Μελέτη Περιβάλλοντος (B Δημοτικού): Ηλεκτρονικό Βιβλίο

8. ΔΙΑΦΟΡΟΙ ΤΟΠΟΙ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ ΜΟΥ

Η Ελλάδα είναι μια όμορφη χώρα, που συνδυάζει πολλά διαφορετικά τοπία. Αλλού υψώνονται βουνά, αλλού απλώνονται πεδιάδες. Ποτάμια τη διασχίζουν και χύνονται στη γαλάζια θάλασσα, που είναι σπαρμένη με δεκάδες νησιά. Σε όλους τους τόπους συναντάμε διάφορα είδη ζώων και φυτών, καθώς και ανθρώπους με διαφορετικές ασχολίες.

Συμπλήρωσε στην εικόνα τις λέξεις που ταιριάζουν (βουνό, ποτάμι, θάλασσα, χωριό, πόλη, πεδιάδα, νησί).

Λίμνη

8.1 Μια εκδρομή στο βουνό

Η εκδρομή μας στο βουνό ήταν υπέροχη. Πήραμε το μονοπάτι ήσυχα ήσυχα και, σε λίγο, χωθήκαμε σε ένα δάσος με μεγάλα και ψηλά δέντρα. Οι ακτίνες του ήλιου μάς χάιδευαν πότε πότε μέσα από τις φυλλωσιές.

Συναντήσαμε βελανιδιές, καστανιές, πουρνάρια και άλλα πολλά δέντρα και θάμνους. Μαζέψαμε πεσμένους καρπούς και φύλλα, σε διάφορα χρώματα και σχήματα.

Παρατηρήσαμε πατημασιές ζώων αλλά και τρύπες στο χώμα, που ήταν φωλιές. Τα ζώα που τρέχουν γρήγορα, όπως οι λαγοί και τα ελάφια, υποθέσαμε πως κρύφτη-καν βαθιά μέσα στο δάσος, μόλις μας άκουσαν. Είδαμε όμως μια χελώνα, σαύρες και μυρμήγκια. Κι ακόμα, είδαμε αράχνες να υφαίνουν τους ιστούς τους.

Συζητήστε:

Ποιους άλλους ανθρώπους θα μπορούσαν να έχουν συναντήσει τα παιδιά στο δάσος; Ποιες θα ήταν οι ασχολίες τους; Οι αριθμοί στην εικόνα θα σε βοηθήσουν να μαντέψεις μερικές από αυτές.

Κάτω από τα πόδια μας έτριζαν τα ξεραμένα φύλλα. Ανάμεσα τους ανακαλύψαμε μανιτάρια.Δεν τα αγγίξαμε, όμως, γιατί μπορεί να ήταν δηλητηριώδη.

Πουλιά πετούσαν ανάμεσα στα κλαδιά των δέντρων και κελαηδούσαν. Προσπαθήσαμε να βρούμε το δρυοκολάπτη που χτυπούσε ρυθμικά με το ράμφος τον κορμό ενός δέντρου.

Στο ξέφωτο συναντήσαμε ένα πυροσβεστικό όχημα και τους δασοπυροσβέστες που έκαναν περιπολία. Μας ενημέρωσαν για τους κινδύνους από τις πυρκαγιές και τους κανόνες που πρέπει να τηρούν όσοι επισκέπτονται το δάσος.

βουνό δάσος πυρκαγιά δασοπυροσβέστης

Διάγραψε ό,τι δε συναντάς στο δάσος.

αρκούδα

ξιφίας

κουκουβάγια

οδοκαθαριστής

ορειβάτης

έλατο

βαρκάρης

λύκος

φτέρη

φύκια

Από τι θα κινδύνευες, αν ήσουν: δέντρο / πουλί / λουλούδι;

8.2 Τα ποτάμια και οι λίμνες

Τα ποτάμια ξεκινούν από τις πηγές, δηλαδή τα σημεία απ' όπου αναβλύζει το νερό μέσα από τη γη. Μέσα τους κυλούν ακόμα τα νερά της βροχής και τα χιόνια που λιώνουν. Τα ποτάμια τρέχουν, άλλοτε ορμητικά και άλλοτε σιγανά, να συναντήσουν τη θάλασσα.

καλαμιές

πελεκάνοι

Κλείσε τα μάτια σου και φαντάσου ότι είσαι στις όχθες ενός ποταμού ή μιας λίμνης. Τι ήχους ακούς; Τι χρώματα βλέπεις γύρω σου;

Οι λίμνες είναι βαθιές λεκάνες της γης γεμάτες νερό που φέρνει η βροχή ή τα ποτάμια.

Στην πατρίδα μας κάποιες πόλεις και χωριά έχουν χτιστεί κοντά σε ποτάμια και λίμνες.

Έχετε επισκεφτεί κάποια από αυτά;
Για ποιο λόγο οι άνθρωποι διάλεξαν να ζήσουν κοντά σε ποτάμια ή λίμνες;
Σκεφτείτε τι άλλο μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι στα ποτάμια και στις λίμνες.

ψάρεμα

κωπηλασία

ποτάμι πηγές λίμνη λεκάνη

8.3 Μια θάλασσα πλατιά

Η θάλασσα, όσο πιο βαθιά πηγαίνουμε, τόσο πιο κρύα και σκοτεινή γίνεται.

Σε τι διαφέρει το νερό της θάλασσας από το νερό των λιμνών και των ποταμών;
Ποια ζώα ζουν μέσα ή κοντά στη θάλασσα;
Με τι τρέφονται τα ζώα της θάλασσας;
Τι κάνουν οι άνθρωποι στη θάλασσα; Οι αριθμοί στην εικόνα θα σε βοηθήσουν να το μαντέψεις. Τι άλλο μπορούν να κάνουν;
Από τι μπορεί να
κινδυνεύει,
η θάλασσα;

Η θάλασσα έχει οξυγόνο, που το παράγουν φυτά, όπως τα φύκια.

Το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό.

Το πλαγκτόν είναι η αγαπημένη τροφή των ζώων που ζουν στη θάλασσα. Αποτελείται από μικρούτσικα ζώα και φυτά. Πολλά από αυτά είναι τόσο μικρά, που δε τα βλέπουμε με το μάτι.

Μέσα στη θάλασσα υπάρχουν βράχοι, σπηλιές και λόφοι, όπως ακριβώς και στη στεριά.

Τα φυτά της θάλασσας σχηματίζουν ολόκληρα λιβάδια ή δάση. Όπως και τα φυτά στη ξηρά, παράγουν μόνα τους την τροφή τους, χρησιμοποιώντας το φως του ήλιου.

θάλασσα πλαγκτόν φύκια

8.4 Πέρα στους πέρα κάμπους

Από τα παλιά τα χρόνια ο άνθρωπος άρχισε να καλλιεργεί τη γη. Φύτευε στα χωράφια σιτάρι, ελιές, αμπέλια, οπωροφόρα δέντρα, λαχανικά και άλλα φυτά.
Οι γεωργοί, που λέγονται και αγρότες, χρησιμοποιούσαν ζώα. Γαϊδουράκια, άλογα και βόδια τούς βοηθούσαν να οργώνουν τα χωράφια και να κάνουν πολλές αγροτικές εργασίες. Σήμερα οι περισσότεροι άνθρωποι ζουν στις πόλεις. Αρκετοί όμως συνεχίζουν να καλλιεργούν τη γη, με γεωργικά μηχανήματα – όπως τα τρακτέρ.

ελαιώνας

οργωμένο χωράφι

Στις άκρες των χωραφιών φυτρώνουν πολλά φυτά, όπως αγριολούλουδα και θάμνοι, που σχηματίζουν φυσικούς φράχτες. Εκεί βρίσκουν καταφύγιο πολλά μικρά ζώα: πουλιά – όπως πέρδικες – φίδια, ποντίκια, πεταλούδες και άλλα.

Συμπλήρωσε στην εικόνα τις παρακάτω λέξεις στη σωστή τους θέση: ελαιώνας, οργωμένο χωράφι, σπαρμένο χωράφι, σιτοχώραφο, λαχανόκηπος, φράχτης.

Tι προϊόντα νομίζεις ότι παίρνουμε από κάθε χωράφι της παραπάνω εικόνας;
Τι φυτά και τι ζώα ζουν στις άκρες των χωραφιών της εικόνας;
Υπάρχουν χωράφια κοντά στο τόπο που ζείτε;
Τι καλλιεργείται σ' αυτά;
Ποια εποχή;

χωράφι γεωργός φυσικός φράχτης

8.5 Στο χωριό και στην πόλη

Στα χωριά και στις πόλεις, σε αυλές, μπαλκόνια, κήπους, πάρκα και πλατείες, συναντάμε ένα πλήθος από ζώα και φυτά. Άλλα είναι εξημερωμένα από τον άνθρωπο κι άλλα είναι άγρια και ζουν ελεύθερα.

Ο άνθρωπος έχει εξημερώσει κάποια ζώα για να παίρνει τα προϊόντα τους, να τον βοηθούν σε δουλειές ή να του κάνουν συντροφιά. Τα ζώα αυτά λέγονται κατοικίδια.

Παρατήρησε την εικόνα της αυλής ενός αγροτικού σπιτιού. Ποια ζώα βλέπεις; …………………………………………………………………………………………………… Ποια φυτά;…………………………………………………………………................................
Ποια άλλα ζώα θα μπορούσαν να είναι στην αυλή του σπιτιού; ……………………………………………………………………………………………………

Σε τι χρησιμεύει στον άνθρωπο καθένα από τα κατοικίδια ζώα της εικόνας;
Εσύ έχεις κατοικίδιο ζώο στο σπίτι σου; Αν έχεις, πες μας πώς το φροντίζεις. Αν δεν έχεις, ποιο ζώο θα ήθελες κοντά σου;

Εκτός, όμως, από τα κατοικίδια ζώα που εκτρέφει και τα φυτά που καλλιεργεί ο άνθρωπος, στις πόλεις και στα χωριά υπάρχουν πολλά είδη ζώων και φυτών που ζουν ελεύθερα δίπλα μας και μεγαλώνουν χωρίς τη δική μας φροντίδα.

Στις άκρες των δρόμων, στις πλατείες, στα πάρκα ή σε ελεύθερα οικόπεδα, φυτρώνουν αγριόχορτα και αγριολούλουδα, που πρασινίζουν τον τόπο. Στα χαλάσματα, στις στέγες, στους υπονόμους και σε πολλές άλλες κρυψώνες, ζουν και φωλιάζουν ελεύθερα μικρά και μεγάλα ζώα: σπουργίτια, νυχτερίδες, ποντίκια και πολλά έντομα.

Γράψτε τα ονόματα μερικών ζώων που συναντάτε στη διαδρομή σας από το σχολείο στο σπίτι.

Σπουργίτι,

κατοικίδια ζώα

8.6 Τι μάθαμε για τους διάφορους τόπους της πατρίδας μας