5. Η Βασιλεία του Θεού: Όραμα αλλιώτικης ζωής ή ουτοπία;

Στα πλαίσια του μαθήματος των Θρησκευτικών συχνά γίνεται λόγος για τη Βασιλεία του Θεού. Το ίδιο επισημαίνουμε στη θεία Λατρεία και στην Κυριακή Προσευχή. Ο Χριστός την έθεσε στο κέντρο της διδασκαλίας Του. Επομένως είναι ένα σημαντικό θέμα που σχετίζεται με την ύπαρξη και τη ζωή κάθε χριστιανού, αλλά και με την κοινωνία κάθε εποχής. Γιατί κάθε άνθρωπος και κάθε κοινωνία οραματίζονται και προσδοκούν μια αλλιώτικη ζωή από αυτή που ζουν. Η Βασιλεία του Θεού, όπως την παρουσιάζει ο Χριστιανισμός, είναι πράγματι ένα όραμα αλλιώτικης ζωής ή είναι μια ουτοπία;

α) Ο Χριστός και η Βασιλεία του Θεού
Είναι ανάγκη να διευκρινισθεί ότι ο ευαγγελιστής Ματθαίος χρησιμοποιεί το συνώνυμο όρο «Βασιλεία των ουρανών» (Ματθ. 4, 17) επηρεασμένος από την ιουδαϊκή παράδοση, η οποία από ευλάβεια δεν επέτρεπε τη χρήση του ονόματος του Θεού. Επομένως είναι αστήρικτη η άποψη ότι ο όρος «Βασιλεία των ουρανών» αποδίδει την υπερκόσμια και ίσως εξωκόσμια κατάσταση, όπου επικρατεί το θείο θέλημα. Επί

σημαίνει ότι σε λίγο θα κληθείτε να συμμετάσχετε στη νέα ιστορική πραγματικότητα, την οποία εγκαινιάζω με το κήρυγμα και με τα έργα μου.

Επομένως ο όρος «Βασιλεία του Θεού», χωρίς να έχει καμιά σχέση με την έννοια της θεϊκής εξουσίας ή της κυριαρχίας, σημαίνει τον καινούργιο κόσμο του Θεού, τον οποίο κηρύττει, ενσαρκώνει και φανερώνει

στον κόσμο ο Χριστός (Μάρκ. 1, 14-15). Κεντρική ιδέα της διδασκαλίας Του, κύριος άξονας του έργου Του και τελικός στόχος της αποστολής Του είναι η εγκαθίδρυση της νέας πραγματικότητας, της οποίας κέντρο και σημείο αναφοράς είναι το θεανθρώπινο πρόσωπο Του. Με τη διδασκαλία Του, και ιδιαίτερα με τις υπέροχες παραβολές Του, κυριολεκτικά περιγράφει τον καινούργιο κόσμο της Βασιλείας του Θεού. Αρκεί να θυμηθούμε μερικές από αυτές, για να επισημάνουμε τα βασικά της γνωρίσματα.
Με τις παραβολές του κρυμμένου θησαυρού και τον πολύτιμου μαργαρίτη υπογραμμίζεται η ανεκτίμητη αξία της Βασιλείας του Θεού (Ματθ. 13, 44-45). Την αθόρυβη αλλά δυναμική αύξηση της παρουσιάζουν οι παραβολές του σιναπιού και της ζύμης (Λουκ. 13, 18-21), ενώ η παραβολή των κακών γεωργών δείχνει τη σταθερότητα της εξάπλωσης της Βασιλείας του Θεού (Μάρκ. 12, 1-9). Το επίκεντρο της νέας πραγματικότητας που υπόσχεται και προσφέρει ο Χριστός είναι η αγάπη, η οποία διαχέεται στις διανθρώπινες σχέσεις, καθώς και στις σχέσεις του ανθρώπου με το Θεό. Οι αλήθειες αυτές τονίζονται πολύ παραστατικά με τις παραβολές του Καλού Σαμαρείτη (Λουκ. 10, 25-37) και του σπλαχνικού πατέρα, που είναι πιο γνωστή ως παραβολή του ασώτου υιού (Λουκ. 15,11-32). Η Βασιλεία του Θεού απευθύνεται σε όλους τους ανθρώπους σύμφωνα με την παραβολή των βασιλικών γάμων (Ματθ. 22, 1-14), αλλά απαιτεί ετοιμότητα και εγρήγορση καθώς μας διδάσκει η παραβολή των δέκα παρθένων (Ματθ. 25, 1-13). Εξάλλου με τα θαύματα ο Χριστός παρουσιάζει έμπρακτα τα αγαθά αποτελέσματα της επικράτησης της Βασιλείας του Θεού. Σ' αυτούς που τον δέχονται ως σωτήρα και πιστεύουν στη θεότητά Του προσφέρει την ψυχοσωματική υγεία, ενώ σε άλλους χαρίζει το φώς και τη ζωή.
Είναι προφανές ότι η Βασιλεία του Θεού είναι μια νέα πραγματικότητα, η οποία προσφέρεται μεν από Αυτόν, αλλά απαιτεί και την αγωνιστική συμμετοχή του ανθρώπου. Επομένως έχει προσωπικό και κοινωνικό χαρακτήρα. Αν και αναμένεται ολοκληρωμένη στη μέλλουσα, σχετίζεται ήδη άμεσα με την παρούσα ζωή.

β) Τα πρότυπα των ανθρώπων της Βασιλείας του Θεού
Ο Χριστός περιγράφει με θαυμάσιο τρόπο αυτούς που είναι δυνατό

«Σύμφωνα με την υπόσχεση του Θεού προσμένουμε καινούριους ουρανούς και καινούρια γη. όπου θα βασιλεύει η δικαιοσύνη» (Β' Πέτρου 3,13).

 

Οι τελευταίοι μακαρισμοί αναφέρονται στους διωγμούς, στις κακολογίες, στις συκοφαντίες και στα εμπόδια που θα προβάλλει ο κόσμος με τις αντίθεες δυνάμεις του στο έργο των πιστών, οι οποίοι θα αγωνίζονται για την επικράτηση της Βασιλείας του Θεού.

γ) Η Βασιλεία του Θεού στη λατρεία και στην ιστορία της Εκκλησίας
Προσεκτική ανάλυση της λατρείας της Εκκλησίας μας οδηγεί στη διαπίστωση ότι ο κεντρικός άξονας και ο στόχος της είναι η βίωσή της από τους συμμετέχοντες σ' αυτήν πιστούς. Η θεία λειτουργία αρχίζει

παρακαλούμε το Θεό: Με τη λατρεία η Εκκλησία αφενός μεν συνδέει μυστηριακά το περιεχόμενο της Βασιλείας του Θεού με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, αφετέρου δε ανασυνδέει τον πιστό με το θεανθρώπινο πρόσωπο του Χριστού.
Το μήνυμα της Βασιλείας του Θεού οι πιστοί χριστιανοί αφενός μεν το γνωρίζουν, αφετέρου δε το βιώνουν καθημερινά και κάθε στιγμή στη ζωή τους. Αυτό το μήνυμα δεν έχει θεωρητικό χαρακτήρα, ούτε συνδέεται απλά με το περιεχόμενο της πίστης του χριστιανού. Στην ουσία έχει πρακτικό χαρακτήρα, γιατί εκδηλώνεται έμπρακτα στη ζωή και στη συμπεριφορά του. Διαχέεται σε ολόκληρο το πλέγμα των σχέσεών του με το Θεό, με το συνάνθρωπο του και με τη φύση. Από την ενεργό και συνειδητή συμμετοχή του στη λατρεία της Εκκλησίας ο πιστός αναβαπτίζεται, ενισχύεται και στη συνέχεια δραστηριοποιείται στην κοινωνική του ζωή. Αυτό το τελευταίο στοιχείο είναι απαραίτητο και πρώτης ανάγκης για τον άνθρωπο της εποχής μας, η οποία πάσχει εμφανώς από την έλλειψη των αγαθών της Βασιλείας του Θεού.
Η ιστορία της Εκκλησίας είναι ο αψευδής μάρτυρας της αγωνιστικής προσπάθειας των χριστιανών όλων των εποχών να μεταφέρουν στη ζωή το νόημα και το όραμα μιας αλλιώτικης ζωής, δηλαδή της Βασιλείας του Θεού. Συγκεκριμένες ενέργειες με συγκεκριμένα αποτελέσματα αναφέρονται από την εκκλησιαστική και παγκόσμια ιστορία.

δ) Η Βασιλεία του Θεού στην εποχή μας
Η Εκκλησία ως μια νέα κοινωνία σε πορεία, έκανε πράξη σποραδικά μέσα στην ιστορία τα μηνύματα της Βασιλείας του Θεού. Κι αυτό γιατί στην ουσία ταυτίζονται• η μεν στρατευόμενη Εκκλησία με την επίγεια μορφή της Βασιλείας του Θεού, η δε θριαμβεύουσα με τη μέλλουσα, τέλεια και ένδοξη μορφή της. Επομένως η πρόσκληση της Εκκλησίας για την ενεργό συμμετοχή μας στη νέα πραγματικότητα της Βασιλείας του Θεού δεν είναι μια ουτοπική πρόσκληση, αλλά μια λυτρωτική πρόκληση για το σύγχρονο άνθρωπο, ο οποίος διψά και εναγωνίως αναζητεί τα αγαθά της Βασιλείας του Θεού: εσωτερική γαλήνη, ειρήνη, ελευθερία, δικαιοσύνη, ισότητα, πνευματική πληρότητα, αγαπητικές σχέσεις, απελευθέρωση από το κακό, το θάνατο, τη φθορά.
Όσοι δέχονται την πρόσκληση αυτή, άτομα και κοινωνίες, καλούνται

να αγωνιστούν έντιμα και ανυποχώρητα για την άμεση πραγματοποίηση του οράματος μιας αλλιώτικης ζωής. Όσοι θέλουν και προσπαθούν γι' αυτό, γνωρίζουν βέβαια τις δυσκολίες, γιατί
(Πρ. 14, 22), αλλά ο θεμελιωτής και ενσαρκωτής της τους διαβεβαιώνει και τους ενισχύει λέγοντας:
(Λουκ. 17,21)• δηλ. μέσα σας και ανάμεσα σας. Έχουμε χρέος και συμφέρον να συνειδητοποιήσουμε αυτήν την αλήθεια και να δείξουμε ότι η Βασιλεία του Θεού δεν είναι απλά ένα όραμα αλλιώτικης ζωής, αλλά και μια από τώρα ψηλαφητή πραγματικότητα και βέβαιη ελπίδα για πρόσωπα και κοινωνίες. Όλοι μπορούμε να συμμετάσχουμε στην προσπάθεια της υλοποίησης του οράματος αυτού. Ποιος μπορεί να αρνηθεί τη συμμετοχή του στην προσπάθεια για την υλοποίηση του οράματος αυτού;

ΚΕΙΜΕΝΑ

4. «Θάνατος κάποτε δεν θα υπάρχει πια,

ούτε μίσος, ούτε φόβος, ούτε πένθος,
ούτε πόνος, ούτε δάκρυα.
Χαρά θα υπάρξει κάποτε,
χαρά για όλους,
γιορτή δίχως τελειωμό,
χαρά αφάνταστα μεγάλη,
κάποτε και ύστερα για πάντα.
Αυτή είναι η πίστη δική μου και δική σας
που μας κρατάει ζωντανούς και άγρυπνους»
(Παραλλαγή στο Αποκ. 21, 1-5).

(Από το βιβλίο «Horizonte. Gebete und Texte fur heute» Εκδ. Μ. Langer - Chr. Reeker, Hildesheim 1981, σ. 184• μτφρ. Γ. Τσανανά).

5. Η Βασιλεία τον Θεού είναι κοντά

Όταν οι άνθρωποι αγαπούν ο ένας τον άλλο,
Όταν κάνουν ο ένας τον άλλο ευτυχισμένο,
Όταν πηγαίνουν ο ένας στον άλλο και δίνουν τα χέρια,
Όταν δημιουργούν προϋποθέσεις για ειρήνη,
Όταν κάνουν διάλογο μεταξύ τους,
Όταν είναι χαρούμενοι και κατανοούν ο ένας τον άλλο,
Όταν χαρίζουν ο ένας στον άλλο χαρά
με ένα λόγο καλό, με ένα γεμάτο αγάπη
και κατανόηση βλέμμα...
Τότε η Βασιλεία του Θεού πάντοτε είναι κοντά.

(Μάνφρεντ Λάνγκερ, Σύγχρονος γερμανός θεολόγος• από την ποιητική του συλλογή: «Wider die Resignation» (= ενάντια στην παραίτηση),
Regensburg, 1977• μτφρ. Γ. Τσανανά).

ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ

1. Ποια είναι η σωστή σημασία του όρου «Βασιλεία του Θεού»;
2. Ποια είναι τα γνωρίσματα της Βασιλείας του Θεού σύμφωνα με τις παραβολές του Χριστού;
3. Ποια είναι τα πρότυπα των ανθρώπων της Βασιλείας του Θεού σύμφωνα με τους Μακαρισμούς; Μπορούν σήμερα να υλοποιηθούν;
4. Ποια είναι η βαθύτερη σχέση της Βασιλείας του Θεού με τη λατρεία;
5. Γιατί και πώς μπορούμε να συμβάλλουμε στην επικράτηση της Βασιλείας του Θεού στην εποχή μας;