|
Γιάννης Σκαρίμπας (1893-1984)
| Χορός συρτός |
Κάλλιο χορευταράς να 'μουνα πέρι1
κόλλες πού νά κρατῶ καί μολυβάκια,2
θά 'σερνα συρτό χορό, χέρι μέ χέρι,
μ' ὅλα μας τοῦ γιαλοῦ τά καραβάκια.
|
Κι ἕν' ἀψηλό τραγούδι γιά σιρόκους3
θ' ἄρχιζα, γι' ἀφροπούλια καί γιά ἕνα
γλαρό καράβι μέ πανιά καί κόντρα φλόκους4
πού θά 'ρχονταν νά μ' ἔπαιρνε καί μένα.
|
Μέ χώρις5 Καρυωτάκη, Πολυδούρη,
μόνο νά τραγουδᾶν τριγύρω οἱ κάβοι,6
κι οἱ πένες μου πενιές σ' ἕνα σαντούρι7,
ἄσπρα πανιά σου οἱ κόλλες μου, καράβι!
|
Γιαλό-γιαλό νά φεύγουμε καί ἄντε!
Νά λέμε ὅλο γιά μάτια, ὅλο γιά μάτια,
κι ἐκεῖ —λές κομφετί μές στό λεβάντε8—
ὅλα μου τά γραφτά χίλια κομμάτια!
|
Καί, σάν χτισμένη ἐκεῖ ἀπό κιμωλία,
βαθιά νά χάνεται ἡ Χαλκίδα9 πέρα,
μ' ὅλα μου ἀνοιγμένα τά βιβλία,
καθώς μπουλούκι γλάροι στόν ἀέρα...
|
| (Ἑαυτούληδες, 1950) |
-
πέρι· παρά.
- Ανάλογη επιθυμία στους στίχους του Ζαχαρία Παπαντωνίου (1877-1940):
Σοφέ μου, το τετράσοφο
που σε φωτάει λυχνάρι
να 'τανε λέει φεγγάρι
και συ είκοσι χρονώ!
-
σιρόκος· νοτιοανατολικός άνεμος.
-
φλόκος· τριγωνικό ιστίο που προεξέχει από την πλώρη του καραβιού.
-
χώρις· χωρίς.
-
κάβος· ακρωτήριο
Υπάρχει εδώ μια αναλογία με τους στίχους του Κώστα Βάρναλη (1884-1974) από το ποίημα Θάλασσα (Το φως που καίει, 1923), στο οποίο επικρατεί επίσης μία έντονη τάση φυγής από την πραγματικότητα (Βλ. ΚΝΛ Γ' Γυμνασίου):
Να ταξιδεύουν στον αγέρα τα νησάκια, οι κάβοι,
τ' ακρόγιαλα σα μεταξένιοι αχνοί
και με τους γλάρους συνοδιά κάποτ' ένα καράβι
ν' ανοίγουν να το παίρνουν οι ουρανοί...
-
σαντούρι· έγχορδο παραδοσιακό μουσικό όργανο.
-
λεβάντες· ανατολικός άνεμος.
- Η Χαλκίδα είναι ο τόπος όπου έζησε ο Γιάννης Σκαρίμπας.
|
 Σχόλιο Ο Σκαρίμπας στον Χορό συρτό απαντάει με τον δικό του τρόπο στο δίλημμα ζωή ή τέχνη, εκφράζοντας μία τάση φυγής που χαρακτηρίζει συνολικά το ρεύμα των νεορομαντικών και νεοσυμβολιστών, του οποίου αποτελεί έναν από τους τελευταίους εκπροσώπους.
Ερωτήσεις
- Στον Χορό συρτό του Σκαρίμπα κυριαρχεί τάση φυγής από ένα πραγματικό προς ένα ιδεατό κόσμο. Συνθέστε με υλικά του ποιήματος τα χαρακτηριστικά των δύο αντιπαρατιθέμενων κόσμων. Ποιος είναι ο κυρίαρχος στο ποίημα;
- Σε ποια σημεία του κειμένου επισημαίνετε διάθεση κριτική του Σκαρίμπα απέναντι στους ποιητές της γενιάς του; Γιατί;
- Γράφοντας το ποίημα ο Σκαρίμπας προφανώς θα χρησιμοποίησε κόλλες και μολυβάκια. Αντιφάσκει αυτό με το περιεχόμενο του ποιήματος ή όχι;
Εργασία
Διαβάστε το ποίημα του Κώστα Καρυωτάκη Σταδιοδρομία και εξετάστε το συγκριτικά με τον Χορό συρτό:
Κώστας Καρυωτάκης (1896-1928)
|
Σταδιοδρομία |
Τή σάρκα, τό αἷμα θά βάλω
σέ σχῆμα βιβλίου μεγάλο.
|
«Οἱ στίχοι παρέχουν ἐλπίδες»
θά γράφουν οἱ ἐφημερίδες.
|
«Κλεαρέτη Δίπλα-Μαλάμου»1
καί δίπλα σ' αὐτό τ' ὄνομά μου.
|
Τήν ψυχή καί τό σῶμα πάλι
στή δουλειά θά δίνω, στήν πάλη.
|
Ἀλλά, μέ τή δύση τοῦ ἡλίου,
θά πηγαίνω στοῦ Βασιλείου.2 |
Ἐκεῖ θά βρίσκω ὅλους τούς ἄλλους
λογίους καί τούς διδασκάλους.
|
Τά λόγια μου θά 'χουν οὐσία,
ἡ σιωπή μου μιά σημασία.
|
Θηρεύοντας πράγματα αἰώνια,
θ' ἀφήσω νά φύγουν τά χρόνια.
|
Θά φύγουν, καί θά 'ναι ἡ καρδιά μου
σά ρόδο πού ἐπάτησα χάμου.
|
| (Σάτιρες, 1927) |
-
Κλεαρέτη Δίπλα-Μαλάμου· ποιήτρια και πεζογράφος (Πρέβεζα 1897-1977).
-
Βασιλείου· εκδοτικός οίκος και βιβλιοπωλείο στην οδό Σταδίου.
|
«Καραβάκι», έργο του Σπύρου Βασιλείου.
|
