που κατευθύνεται προς ένα άλλο άτομο με στόχο την πρόκληση σωματικής βλάβης, ανεξάρτητα αν επιτυγχάνεται η βλάβη αυτή η όχι.

Ερυθροποιητίνη= ορμόνη που παράγεται στα νεφρά.

Ευκαμψία= είναι η ικανότητα των οστών να κινούνται σε όλο το εύρος της άρθρωσης. Τα άτομα με καλή ευκαμψία έχουν λιγότερες πιθανότητες τραυματισμών.

Έφεδρος= αθλητής πάλης, πυγμής, ή παγκρατίου, ο οποίος μετά από κλήρωση προχωρούσε στον επόμενο γύρο χωρίς αγώνα.

Καλή φυσική κατάσταση = είναι η ικανότητα του ανθρώπινου οργανισμού να λειτουργεί με επάρκεια και αποτελεσματικότητα. Όταν ο οργανισμός λειτουργεί αποτελεσματικά, το άτομο απολαμβάνει τον ελεύθερο χρόνο του, εργάζεται αποδοτικά, είναι υγιές και αντιστέκεται στις ασθένειες που προέρχονται από την υποκινητικότητα.

Καρδιαγγειακή αντοχή= είναι η ικανότητα να ασκείς το σώμα σου για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Απαιτεί μια δυνατή καρδιά, υγιή πνευμόνια και καθαρές αρτηρίες για να τροφοδοτούν τα κύτταρα του σώματος με το απαιτούμενο οξυγόνο.

Κύφωση= αύξηση του θωρακικού κυρτώματος της σπονδυλικής στήλης.

Λόρδωση= αύξηση του οσφυϊκού κυρτώματος της σπονδυλικής στήλης.

Μέγιστη καρδιακή συχνότητα= 220 μείον την ηλικία του ατόμου σε έτη (χτύποι ανά λεπτό).

Μυϊκή αντοχή= είναι η ικανότητα να χρησιμοποιείς τους μύες σου για διάφορες εργασίες ή να τους γυμνάζεις με πολλές επαναλήψεις, χωρίς να κουράζεσαι. Τα άτομα με καλή μυϊκή αντοχή έχουν συνήθως καλύτερη στάση του σώματος και λιγότερα προβλήματα στην πλάτη τους.

ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

Μυϊκή δύναμη= είναι το ποσοστό της δύναμης που μπορούν να παράγουν οι μύες σου. Συχνά μετράται με το πόσο βάρος μπορείς να σηκώσεις.

Νοητική υστέρηση= η κάτω από το φυσιολογικό επίπεδο νοημοσύνη, η οποία συνοδεύεται από ανεπάρκεια σε έναν ή περισσότερους από τους τομείς μάθησης, ωρίμανσης και κοινωνικής προσαρμογής.

Ντόπινγκ= η διέγερση του οργανισμού με τη βοήθεια απαγορευμένων φαρμάκων ή μεθόδων με στόχο τη βελτίωση των επιδόσεων.

Ντρίμπλα= είναι ο χειρισμός της μπάλας, κατά τον οποίο ο παίκτης που έχει την κατοχή της μπορεί να μετακινηθεί χωρίς περιορισμό βημάτων.

Ονοματολογία χορού= η προέλευση της ονομασίας του κάθε χορού.

Ορθοσωμική γυμναστική= ασκήσεις που ως στόχο έχουν τη διόρθωση ή διατήρηση της σωστής στάσης του σώματος.

Ουρανία= παιχνίδι με μπάλα των Φαιάκων που την πετούσαν ψηλά και προσπαθούσαν να την πιάσουν πριν αυτή χτυπήσει στο έδαφος.

Παραολυμπιακοί= αγώνες για άτομα με αναπηρίες που γίνονται παράλληλα με τους Ολυμπιακούς.

Πλέι-μέικερ= είναι ο παίκτης που έχει στην ευθύνη του την οργάνωση του παιχνιδιού.

Ποιότητα ζωής= είναι η υποκειμενική αίσθηση της ευεξίας (σωματικής και ψυχικής) και της ευτυχίας.

Προθέρμανση= μία σειρά ασκήσεων που εκτελούνται πριν από την προπόνηση, με σκοπό να προετοιμάσουν το σώμα για την επιβάρυνση που θα ακολουθήσει.

Σκολίωση= πλάγια μόνιμη παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης.

Σύνθεση στη γυμναστική= η σειρά με την οποία είναι δομημένο ένα πρόγραμμα γυμναστικής σε οποιοδήποτε όργανο και οποιοδήποτε άθλημά της.

Σύνθετα αγωνίσματα= τα αγωνίσματα του δεκάθλου και του επτάθλου, όπου οι αθλητές και οι αθλήτριες πρέπει αντίστοιχα να εκτελέσουν δέκα και επτά συγκεκριμένα αγωνίσματα του κλασικού αθλητισμού.

Τζυκάνιο= ομαδικό παιχνίδι στο Βυζάντιο με πολλές ομοιότητες με το σημερινό πόλο.

Τραμπολίνο= ξεχωριστό άθλημα της γυμναστικής, αλλά και βοηθητικό όργανο, το οποίο αποτελείται από ένα ελαστικό δίκτυο το οποίο βοηθά τους αθλητές να πραγματοποιούν πολύ ψηλά άλματα.

Κεφάλαιο 6

Πηγές φωτογραφιών πινάκων, διαγραμμάτων και σκίτσων

Θεατές παρακολουθούν τον αγώνα δρόμου στα «άθλα επί Πατρόκλω». Εξάσκηση παιδιών στην πυγμαχία. Άσκηση στο γυμνάσιο με συνοδεία μουσικής. Τέθριππο άρμα. Παράσταση από αγγείο. Αθλητές του πεντάθλου. Άλτης, ακοντιστής, δισκοβόλος, ακοντιστής. Το στάδιο της Αρχαίας Ολυμπίας σήμερα. Πενταθλητής κατά τη διάρκεια του αγωνίσματος του άλματος σε μήκος, κρατώντας στα χέρια του τους αλτήρες. Από το βιβλίο: Γιαλούρης, Ν. (1982).Οι Ολυμπιακοί Αγώνες στην αρχαία Ελλάδα. Αθήνα: Εκδοτική Ελλάδος Α.Ε.

Χάλκινο αγαλματίδιο Σπαρτιάτισσας σε αγώνα δρόμου. Είναι από το σχολικό βιβλίο της Ιστορίας Δ' Δημοτικού του Υπουργείου Παιδείας. Αρχαίοι δρομείς. Από το βιβλίο: Αλμπανίδης, Ε. (2004). Ιστορία της Άθλησης στον αρχαίο Ελληνικό κόσμο. Θεσσαλονίκη. Σάλτο.

Το ποδόσφαιρο στους Μεσαιωνικούς χρόνους: Από το βιβλίο: Honeybourne, J., Hill, M., & Moors, H. (2000). Physical Education & Sport: For A Level (2nd Eds.) (σελ. 131). Cheltenham. Stanley Thornes P.

Αιγυπτιακή τοιχογραφία με σκηνές πάλης, 2.400 π.Χ. Το Παναθηναϊκό στάδιο, όπου έγιναν οι Ολυμπιακοί Αγώνες το 1896: Από το site: www.ime.gr

Αθλητικός εξοπλισμός για το ποδόσφαιρο στην περίοδο της Βιομηχανικής Επανάστασης. Ο πρώτος διεθνής αγώνας ποδοσφαίρου έγινε το 1872 μεταξύ Αγγλίας και Σκωτίας: Η Εθνική Ελλάδος κατακτά το Πανευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου το 2004. Ο αθλητισμός είναι χαρά και γιορτή. Από το site: www.fifa.com

Το στάδιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Αρχαία Ολυμπία, αφή της φλόγας το 2004. Έτσι άναψε η φλόγα στο βωμό στους Ολυμπιακούς αγώνες της Βαρκελώνης το 1992, Βόλεϋ. Χάντμπολ. Αθλητές στα 110 μέτρα εμπόδια, Αθλητές σε δρόμο ημιαντοχής, Αθλήτρια πάνω από τον πήχη στο άλμα σε ύψος. Το αγώνισμα της σφαιροβολίας κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Πρωταθλητής σε άσκηση στους κρίκους. Πρωταθλητής σε άσκηση στο μονόζυγο. Πρωταθλητής στον πλάγιο ίππο. Άσκηση σε δοκό ισορροπίας. Ρυθμική αγωνιστική γυμναστική με στεφάνι. Πρόγραμμα ΡΑΓ ομαδικό με στεφάνι και κορδέλες. Πρόγραμμα ΡΑΓ ομαδικό. Άσκηση στο τραμπολίνο. Το ελεύθερο. Το ύπτιο. Το πρόσθιο. Η πεταλούδα. Αθλητές με τύφλωση σε αγώνα δρόμου με τους συνοδούς τους. Από το site: www.athens2004.gr

Άρση βαρών σε πάγκο. Αγώνας ποδηλασίας για άτομα με αναπηρίες. Αγώνες κολύμβησης για άτομα με ακρωτηριασμό. Αγώνας δρόμου 400 μέτρων με αναπηρικό αμαξίδιο. Σκοποβολή για άτομα με κινητικές αναπηρίες. Από το site: www.paralympics.com

Η αφίσα των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων. Από το βιβλίο: Αθήνα 1896: Αφιέρωμα στα 100 χρόνια Σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων. Δήμος Βόλου.

Οι παρακάτω πίνακες βασίζονται σε ανάλογους πίνακες των παρακάτω βιβλίων:
Πίνακας 4.1. Hales, D. (2001). An invitation to fitness & wellness (σελ.39) : Wadsworth: Thomson Learning.
Πίνακας 4.2. Fountain, S. & Goodwin, L. (2002). PE to 16 (2nd Ed.): NY: Oxford.
Πίνακες 4.3, 4.4, 4.5, και 4.6 Corbin, C. & Lindsey, R. (2002). Fitness for life (4th Eds.). Champaign, IL: Human Kinetics.
Η άσκηση 5.1 βασίζεται σε ανάλογο πίνακα από το βιβλίο: Weinberg, R., & Gould, D. (1999). Foundations of Sport and Exercise Psychology. Champaign, IL: Human Kinetics.

Τα διαγράμματα και σχέδια στις ενότητες, «Τι είναι η καλή φυσική κατάσταση για την υγεία», «Αερόβια διαδικασία και αερόβιες μεταβολές» και «Σχέση φυσικής κατάστασης και υγείας» βασίζονται σε ανάλογες ιδέες του βιβλίου: Gallagher, R., Fountain, S. & Gee, L. (1997). Physical Education through diagrams. Oxford: Oxford University Press.

Τα σκίτσα 5.4 έως 5.29 βασίζονται σε ανάλογες ιδέες του βιβλίου: Corbin, C., Lindsey, R., Welk, G. (2001). Άσκηση, Ευρωστία, Υγεία. Αθήνα: Ιατρικές εκδόσεις Πασχαλίδη.