Μελέτη Περιβάλλοντος (B' Δημοτικού) - Βιβλίο Μαθητή
6. ΤΑ ΖΩΑ
Τα ζώα είναι μέρος της φύσης, όπως τα φυτά και ο άνθρωπος. Έχουν αισθήσεις, κινούνται και βρίσκουν την τροφή τους στο περιβάλλον.
Σε αυτή την ενότητα θα μάθουμε:
|
6.1 Εμείς και τα ζώα
Αγκάθια έχει ο αχινός, φτερούγες έχει ο αετός. Ο λύκος δόντια κοφτερά και η χελώνα πάει αργά.
Βλέπω, Ανθή μου, για τα ζώα ξέρεις πράγματα πολλά. Όμως σίγουρα θα έχεις απορίες και γι' αυτά.
Πώς να κολυμπούν τα ψάρια; Πώς πετάνε τα πουλιά; Πώς θα βρει το χελιδόνι την παλιά του τη φωλιά;
|
|
6.2 Πώς αναπτύσσεται ένα ζώο
Τι ανάγκες έχουν τα ζώα
Τι χρειάζονται τα ζώα που ξέρετε για να αναπτυχθούν και να ζήσουν;
 Κι εμείς τα ψάρια χρειαζόμαστε αέρα!
Καλά που έβρεξε, γιατί κόντευα να σκάσω!
Καλή μου όρεξη! Κι έχω μια πείνα...
Τα ζώα, για να ζήσουν και να αναπτυχθούν, χρειάζονται αέρα, νερό και τροφή.
Ναι, αλλά έχω ανάγκη και να με αγαπούν!
αέρας νερό τροφή
|
|
Πώς μεγαλώνουν τα ζώα Τα ζώα γεννιούνται, τρώνε, αναπτύσσονται –δηλαδή μεγαλώνουν– πολλαπλασιάζονται, γερνάνε και πεθαίνουν. Άλλα ζώα γεννούν αυγά και άλλα μικρά που τους μοιάζουν. Όλα τα ζώα, καθώς μεγαλώνουν, περνούν από διάφορα στάδια ανάπτυξης.Παρατήρησε την εικόνα και βρες ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα στην αγελάδα και στο μοσχαράκι της.
Γράψε ζώα που γεννούν μικρά.
γίδα,
|
|
Σημείωσε στους κύκλους τους αριθμούς από το 1 ως το 4, έτσι ώστε να δείχνουν πώς γεννιέται και αναπτύσσεται ένα πουλί.
Μπορείς να κάνεις το ίδιο και εδώ, για να ανακαλύψεις
τα στάδια μεταμόρφωσης μιας πεταλούδας.
ανάπτυξη μεταμόρφωση
|
|
6.3 Τα ζώα φροντίζουν τα μικρά τους
Tα πελεκανάκια
Έψαξε, έψαξε και τελικά βρήκε ο Ψαροχαφτούλης την αγαπημένη του. Αποφάσισαν να ζήσουν μαζί και άρχισαν να χτίζουν τη φωλιά τους. Η νεαρή πελεκανίτσα γέννησε δύο αυγά και για ένα μήνα, υπομονετικά, τα φρόντιζε και τα ζέσταινε. Τελικά τα πελεκανάκια ξεμύτισαν από τα αυγά τους. Ήρθαν στον κόσμο γυμνά και είχαν απόλυτη ανάγκη τους γονείς τους, οι οποίοι τα φρόντιζαν με πολλή αγάπη και τρυφερότητα.
Τα μικρά μεγάλωναν μέρα με τη μέρα και όλο και περισσότερο έμοιαζαν με τους γονείς τους. Άρχισαν τότε να μαθαίνουν να ψαρεύουν και να πετάνε. Στην αρχή το ψάρεμα φάνηκε στα μικρά σαν παιχνίδι. Όσο για το πέταγμα, τα πελεκανάκια ήταν τώρα ανυπόμονα: περίμεναν τη μέρα που θα έφευγαν, να γνωρίσουν τον κόσμο. Ο μπαμπάς και η μαμά τους, αφού τα συμβούλεψαν, τα αποχαιρέτισαν συγκινημένοι. Κι έτσι όπως οι δύο στοργικοί γονείς κοίταζαν τα πελεκανάκια να χάνονται στον ορίζοντα, θυμήθηκαν τη μέρα που κι αυτοί, μικροί πελεκάνοι τότε, ξεκινούσαν το ταξίδι για την περιπέτεια... Διασκευή από το περιοδικό Οιωνός, τεύχη 9-10.
 |
Όλα τα ζώα αγαπούν και φροντίζουν τα μικρά τους!
τροφή προστασία φροντίδα
|
|
6.4 Είδη ζώων
Όλα τα ζώα δεν είναι ίδια. Έχουν κάποια χαρακτηριστικά που τα κάνουν να διαφέρουν μεταξύ τους. Θα μάθουμε να τα χωρίζουμε σε ομάδες, ανάλογα με το πώς μετακινούνται, με τον τρόπο που καλύπτεται το σώμα τους και με το τι τρώνε.
Πώς μετακινούνται τα ζώα
Αντιστοίχισε:
είδος όργανα πτερύγιο
|
|
Με τι καλύπτεται το σώμα των ζώων
Μια άλλη διαφορά που έχουν τα ζώα είναι ο τρόπος με τον οποίο είναι καλυμμένο το σώμα τους. Μπορεί να έχουν:
Το τρίχωμα, τα λέπια, τα πούπουλα, οι φολίδες, το όστρακο και το κέλυφος σε τι χρησιμεύουν στα ζώα;
|
|
Τι τρώνε τα ζώα
Τα ζώα βρίσκουν την τροφή τους στο περιβάλλον. Τα ζώα που τρώνε φυτά ονομάζονται φυτοφάγα. Τα ζώα που τρώνε άλλα ζώα ονομάζονται σαρκοφάγα. Τέλος, εκείνα που τρώνε και ζώα και φυτά λέγονται παμφάγα.
Σκεφτείτε ένα ζώο. Τι τρώει;
Σε ποια κατηγορία από αυτές που έχει ο παρακάτω πίνακας ανήκει; Τα φυτοφάγα έχουν τα μάτια τους στο πλάι του κεφαλιού, για να βλέπουν τριγύρω μήπως εμφανιστεί κανένας εχθρός.
Τα σαρκοφάγα έχουν τα μάτια τους στο μπροστινό μέρος του κεφαλιού, για να βλέπουν καλά τα θύματα τους.
Απάντηση: Από τα μάτια τους!
|
|
Τα ζώα έχουν διάφορα όργανα για να πιάνουν την τροφή τους.
τροφή φυτοφάγα σαρκοφάγα παμφάγα
|
|
6.5 Οι φωλιές των ζώων
Κάθε ζώο έχει το δικό του σπίτι. Εκεί ζει και βρίσκει καταφύγιο από το κρύο και τους εχθρούς του. Εκεί γεννά τα μικρά του και αποθηκεύει την τροφή του.
Μερικά ζώα σκάβουν κάτω από τη γη.
Σκέφτομαι δύο ζώα που έχουν τη φωλιά τους κάτω από τη γη και γράφω ποια είναι:
……………………………………………… ……………………………………………… ……………………………………………… Μερικά ζώα φτιάχνουν τη φωλιά τους με κλαδιά, χόρτα και φτερά.
Σκέφτομαι δύο ζώα που φτιάχνουν με αυτό τον τρόπο τη φωλιά τους και τα γράφω εδώ:
……………………………………………… ……………………………………………… ……………………………………………… Μερικά ζώα κατοικούν σε φυσικές τρύπες, όπως
κουφάλες ή σπηλιές.
Σκέφτομαι δύο ζώα που κάνουν τις φωλιές τους σε φυσικές τρύπες και γράφω ποια είναι:
……………………………………………… ……………………………………………… ……………………………………………… |
|
Μερικά ζώα κουβαλούν το σπίτι τους μαζί τους.
Σκέφτομαι δύο ζώα που κουβαλούν το σπίτι τους μαζί τους και γράφω ποια είναι:
……………………………………………… ……………………………………………… ……………………………………………… Μερικά ζώα ζουν σε σπίτια που φτιάχνουν οι άνθρωποι γι' αυτά.
Σκέφτομαι δύο ζώα που ζουν κοντά στον άνθρωπο και γράφω ποια είναι:
……………………………………………… ……………………………………………… ……………………………………………… |
|
6.6 Τα ζώα προσαρμόζονται
στο περιβάλλον
Τα ζώα, όπου κι αν ζουν, για να επιβιώσουν χρειάζονται:
Για να τα καταφέρουν, βρίσκουν διάφορους τρόπους προσαρμογής στο περιβάλλον. Μερικά πουλιά φεύγουν από τη χώρα μας το φθινόπωρο και επιστρέφουν την άνοιξη. Τα πουλιά αυτά λέγονται αποδημητικά. Γιατί νομίζετε ότι κάνουν αυτό το ταξίδι;
Μερικά ζώα, επειδή το χειμώνα δεν μπορούν να βρουν τροφή, πέφτουν σε χειμέρια νάρκη: κοιμούνται, δηλαδή, με τα πρώτα κρύα και ξυπνούν στις αρχές της άνοιξης.
Τι θα συνέβαινε αν ο λαγός είχε πορτοκαλί χρώμα;
|
Η καφέ αρκούδα είναι ένα ζώο που μετακινείται συνεχώς για να βρει την τροφή της. Παλιά, ζούσε στα δάση ολόκληρης της Ελλάδας. Σήμερα, όμως, δεν υπάρχουν πια πολλές αρκούδες. Οι άνθρωποι για χρόνια την κυνηγούσαν, ενώ και τα μεγάλα έργα που έγιναν κατέστρεψαν τις περιοχές όπου ζούσε. Έτσι, στις μέρες μας, η καφέ αρκούδα κινδυνεύει να εξαφανιστεί. Είναι, δηλαδή, απειλούμενο είδος. Θα καταφέρει άραγε να επιβιώσει;
Τι πρόβλημα αντιμετωπίζουν τα ζώα στην παραπάνω εικόνα;
προσαρμογή χειμέρια νάρκη αποδημητικά πουλιά απειλούμενο είδος
|
Τα ζώα έχουν… ιδιαίτερα χαρίσματα
Μερικά ζώα, για να καταφέρουν να ζήσουν, έχουν κάποια ιδιαίτερα... χαρίσματα.
Ζώα, όπως ο αετός, βλέπουν πολύ καλά, για να εντοπίζουν την τροφή τους.
Τα μουστάκια βοηθούν κάποια ζώα, όπως το ποντίκι, να αισθάνονται τι βρίσκεται γύρω τους.
Ο σκίουρος χρησιμοποιεί την ουρά και το σώμα του σαν αλεξίπτωτο, όταν κάνει άλματα από ψηλά.
|
Άλλα ζώα, όπως το ελάφι, τρέχουν πολύ γρήγορα. Έτσι, γλιτώνουν από τους εχθρούς τους.
Τα πόδια των πουλιών που ζουν στο νερό, όπως η πάπια, θυμίζουν κουπιά.
Κανένα πλάσμα στη φύση δεν τραγουδά τόσο γλυκά, όσο το αηδόνι! Με το κελάηδημά του, γοητεύει το ταίρι του.
|
|
6.7 Με θέμα τα ζώα
Ένας αρχαίος μύθος
ΠΩΣ ΕΓΙΝΑΝ ΤΑ ΖΩΑ Κάποτε οι θεοί αποφάσισαν πως είχε έρθει η ώρα να δημιουργή-σουν τα ζώα. Τα έπλασαν τότε με χώμα και φωτιά και τα έδωσαν στον Επιμηθέα, για να τα στολίσει και να τους μοιράσει χαρίσματα.Ο Επιμηθέας, που ήταν σοφός και δίκαιος, άρχισε αμέσως τη μοιρασιά. Σε άλλα έδωσε δύναμη, ενώ στα πιο αδύναμα έδωσε ταχύτητα. Όσα ήταν μικρόσωμα, τα έκανε είτε να πετούν είτε να κατοικούν κάτω από τη γη. Στη συνέχεια, για να αντέχουν στις αλλαγές των εποχών, τα έντυσε με δέρμα και πυκνό τρίχωμα. Κι όλα αυτά τα έκανε από φόβο μήπως κάποιο είδος εξαφανιστεί. Όσο για την τροφή, φρόντισε άλλα να τρώνε βότανα και χόρτα, άλλα καρπούς δέντρων και άλλα ρίζες. Μερικά θα ζούσαν τρώγο-ντας άλλα ζώα. Αποφάσισε όμως αυτά να μη γεννούν πολλά μικρά. Αντίθετα, αυτά που τρώγονται σκέφτηκε να γεννούν πολλά μικρά, για να σωθεί το είδος τους. Διασκευή από τον Πρωταγόρα του Πλάτωνα
 |
|
Τα ζώα εμπνέουν
Από τα παλιά χρόνια μέχρι σήμερα, τα ζώα αποτελούν ένα αγαπημένο θέμα για μικρούς και μεγάλους. Ο λαός μας δημιούργησε παροιμίες, αινίγματα και τραγούδια για διάφορα ζώα. Οι αρχαίοι Έλληνες έφτιαχναν παιχνίδια που αναπαριστούσαν ζώα.
Εμείς στην τάξη μας δημιουργήσαμε...
Ψάξτε κι εσείς να βρείτε τραγούδια, ποιήματα, ιστορίες, ζωγραφιές, εικόνες, αινίγματα, γλωσσοδέτες και παροιμίες για τα ζώα. Φέρτε τα στην τάξη και παρουσιάστε τα στους συμμαθητές σας.
|
|
6.8 Τι μάθαμε για τα ζώα
|
